به گزارش «فرهیختگان»، از همان روزهای نخست شیوع ویروس کرونا در دنیا، به دنبال اعمال قرنطینه‌های طولانی‌مدت در شهرها، تعطیلی دانشگاه‌ها و برخی مشاغل و منزوی‌تر شدن مردم دنیا، قطع مسافرت‌ها و دید و بازدیدها با آشنایان و دوستان و رکود بسیاری از مشاغل و اوضاع وخیم مالی خیلی از افراد، حرف و حدیث‌ها پیرامون تاثیر مخرب این ویروس مرموز روی روح و روان افراد مطرح شد به‌طوری که حتی بسیاری از محققان و کارشناسان تاکید کردند از همین روزهای اول که مشکلات روانی اوج نگرفته، باید فکری به حال افراد کنیم. آن روزها شاید کسی این حرف‌ها را جدی نمی‌گرفت و همه تصور می‌کردند بعد از گذشته دو سه ماه، ویروس از بین می‌رود و دیگر کار به مشکلات روحی و روانی نمی‌کشد. اما حالا که 9 ماهی از شروع کرونا می‌گذرد، گویی پیش‌بینی کارشناسان درست از آب درآمده و افسردگی در بسیاری از مردم جامعه بسیار چشمگیر شده است. خیلی از کارمندان دورکار و خانه‌نشین شده‌اند و همین کاهش حضور در جامعه و روابط با اطرافیان، روحیه آنها را تضعیف کرده است به‌طوری که حالا بعد از ماه‌ها خانه‌نشینی، دیگر دل و دماغی برای انجام کارهای روزمره خود هم ندارند و به دنبال راه چاره‌ای برای فرار از این تنگنا می‌گردند. در این میان، مشکلات روحی و روانی در دانشجویانی که طی ماه‌ها قرنطینه مجبور به حضور در کلاس‌های آنلاین و از راه دور بوده‌اند، نیز معضلی است که دانشگاه‌ها را درگیر کرده و مدیران به فکر حل این مشکل هستند.
تنها 12 درصد دانشجویان فرانسوی روان سالم دارند
مطالعاتی که در فرانسه روی دانشجویان این کشور انجام شده، نشان می‌دهد که بیش از دوپنجم دانشجویانی که در ترم بهار در قرنطینه بوده‌اند، تجربه علائمی از مشکلات روانی و افسردگی‌ها را داشته‌اند. این تحقیقات که روی بیش از 69 هزار دانشجو در فرانسه و در اولین قرنطینه این کشور بر اثر شیوه کووید-19 صورت گرفت، نشان داد که حداقل یک‌چهارم دانشجویان (28 درصد) از سطح بالایی از اضطراب و 25درصد از آنها هم از سطح بالایی از استرس طی ماه‌های بعد رنج می‌بردند. در این میان، حدود 22 درصد از استرس شدید و 16 درصد از افسردگی شدید آزرده‌خاطر بودند و 11 درصد هم به خودکشی فکر کرده‌اند. به‌طورکلی، 43 درصد دانشجویان شرکت‌کننده در این آزمون، در این مدت یکی از این سه علامت را تجربه کرده‌اند اما تنها 12 درصد دانشجویان در سلامت کامل روانی بوده‌اند. به گزارش تایم، این گزارش که به همت محققان دانشگاه «لیل» فرانسه منتشر شده، نشان می‌دهد که آمار دانشجویان مبتلا به مشکلات روانی بسیار فراتر از آن چیزی است که پیش از قرنطینه برآورد می‌شد. استفاده از روش‌های مراقبت روانی در دوران همه‌گیری به‌شدت کاهش یافته و پیش از قرنطینه، دانشجویان 16 تا 24 ساله با بالاترین سطح افسردگی یا اضطراب شناسایی شدند که بین 18 تا 34 درصد موارد را به خود اختصاص می‌دادند. داده‌هایی که از 17 آوریل تا 4 می به‌دست آمده، نشان می‌دهد که 73 درصد دانشجویان شرکت‌کننده در این بررسی‌ها زن و 47 درصد از آنها اولین باری بود که در این تحقیقات شرکت می‌کردند. دولت فرانسه با اعمال قرنطینه از 17 مارس تا 11 می سال جاری، از شهروندان خود خواست تا با ممنوعیت سفرهای غیرضروری، فعالیت‌های خود را به خانه محدود کنند و جز در موارد اضطراری از خانه خارج نشوند. این تحقیقات نشان می‌دهد دانشجویان زنی که در خانه‌هایی با کیفیت پایین زندگی می‌کنند، آنهایی که به دلیل قرنطینه دچار کاهش درآمد شده‌اند و کسانی که سابقه مراجعه به روانپزشک را داشته‌اند، در دوران قرنطینه، بیشتر در معرض بروز علائم مشکلات روانی هستند. دانشجویانی که به لحاظ اجتماعی در این دوران تنهاتر شده و علائمی مرتبط با کرونا را هم تجربه کرده‌اند، فعالیت بدنی کمی هم داشته‌اند و بر این باورند که دوران قرنطینه، آنها را حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر هم کرده است. دانشمندان فرانسوی با این تحقیقات اعلام کرده‌اند که محافظت از سلامت روان دانشجویان، موضوعی مرتبط با سلامت عمومی آنهاست که اهمیت آن را حتی در دوران حیاتی همه‌گیری نشان می‌دهد و نیاز به تقویت پیشگیری‌ها، نظارت‌ها و دسترسی به مراقبت بیشتر در اولویت کار دولت فرانسه قرار می‌گیرد.
نگرانی دانشگاه‌های آمریکایی از وضعیت دانشجویان
بیشتر دانشگاه‌های آمریکا مانند بسیاری از دانشگاه‌های دنیا، کارمندان خود را کاهش داده و در عین اینکه بیشتر کلاس‌های درس به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند، اما در مواردی که برخی کلاس‌ها به‌صورت حضوری و محدود برگزار می‌شود، تلاش می‌کنند تا حدامکان تست‌های منظم کرونا را از دانشجویان به‌عمل بیاورند و مدیران نگران سلامت روان دانشجویان خود هستند. بررسی‌های صورت‌گرفته ازسوی شورای آموزش آمریکا نشان می‌دهد جو پراسترسی بین کل دانشجویان آمریکا وجود دارد و بیش از هر چیز این استرس را می‌توان در آن دسته از دانشجویانی مشاهده کرد که توانایی بالایی برای کنار آمدن با شرایط موجود و آموزش‌های آنلاین ندارند. مطالعاتی که روی حدود 300 دانشگاه و کالج در آمریکا انجام شده، خبر از سهم 53 درصدی دانشجویان درگیر با مشکلات روحی و روانی دارد که نگرانی زیادی را برای مدیران آموزش عالی ایجاد کرده است. «شیرلی کولادو»، رئیس کالج «ایتاکا» در نیویورک می‌گوید: «با وجود اینکه بیشتر دانشگاه‌های آمریکا در قالب آموزش‌های آنلاین برگزار می‌شود، تصور اینکه چنین تغییراتی از ضرورت اعمال خدمات بهداشتی روحی و روانی برخوردار نیستند، بسیار اشتباه است.» «مایکل سورل»، رئیس کالج پل کویین، در موسسه‌ای که دارد بسیاری از دانشجویان کم‌درآمد مشغول تحصیل هستند و با توجه به اینکه ترم پاییز این کالج هم به صورت آنلاین درحال برگزاری است، او درخواست افزایش خدمات بهداشت روان را داشته است. او معتقد است دانشجویان ما در ابتدای شروع همه‌گیری بسیار آسیب‌پذیر بودند اما حالا بعد از گذشت ماه‌ها اختلال ایجاد‌شده در فرآیند طبیعی تدریس و آموزش دانشگاهی، دانشجویان به‌مرور انگیزه تحصیل را از دست داده و شاهد کاهش مشارکت آنها در فعالیت‌های دانشگاهی آنلاین هستیم. او در قالب یک راه‌حل برای رفع این مشکل عنوان می‌کند که باید تاکید بیشتری روی دانشجویانی داشت که بعد از ترم پاییز، وارد ترم تابستانه می‌شوند چراکه می‌توان از آن موقعیت زمانی به‌عنوان فرصتی برای بازیابی سیستم دانشگاهی استفاده کرد. به نظر می‌رسد کالج ایتاکا که کلاس‌های ترم پاییز خود را کاملا به‌طور آنلاین برگزار کرده، نیاز به تغییرات ساختاری اساسی دارد. آنچه به نظر می‌رسد انجام شده، مدیران کالج را به فضایی سوق می‌دهد که با اصلاح آن، دانشجویان در مرکز توجه و مشارکت در روش‌های جدید قرار می‌گیرند. از 295 مدیر دانشگاهی که در تحقیقات اواسط سپتامبر آمریکا شرکت کردند، 43 درصد مدیر موسسه‌های خصوصی چهارساله، 24 درصد مدیر پردیس‌های دولتی دوساله و 22 درصد هم مدیر دانشکده‌های دولتی چهارساله بوده‌اند. از این میان، حدود 55 درصد از آنها اعلام کردند که ترم پاییز را کاملا به‌صورت آنلاین برگزار کرده‌اند درحالی‌که 32 درصد هم اعلام کرده‌اند که کلاس‌های دانشگاه در ابتدا به‌صورت حضوری برگزار می‌شده است. این پاسخ‌ها، درواقع گستره توانایی مدیران دانشگاهی و جامعه را در کنار آمدن با وضعیت سلامت دانشجویان و اوضاع نابسامان اقتصادی به‌دنبال همه‌گیری کرونا را نشان می‌دهد. البته به نظر می‌رسد کاهش ثبت‌نام دانشجویان و خسارت‌های مالی در کالج‌های دوساله قابل توجه‌تر بوده و موسسه‌های آموزشی، اختلاف‌های گسترده‌ای را در ارائه ظرفیت‌های لازم برای مقابله با مشکلات سلامت روانی دانشجویان ابراز می‌کنند. حدودا تمام مؤسسه‌های آموزشی برای حضور دانشجویان در دانشگاه قوانینی دارند که شامل استفاده دائم از ماسک و تجهیزات مراقبتی است اما کمتر از یک‌سوم این مؤسسه‌ها در زمان ورود دانشجویان، از آنها تست کرونا می‌گیرند تا از سلامت آنها مطمئن شوند. مؤسسه‌های چهارساله به‌نظر می‌رسد در مقایسه با همتاهای دوساله خود هزینه‌های بیشتری برای ارائه خدمات حمایتی از دانشجویان و شیوه‌های تدریس صرف می‌کنند و به نسبت، مقدار کمتری هزینه‌های شهریه‌ای را افزایش داده‌اند.
افسردگی 2 برابری دانشجویان تحصیلات تکمیلی آمریکا
جدیدترین تحقیقاتی که در دانشگاه‌های آمریکا انجام شده حکایت از آن دارد که سهم دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های آمریکا از اختلال افسردگی در دوران همه‌گیری کرونا بیش از دو برابر است. مطالعاتی که در کنسرسیوم دانشگاه تحقیقاتی روی بیش از 30 هزار دانشجوی کارشناسی و بیش از 15 هزار دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه کالیفرنیا، برکلی انجام شده، نشان می‌دهد حدود 35 درصد از دانشجویان مقطع کارشناسی و 32 درصد از دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی مبتلا به افسردگی شدید هستند درحالی‌که 39 درصد از آنها نیز از اختلال اضطراب رنج می‌برند. کارشناسان بر این باورند که هر دوی این اختلالات روانی که در دوران همه‌گیری دامنگیر دانشجویان آمریکایی شده، بیشتر در دانشجویان خانواده‌های کم‌درآمد، دانشجویان رنگین‌پوست و دانشجویان زن دانشگاه‌ها دیده می‌شود. این مطالعات بین ماه می تا جولای 2020 انجام شده است. علاوه‌بر این، اختلال افسردگی و اضطراب در آن دسته از دانشجویانی که به هر دلیلی نتوانسته‌اند با آموزش‌های از راه دور و آنلاین ارتباط و سازگاری برقرار کنند، به‌مراتب بیشتر مشاهده می‌شود. در مقایسه با نتایج تحقیقات مشابهی که در بهار سال 2019 انجام شده بود، این داده‌ها نشان می‌دهد سهم دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی از ابتلا به اختلالات روانی چون افسردگی به‌دلیل شیوع همه‌گیری بیماری کرونا افزایش یافته است. شیوع افسردگی در میان این گروه از دانشجویان و دانشجویان حرفه‌ای در سال 2020 در مقایسه با سال گذشته، بیش از دو برابر شده است.
افسرده‌های علوم انسانی و هنر
این تحقیقات مشخص کرده است که دانشجویان رشته‌های هنر، علوم انسانی، ارتباطات و طراحی بیشتر از دیگر رشته‌ها در معرض آسیب‌های روحی و روانی دوران همه‌گیری و قرنطینه قرار می‌گیرند. به‌طور تقریبی، دوسوم یا 63 درصد از دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی که در رشته‌های زبان انگلیسی و ادبیات تحصیل می‌کنند دچار اختلال اضطراب شده‌اند درحالی‌که سهم این دانشجویان از ابتلا به افسردگی حدود 51 درصد اعلام شده است. دانشجویان علوم اجتماعی و علوم رفتاری نیز جزء گروهی هستند که بیشترین آسیب را از اختلالات روانی متحمل می‌شوند. این تحقیقات بیانگر آن است که دانشگاهیان و کارمندان دانشگاه در این گروه‌های آموزشی به بیشترین مراقبت‌ها و آموزه‌ها پیرامون آگاهی از خطرات بهداشت‌روان نیاز دارند و حتما درصورت مشاهده علائمی از اختلالات افسردگی و اضطراب باید حتما به مراکز خاص درمانی ارجاع داده شوند. دانشگاه‌ها به آن گروه از دانشجویانی که با آموزش آنلاین مشکل دارند و از این رو دچار اضطراب و افسردگی شده‌اند، خدمات مشاوره و حمایتی بهداشت‌روان ارائه می‌کنند. «ایگور چیریکوف»، محقق ارشد و مدیر کنسرسیوم دانشگاه تحقیقاتی معتقد است که تأثیر همه‌گیری کرونا روی سلامت روان دانشجویان یک علامت هشداردهنده است که خبر از نگران‌کننده بودن شیوع اختلالات روانی را در گروهی از دانشجویان دارد. به گفته او، بالا بودن آمار ابتلا به افسردگی و اضطراب در دانشجویان رشته‌های هنر و علوم انسانی را شاید بتوان براساس الگویی منطقی‌تر هم بررسی کرد به‌طوری که رشته‌های علوم انسانی و هنر بیشتر دانشجویان زن را جذب می‌کند که احتمال شیوع اضطراب و افسردگی در آنها بالاتر است و به این ترتیب آمار دانشجویان افسرده زن در این رشته‌ها به مراتب بالاتر می‌رود. راهکاری که بسیاری از کارشناسان و محققان بعد از مطالعات فراوان در دوره همه‌گیری روی دانشجویان انجام داده‌اند، نشان می‌دهد که دانشگاه‌ها برای اینکه دانشجویانی سالم‌تر از نظر روانی داشته باشند تا بازده آموزشی آنها هم در دوران آموزش آنلاین و از راه دور دانشگاه‌ها بالاتر رود، باید علاوه‌بر اینکه خدمات بیشتری از نظر مشاوره و خدمات درمانی بهداشت روانی به آنها ارائه می‌دهند، انگیزه بیشتری هم در دانشجویان ایجاد کنند تا از این خدمات ارائه‌شده استفاده کنند. از سوی دیگر، دانشگاه‌ها می‌توانند برنامه‌های بهبود سلامت روان را در قالب برنامه‌های نرم‌افزاری مدیریت یادگیری هم بگنجانند.
* مترجم: ندا اظهری