سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: افتخارات و جایگاهی که نوواک جوکوویچ در تاریخ تنیس دنیا دارد نیز باعث نشد تا مقامات استرالیایی برای مرد شماره یک تنیس دنیا استثنا قائل شوند و برای دومین‌بار ویزای ورود او به این کشور باطل شد تا او غایب بزرگ این دوره از رقابت‌های اوپن استرالیا که نخستین گرنداسلم سال 2022 محسوب می‌شود، لقب بگیرد. جوکوویچ که یکی از مخالفان واکسیناسیون کروناست و پیش از این هم نظراتش را در این‌باره اعلام کرده درحالی راهی ملبورن شده بود که به‌تازگی به این بیماری مبتلا شده بود اما درحالی‌که وزارت مهاجرت استرالیا در ابتدا ویزای او را صادر کرده بود اما وقتی پای او به این کشور رسید دو بار این ویزا را باطل کرد که در مرحله دوم او روز گذشته مجبور شد این کشور را ترک کند و به این ترتیب فرصت کسب بیست‌ویکمین قهرمانی‌اش در گرنداسلمها و تبدیل‌شدن به پرافتخارترین تنیسور تاریخ را فعلا از دست داد.
رکوردی که شکسته نشد
سال گذشته بود که جوکوویچ در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی CNN گفت: «برای من زندگی مانند یک فرصت برای یادگرفتن است و همواره تلاش می‌کنم چیزهای جدیدی فرا بگیرم. طی این سال‌ها یاد گرفتم که چگونه برگردم و تلاش کنم تا دوباره موفق شوم.» حالا شرایط کنونی او می‌تواند درس بزرگی برایش باشد. اصرار او برای نزدن واکسن باعث شد، درحالی‌که به نظر می‌رسید شانس بسیار زیادی برای قهرمانی در تورنمنت محبوبش را دارد و سید نخست فتح این مسابقات بود، اما حالا باید از خانه مسابقات رقبایش را تماشا کند. جوکوویچ با 9 قهرمانی در استرالیا پرافتخارترین تنیسور تاریخ این تورنمنت محسوب می‌شود و امسال با فتح این مسابقات نه‌تنها می‌توانست فاصله خود را با رقبا بیشتر کند بلکه با کسب قهرمانی 21 خود در گرنداسلمها به‌تنهایی بهترین تنیسور تاریخ در این زمینه لقب می‌گرفت. درحال حاضر او و راجر فدرر مشترکا 20 قهرمانی دارند و با شرایطی که مرد شماره یک کنونی تنیس دنیا دارد، رسیدن به یک یا حتی چند قهرمانی دیگر در گرنداسلمها دور از انتظار نیست.
او حالا نیاز دارد همان‌طور که در مصاحبه‌اش گفته بود قوی‌تر از قبل برگردد و درحالی‌که شروع سال جدید را بسیار بد آغاز کرده است در ادامه بتواند به روند خوبش ادامه دهد. جوکوویچ درحالی راهی استرالیا شد که خود را برابر ویروس کرونا واکسینه نکرده بود اما با توجه به مدارکی که برای معافیت پزشکی ارائه کرده بود، توانست پلیس مرزبانی استرالیا را متقاعد کند که می‌تواند براساس قوانین وارد این کشور شود. در ادامه اما استرالیا اعلام کرد ویزای جوکوویچ را باطل کرده و او باید به هتلی که پناهجویان در آن اسکان پیدا می‌کنند، منتقل شود. این اتفاق برای مرد شماره یک تنیس دنیا و مدافع عنوان قهرمانی اوپن استرالیا توهین‌آمیز تلقی شد اما او درنهایت به این هتل که شرایط بسیار بدی دارد، منتقل شد.
تلاش وکلای نوله برای اعتراض به این اقدام دولت استرالیا نتیجه داد و آنها توانستند در دادگاه رای را به سود خود برگردانند. قاضی فدرال استرالیا با ماندن او در این کشور موافقت کرد و ویزایش صادر شد اما این پایان ماجرا نبود. جوکوویچ تمریناتش را در ورزشگاه محل برگزاری مسابقات آغاز کرده بود اما دولت استرالیا دست‌بردار نبود و این‌بار الکس هاوک، وزیر مهاجرت استرالیا بود که از اختیارات خود استفاده کرد و برای دومین‌بار ویزای این ورزشکار مشهور را لغو کرد.
وکلای این ستاره صرب دوباره به دادگاه اعتراض کردند و امیدوار بودند این‌بار هم رای به سود آنها صادر شود اما این‌بار سه قاضی فدرال نظر هاوک را تایید کردند و به این ترتیب جوکوویچ روز گذشته با پرواز خطوط هوایی امارات ملبورن را ترک کرد. استرالیایی‌ها معتقد بودند او با نزدن واکسن می‌تواند امنیت شهروندان این کشور را به خطر بیندازد و به همین دلیل بدون‌تعارف و توجه به این نکته که او بسیار پرطرفدار است و یکی از محبوب‌ترین بازیکنانی است که قرار است در تورنمنت تنیس این کشور بازی کند، او را از کشور اخراج کردند. البته این پایان ماجرا نیست؛ چراکه براساس قوانین داخلی این کشور اگر فردی توسط وزارت مهاجرت دیپورت شده و از استرالیا اخراج شود تا سه سال حق ورود به این کشور را نخواهد داشت و احتمالا این موضوع نیز سوژه جدیدی برای وکلای او خواهد بود تا برای حضور این بازیکن در دوره بعدی این مسابقات تلاش کنند.
واکنش‌های متفاوت
رفتاری که با این تنیسور صرب شد با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شد. برخی او را به‌دلیل اینکه در این مدت برای تزریق واکسن مخالف کرده مورد سرزنش قرار دادند و از تصمیم استرالیایی‌ها حمایت کردند و از طرف دیگر عده‌ای دیگر ازجمله طرفدارانش این اتفاقات را برای این بازیکن توهین‌آمیز و توجیه‌ناپذیر عنوان کرده و به‌شدت از وضعیتی که برای او در یک هفته اخیر ایجاد شده بود، انتقاد کردند.
یکی از کسانی که از این رفتار انتقاد کرد الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور صربستان بود که در واکنش به این اتفاقات به خبرنگاران گفت: «من شخصا با این بازیکن صحبت کردم و به او گفتم که همیشه از حضور او در کشور استقبال می‌کنیم و بی‌صبرانه منتظر بازگشتش هستیم. رفتاری که استرالیایی‌ها با او داشتند به‌نوعی شکنجه و عذاب این بازیکن بود و از بدو ورود به این کشور با او همانند یک قاتل زنجیره‌ای رفتار کردند. درحالی‌که نوله مستحق چنین رفتارهایی نبود.»
سرجان جوکوویچ، پدر نواک هم که همواره در تیم همراه او حضور دارد و از نزدیک شاهد رفتارهای دولت استرالیا درمورد پسرش بود در پستی اینستاگرامی نوشت: «استرالیایی‌ها حمله‌ای ناکام به جوکوویچ داشتند و با 50 گلوله به سینه بهترین ورزشکار دنیا شلیک کردند تا او را ترور کنند. این نوله است: یک انسان و یک برادر. شما را در پاریس خواهیم دید.» اشاره پدر جوکوویچ به رقابت‌های تنیس رولان گاروس است که به عنوان دومین گرنداسلم تقویم تنیس دنیا هرساله در پاریس برگزار می‌شود.
بن روتنبرگ، خبرنگار مشهور حوزه تنیس نیز در این‌باره می‌گوید: «وقتی به آمار و نتایج جوکوویچ نگاه می‌کنید می‌بینید او شایسته عنوان بهترین بازیکن تاریخ این رشته است. او درکنار فدرر بیشترین قهرمانی را در گرنداسلمها دارد اما روندی که در این سال‌ها داشته فوق‌العاده بوده است. بیشترین هفته حضور درصدر رده‌بندی جهانی تنیس، رکورد بسیار خوب در جدال‌های رودررو برابر دو رقیب اصلی‌اش یعنی فدرر و نادال و البته این نکته که حداقل دوبار در هریک از گرنداسلمها و همچنین مسترزهای هزار امتیازی توانسته قهرمان شود و هیچ بازیکنی نتوانسته به این آمار دست پیدا کند، ازجمله موفقیت‌های او در این ورزش است. به همین دلیل غیبت او در این دوره از اوپن استرالیا می‌تواند فقدانی مهم برای این تورنمنت باشد. او شانس نخست قهرمانی در این دوره بود و در شرایط آمادگی خوبی قرار داشت اما با اتفاقات اخیر نتوانست در این تورنمنت حاضر شود.»
مخالف واکسیناسیون اجباری
شاید جوکوویچ در زمین مسابقه یکی از بهترین‌ها باشد اما در خارج از آن اشتباهاتی داشته که به وجهه او لطمه وارد کرده و می‌تواند باعث شود تا در سال‌های آخر حضورش در این ورزش با حواشی زیادی روبه‌رو شود. در آوریل سال 2020 اتحادیه جهانی تنیس تصمیم گرفت به‌دلیل شیوع کرونا تور جهانی این رشته را لغو کند. جوکوویچ در یک چت زنده در فیسبوک با چند ورزشکار دیگر صربستانی حضور داشت و در آنجا بود که نخستین‌بار علنا مخالفتش را با واکسیناسیون اعلام کرد. نوله گفت که مخالف واکسیناسیون اجباری است و اصلا تمایل ندارد کسی او را صرفا به‌خاطر اینکه می‌خواهد به کشوری دیگر مسافرت کند مجبور به تزریق واکسن کند. او همچنین گفت که اگر در شرایطی قرار گیرد که مجبور به انتخاب شود در همان زمان تصمیم می‌گیرد چه واکنشی خواهد داشت.
رفتارهای متافیزیکی
با گذشت یک سال‌ونیم از آن زمان حالا او دقیقا در همان وضعیتی که پیش‌بینی کرده بود قرار گرفت و تصمیم گرفت با ارائه مدارک معافیت پزشکی مقامات استرالیایی را متقاعد کند که برای واکسن نزدن توجیه پزشکی دارد و این کار ممکن است سلامتی او را به خطر بیندازد. این تصمیم اما باعث شد تا پرونده او به یکی از عجیب‌ترین اتفاقات دنیای ورزش در دوران پساکرونا تبدیل شود و سروصدا و حواشی زیادی برای او ایجاد کرد که باعث شد به وجهه‌اش لطمه زیادی وارد شود. یکی از اهداف اصلی نوله در سال‌های اخیر عبور از رکورد 20 قهرمانی فدرر و اثبات این موضوع بود که او بالاتر از دو رقیب سوئیسی و اسپانیایی‌اش بهترین تنیسور تاریخ است اما در تورنمنتی که شانس زیادی برای فتح آن داشت با یک تصمیم غلط شانس اثبات این موضوع را از دست داد و حالا خود را در میانه جدالی جهانی می‌بیند که یکی از مورد بحث‌ترین و تفرقه‌انگیزترین موضوعات دوران پاندمی را دوباره در مرکز توجهات قرار داده است: اینکه آیا آزادی‌های فردی اهمیت بیشتری دارد یا مسئولیت‌های اجتماعی؟
درحالی‌که جوکوویچ در اتاق یکی از بدترین هتل‌های ملبورن که مخصوص مهاجران غیرقانونی است محبوس شده بود طرفدارانش در صربستان علیه این اقدام دولت استرالیا تظاهرات کردند. نایجل فاراگ، سیاستمدار راست افراطی انگلیس که یکی از رهبران کمپین برگزیت است در سفری که به بلگراد داشت با خانواده او دیدار و از آنها حمایت کرد و پدر نواک هم پسرش را با عیسی مسیح و اسپارتاکوس مقایسه کرد و حتی او را یکی از رهبران جهان آزاد نامید.
همه این اتفاقات برای تنیسوری که به‌عنوان چهره‌ای که در تلاش است همواره حمایت جهانیان را داشته باشد و مورد احترام آنها قرار بگیرد بسیار عجیب بود. او چهره‌ای محبوب در ورزش تنیس است، نه‌فقط به خاطر موفقیت‌هایی که در زمین تنیس داشته بلکه اقداماتش در خارج از زمین نیز بارها مورد تمجید قرار گرفته است. مثلا او در سال 2020 انجمنی را برای حمایت از بازیکنان رده‌پایین تنیس که درآمد کمی دارند تاسیس کرد که البته هنوز گزارش روشنی از اقدامات این انجمن منتشر نشده است. از طرف دیگر تمجیدهای او از رقبایش همیشه مورد توجه قرار گرفته و از او چهره‌ای مهربان و جذاب ساخته است. نوله دوران کودکی خود را در دهه 90 و در جنگ‌های بالکان سپری کرد و شب‌های زیادی را در زیرزمین خانه پدربزرگش برای در امان ماندن از حملات نیروهای ناتو به بلگراد سپری کرد. خود او این تجربه را یکی از اصلی‌ترین دلایل تبدیل شدنش به یک قهرمان بزرگ می‌داند اما در عین حال شاید یک حس غیرقابل نفوذ بودن را در او به وجود آورده که در این مدت کمی او را به بیراهه کشانده است.
یکی از حواشی عجیب او در سال‌های اخیر همکاری‌اش با یک مربی تنیس اسپانیایی به نام په‌په ایماز است که فلسفه آموزشی‌اش برپایه مدیتیشن و مهارت‌هایی نظیر تله‌پاتی و دیگر مسائل متافیزیکی استوار است. نواک در ادامه چتی که به آن اشاره شد درباره این موضوع هم صحبت کرده و ادعاهای عجیبی را مطرح می‌کند: «برخی از مردم را می‌شناسم که از طریق انرژی خود، قدرت دعا و همچنین کارهای ذهنی توانسته‌اند سمی‌ترین غذاها و آلوده‌ترین آب‌ها را به شفابخش‌ترین آب تبدیل کنند.»
قوانینی که باید رعایت شود
اتفاقات عجیب واکنش‌هایی را بین تنیسورهای حاضر در مسابقات هم به دنبال داشت. رافائل نادال که به تازگی از مصدومیت پای چپش رها شده درباره این حواشی می‌گوید: «مسابقات اوپن استرالیا از هر بازیکنی در دنیای تنیس مهم‌تر است و اگر او می‌توانست بازی کند که بسیار خوب بود اما بدون جوکوویچ هم این تورنمنت بسیار خوب و در بهترین شرایط برگزار می‌شود؛ چراکه رقابت‌های بزرگ و مهمی است. این نظر من درباره اتفاقات اخیر است. تمام این اتفاقات می‌توانست رخ ندهد. همان‌گونه که همه ما بدون مشکل وارد استرالیا شدیم و در مسابقات حاضر خواهیم شد. تمام بازیکنان واکسینه شده‌اند و به همین دلیل با مشکلی روبه‌رو نشدند.»
نادال که دو قهرمانی در این مسابقات دارد و به‌عنوان سید سوم این رقابت‌ها وارد مسابقات می‌شود در ادامه می‌گوید: «همه ما قوانین را می‌دانیم و باید به آن احترام بگذاریم و به همین راحتی می‌توانیم مشکلات را پشت سر بگذاریم. فکر نمی‌کنم این کار سختی باشد.»
اندی ماری، تنیسور نامدار بریتانیایی هم درباره مشکلات پیش‌آمده برای نوله می‌گوید: «فکر می‌کنم همه از اتفاقاتی که در روزهای اخیر رخ داد شوکه شدند. دو نکته را باید درباره آن بگویم. اول اینکه امیدوار بودم این مشکل حل شود و او می‌توانست در این رقابت‌ها حاضر شود. دوم اینکه به نظرم این حواشی اصلا برای تنیس خوب نبود و هر کسی که در این ورزش حضور دارد به‌خوبی می‌داند که چه لطمه‌ای به وجهه آن وارد شد. البته من هنوز تمامی جنبه‌های این ماجرا را نمی‌دانم و نمی‌توانم به صورت بی‌طرفانه درباره آن اظهارنظر کنم.»
استفانوس تسیتسیپاس، تنیسور یونانی هم در اظهارنظری دراین‌باره گفت: «او قوانین مخصوص به خودش را دارد و ما نمی‌توانیم او را مجبور به انجام کاری که دوست ندارد بکنیم. البته خب خیلی از بازیکنان از قوانین تبعیت کردند و از ابتدا هم مشخص بود که ATP(اتحادیه جهانی تنیس) چه قوانینی برای ورود به مسابقات و کشورها درنظر گرفته است. مسلما وقتی پروتکل‌ها مشخص است کسی نمی‌تواند بگوید من بدون واکسن‌زدن و رعایت پروتکل‌ها وارد استرالیا می‌شوم و در مسابقات هم شرکت خواهم کرد. این کار کل گرنداسلم را زیر سوال برده و ریسک بزرگی برای همه بازیکنان حاضر در آن است. فکر نمی‌کنم بازیکنان حاضر در بازی‌ها چنین طرز فکری داشته باشند و همه بیشترین تلاش را انجام دادند تا با رعایت تمامی قوانین راهی ملبورن شوند. من خودم به شخصه تصمیم گرفتم واکسن بزنم و حالا تمام تمرکزم روی تنیس بازی کردن است. شنیدم که 98 درصد بازیکنان تنیس واکسینه شده‌اند و به همین دلیل مشکلی برای حضور در رقابت‌های مختلف ندارند. مسلما عدم رعایت قوانین می‌تواند عواقبی به دنبال داشته باشد.»