به گزارش «فرهیختگان»، انجمن‌های علمی دانشجویی یک نهاد مستقل، جهت انجام فعالیت‌های علمی و پژوهشی در بدنه دانشجویی به‌عنوان یک رکن اساسی در راستای تحقق اهداف تعیین‌شده دانشگاه است که به‌عنوان هسته‌های تخصصی نقش اساسی در پیشبرد اهداف علمی و توسعه دانش‌های نوین دارند. دانشگاه آزاد اسلامی نیز با برخورداری از بیش از 2400 انجمن علمی دانشجویی و البته 310 انجمن فعال ظرفیت بسیار بالایی در این حوزه دارد. ارتقای کیفی و هدفمندسازی فعالیت انجمنها در دوره جدید از اصلی‌‌ترین رویکردهای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان است. در همین راستا مدتی است که ارزیابی عملکرد انجمن‌های علمی دانشجویی با شاخص‌های دقیق در دستورکار قرار گرفته تا حمایت‌های صورت‌گرفته از انجمنها متناسب با عملکرد هرکدام باشد. مسئولان باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی معتقدند پرورش و هدایت صحیح این دانشجویان در قالب انجمنها می‌تواند بازوهای توانمند باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی را تقویت کند. دانشگاه آزاد اسلامی در همه رشته‌های دانشگاهی خود انجمن علمی دارد که وظیفه آنها فعال کردن جو علمی دانشجویی از دیدگاه فعالیت‌های خودجوش دانشجویی است. نقش اصلی‌شان فعالیت‌هایی است که دانشجویان می‌توانند آنها را برنامه‌ریزی کنند، مثل ایجاد پایه برای مسابقات یا تولید محتوا و ایجاد نشریه علمی و البته دوره‌های توانمندسازی.
وجود حدود 2 هزار و 400 انجمن علمی دانشگاه آزاد اسلامی
اساتید انگیزه‌ساز هم هدایت صحیح و علمی دانشجویان را پیگیری می‌کنند و آنها را به‌سمت فعالیت‌های پژوهشی و علمی فوق‌برنامه سوق می‌دهند. وجود حدود دو هزار و 400 انجمن علمی دانشگاه آزاد اسلامی در سراسر کشور امری مفید است، اما آنچه در جایگاه اصلی اهمیت قرار دارد، فعالیت مدام و مداوم این انجمن‌هاست و استادان توانمند در این زمینه نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. در همین راستا چندی پیش انجمن‌های علمی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان ارزیابی شده و نتایج نهایی این ارزیابی نیز بالاخره اعلام شد. درحال حاضر جدولی استخراج شده که مشخص می‌کند برای هر فعالیتی چه میزان امتیاز درنظر گرفته شده است. درواقع مجموع امتیازها به‌ازای هر واحد یا انجمن استخراج شده است. شاخه نشر علم، شاخه فعالیت‌های توانمندسازی دانشجویان و شاخه فعالیت‌های علمی اجتماعی سه دسته‌بندی‌ای است که ارزیابی انجمنها براساس آن صورت گرفته است. در شاخه توانمندسازی فعالیت‌هایی مدنظر قرار گرفته است که این فعالیت‌ها عبارتند از بازدید علمی، تور علمی، سخنرانی علمی، کارگاه، کرسی ترویجی و کرسی اندیشه‌ورزی. به‌ازای هر بازدید علمی 2 امتیاز، به‌ازای هر تور علمی بالای یک روز به‌ازای هر روز 4 امتیاز، به‌ازای هرمورد سخنرانی علمی 2 امتیاز، به‌ازای هر کارگاه 5 امتیاز، به‌ازای هر کرسی ترویجی 3 امتیاز و به‌ازای هر کرسی اندیشه‌ورزی نیز 3 امتیاز درنظر گرفته شده است. در شاخه نشر علم نیز فعالیت‌هایی همچون نشریه علمی دانشجویی، تولید محتوی چندرسانه‌ای، خلق اثر هنری و ایجاد صفحات مجازی و وب‌سایت مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. در شاخه فعالیت‌های علمی و اجتماعی نیز فعالیت‌هایی همچون اردوهای دانشجویان جدیدالورود، همایش ترویجی رشته تحصیلی، فعالیت‌های خیریه‌ای و فعالیت‌های جهادی تخصصی موردتوجه قرار گرفته و براساس این معیارها و فعالیت‌ها انجمنها ارزیابی شدند. البته تنها سه شاخه توانمندسازی، نشر علم و فعالیت‌های علمی و اجتماعی معیارهای ارزیابی و دسته‌بندی انجمنها نبوده است. ارتباطات و تعاملات علمی، رویدادهای علمی، فعالیت‌های پژوهشی، فعالیت‌های آموزش و انعکاس فعالیت و اخبار انجمن سایر مولفه‌هایی بوده که برای ارزیابی انجمنها مدنظر قرار داده شده است. درکنار اینها، فعالیت‌های دیگری وجود دارند که آنها نیز امتیاز داشته و می‌توانند به ارتقای کار انجمنها کمک کنند، ازجمله آنها می‌توان به ارتباطاتی که با دانش‌آموختگان برقرار می‌کنند و مشارکت در رویدادهای علمی اشاره کرد. همچنین میزان مشارکت انجمنها در برگزاری مسابقات، همایش‌ها یا جشنواره‌ها و فعالیت اعضای انجمنها به‌صورت تیمی در مسابقات و رویدادها هم ملاک عمل قرار گرفته است. همچنین فعالیت‌های پژوهشی مانند اجرای طرح‌های پژوهشی مدنظر قرار گرفته که تمام‌شان فعالیت‌های فرعی انجمنها هستند.
گرید و رتبه‌بندی 6 گانه انجمن‌های علمی دانشجویی
گرید و رتبه‌بندی به‌صورت A پلاس، A، B، C، D و E تعریف شده که چهار انجمن گرید A پلاس و دو انجمن گرید A و هشت انجمن گریدB دریافت کرده‌اند و بقیه در گریدهای دیگر دسته‌بندی شده‌اند. 222 انجمن علمی دانشجویی از سراسر کشور مشارکت داشته‌اند و انجمن‌های علمی دانشجویی ارزیابی‌شده براساس امتیاز کسب‌شده در هفت گروه A+، A، B، C، D،E و F رتبه‌بندی شده‌اند که 14 انجمن موفق شدند در رتبه‌های A پلاس، A و B قرار بگیرند.
حضور 14 انجمن در سه گرید برتر
در همین راستا انجمن علمی دانشجویی پرستاری از واحد علی‌آبادکتول با ۴۱۱ امتیاز، انجمن علمی کامپیوتر از واحد لاهیجان با ۱۴۸ امتیاز، انجمن صنایع از واحد تهران غرب با ۸۶ امتیاز و انجمن کامپیوتر از واحد تهران غرب با ۸۶ امتیاز به‌ترتیب در گروه A+ قرار گرفته‌اند. همچنین انجمن حقوق از واحد خوراسگان با ۶۷ امتیاز و انجمن مدیریت از واحد شهرری با ۶۴ امتیاز در گروه A قرار گرفتند.همچنین انجمن زبان انگلیسی از واحد تهران غرب با 55 امتیاز، انجمن پزشکی از واحد تهران پزشکی با 52 امتیاز، انجمن دامپزشکی از واحد تبریز با 51 امتیاز، انجمن پزشکی از واحد ساری با 47 امتیاز، انجمن گردشگری و هتلداری از واحد تهران غرب با 45 امتیاز، انجمن حسابداری از واحد تهران غرب با 45 امتیاز، انجمن مامایی از واحد خوراسگان با 45 امتیاز و انجمن ایده‌های نوین از واحد تبریز با 42 امتیاز در گروه B قرار گرفتند.
مشارکت 222 انجمن علمی دانشجویی از سراسر کشور
محمدمهدی جوکار، مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره این انجمنها و شاخص‌های ارزیابی توضیح داد: «برای ارزیابی انجمنها یک هدف عمده دنبال می‌شد که آن هدف عبارت بود از ایجاد انگیزه و رقابت بین انجمنها. اما برای جامعه هدف، متناسب با هرکدام یک نیت خاصی داشتیم. به‌طور مثال، دیده شدن یک انجمن در یک واحد مشخص باعث می‌شود آن واحد دانشگاهی نیز دیده شود.» او اضافه کرد: «به‌دنبال این هستیم تا فضا به‌گونه‌ای پیش برود که مسئولان دانشگاهی به حمایت از انجمنها و فعالیت‌های دانشجویی ترغیب شوند. ارزیابی انجمنها برای دانشجویان نیز این امتیاز را به‌دنبال خواهد داشت تا زحمت و تلاش آنها دیده شده و ازسوی دیگر یک نوع رقابت برای انجمن‌هایی که فعال نیستند نیز ایجاد شود.» جوکار با بیان اینکه انجمنها با این ارزیابی‌ها به فعالیت وادار می‌شوند، گفت: «مسئولان نیز وادار به حمایت از انجمن‌های علمی و دانشجویی خواهند شد. انطباق انجمنها با رویکرد جدید دانشگاه و جهت دادن به فعالیت انجمنها هدف دیگری است که ازسوی باشگاه پیگیری می‌شود.» مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه از انجمن‌های برتر نیز حمایت خواهیم کرد، توضیح داد: «از فعالیت انجمن‌های برتر حمایت خواهیم کرد؛ درواقع بعد از انجام ارزیابی‌ها، اختصاص بودجه براساس امتیاز واحدها خواهد بود. به‌عبارت بهتر باتوجه به امتیاز کسب‌شده توسط انجمنها به آنها بودجه تخصیص داده می‌شود.» او تاکید کرد: «به‌منظور ایجاد نشاط و انگیزه در دانشجویان فعال و علاقه‌مند و همچنین ترغیب واحدهای دانشگاهی به حمایت از فعالیت‌های خودجوش دانشجویی، تاکنون چندین مرتبه اقدام به ارزیابی انجمن‌های علمی دانشجویی کرده و نتایج آن را نیز به‌صورت فصلی و سالیانه منتشر کرده‌ایم.» او ادامه داد: «طبق اعلام قبلی صورت‌گرفته برمبنای شاخص‌های ابلاغ‌شده به تمام روسای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان در واحدهای دانشگاهی، اول مهرماه سال‌جاری ارزیابی انجمن‌های علمی دانشجویی دانشگاه براساس اطلاعات ثبت‌شده توسط روسای دفاتر باشگاه‌های پژوهشگران جوان و نخبگان در سامانه باشگاه صورت گرفت.»
به‌گفته مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی، در این ارزیابی که براساس هشت محور فعالیت و جدول امتیازدهی مصوب شورای باشگاه صورت گرفته است، 222 انجمن علمی دانشجویی از سراسر کشور مشارکت داشته‌اند و انجمن‌های علمی دانشجویی ارزیابی‌شده براساس امتیاز کسب‌شده در هفت گروه A+، A، B، C، D، E و F رتبه‌بندی شده‌اند. جوکار افزود: «براساس سیاست کمیسیون مرکزی انجمن‌های علمی تصمیم بر این است که طبق آیین‌نامه پیشنهادی به هیات‌امنای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان ارزیابی‌های آتی انجمن‌های علمی دانشجویی به‌صورت فصلی صورت گیرد و انجمنها در پنج سطح رتبه‌بندی شده و حداقل امتیاز برای فعالیت انجمنها مشخص شود.» او در پایان گفت: «مطابق برنامه‌ریزی فوق، درنظر است اختصاص بودجه به انجمن‌های علمی دانشجویی براساس رتبه کسب‌شده باشد و کسب امتیازی پایین‌تر از مقدار مشخص، سبب تعلیق مجوز انجمن به‌مدت 6 ماه شود. درنهایت درصورت عدم فعالیت مناسب و ارائه گزارش فعالیت در مهلت مقرر، لغو مجوز انجمن مذکور در دستورکار کمیسیون مرکزی انجمن‌های علمی دانشجویی قرار گیرد. در هر ردیف نیز حداقل امتیازی به‌عنوان تکلیف مشخص خواهد شد.»
* نویسنده: سارا طاهری، روزنامه‌نگار