روزنامه «فرهیختگان» روز 28 بهمن سال‌جاری گزارشی را با عنوان «نقره‌داغ خریداران عرضه اولیه‌های بورس» منتشر کرد. سازمان بورس و اوراق بهادار طی جوابیه‌ای، توضیحاتی را درخصوص این گزارش به «فرهیختگان» ارسال کرده است که در ادامه متن کامل این جوابیه می‌آید.
متن جوابیه
پیرو انتشار مطلبی با عنوان «نقره‌داغ خریداران عرضه اولیه‌های بورس» در صفحه 8 روزنامه به شماره 3537 مورخ 28/11/1400 و نیز انتشار آن در سایت روزنامه، خواهشمند است توضیح سازمان بورس و اوراق بهادار مطابق با ماده 23 قانون مطبوعات در همان صفحه و ستون و با همان حروف روزنامه و سایت منتشر شود.
در مورد مطلب «نقره‌داغ خریداران عرضه اولیه‌های بورس» چند نکته قابل‌ذکر است:
نخست اینکه در محاسبه بازدهی سهام در بازار سرمایه، علاوه‌بر بازدهی قیمتی یک سهم، سود نقدی و میزان افزایش سرمایه شرکت‌ها در دو مقطع زمانی باید در نظر گرفته شود و این یک اصل ساده در بازارهای مالی است. به‌عبارت ساده‌تر در گزارش منتشرشده؛ مبنای درصد بازدهی سهم‌های عرضه اولیه صرفا مقایسه قیمت عرضه اولیه سهم با قیمت حال‌حاضر آن سهم در تابلوی معاملات بوده است و در این رابطه سود نقدی و یا میزان افزایش سرمایه شرکت‌ها ملاک عمل واقع نشده است که اگر این موضوع را بخواهیم درنظر بگیریم بازدهی واقعی سهم‌های مورد اشاره به شرح جدول زیر بوده که عملا نشان از تنها حدود 40 درصد بازدهی منفی در عرضه‌های اولیه سال 99 حکایت دارد؛ با این توضیح که درصد بازدهی نمادهای منفی در گزارش منتشرشده در مقایسه با بازدهی واقعی همان سهم‌ها تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای دارد به‌عنوان نمونه در نماد غزر بازدهی منفی نماد 81 درصد عنوان شده است که این موضوع نادرست و در مقایسه با بازدهی واقعی (9-%) شاهد خطای 72 درصدی هستیم.
دوم آنکه در بخشی از گزارش اشاره به بازدهی منفی بالای 60 درصد عرضه‌های اولیه در سال 1399 شده است. در این خصوص نیز در نحوه محاسبه بازدهی عرضه اولیه‌های دو سال اخیر ابهامی در گزارش مشهود است.
به این صورت که برای نشان دادن درصد بازدهی سهم‌های مورد اشاره، صرفا قیمت سهم در روز عرضه اولیه با قیمت آن سهم در تابلو معاملاتی، در روز انتشار گزارش مقایسه شده است که بر این اساس مبنای محاسباتی «درصد بازدهی» سهم به‌درستی تبیین نشده است. در این رابطه باید به این نکته مهم تاکید داشت که اگر بازدهی سهم‌ها براساس وزن ریالی عرضه اولیه مورد محاسبه قرار گیرد، اساسا آمارها تغییر بسیاری خواهند کرد.
به همین جهت بازدهی واقعی عرضه اولیه‌های دوسال اخیر در جدول آورده شده است:
نکته دیگر آنکه در این گزارش که با تیتر «نقره‌داغ خریداران عرضه اولیه‌های بورس» به چاپ رسیده است محتوای منتشرشده با آنچه در عنوان مطلب آورده شده دچار عدم سنخیت بوده و به‌نوعی عدم رعایت انصاف خبری در آن دیده می‌شود؛ البته شاید هدف از تیتر انتخابی، دیده شدن بیشتر مطلب بوده، چراکه اگر به همان گزارش منتشرشده هم استناد شود، در جایی از آن، اشاره‌ای به بازدهی مثبت حدود 70 درصدی عرضه‌های اولیه سال 1400 دیده نمی‌شود. ضمن اینکه نویسنده مطلب در بخش‌هایی از گزارش بدون استدلال منطقی، سازمان بورس و ارکان آن را به عرضه اولیه سهام شرکت‌ها به بالاتر از قیمت واقعی آن متهم می‌کند که این خود می‌تواند جنبه حقوقی به‌دنبال داشته باشد.