به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، در بحبوحه اوضاع کرونایی حاکم بر کشور و استرس‌های فراوانی که در جامعه مردمی و پزشکی کشور وجود داشت، دغدغه نگرانی از کمبود تجهیزات پزشکی و موردنیاز برای تشخیص افراد مبتلابه کرونا، کادر درمانی کشور را به شدت نگران کرده بود.
یکی از تجهیزات موردنیاز مراکز درمانی برای تشخیص وجود یا عدم بیماری در افراد، کیت‌های تشخیص کرونا بود که تکنولوژی ساخت آن تنها در دست چند کشور قرار داشت و به‌رغم اینکه تا پیش از شیوع کرونا، ساخت انواع مختلفی از کیت‌های تشخیصی در ایران و به دست متخصصان و نخبگان انجام می‌شد، اما با این وجود نبود یا محدود بودن کیت تشخیص کرونا در کشور یک معضل لاینحل به نظر می‌رسید.
در اوایل فروردین‌ماه همین امسال و از میان شرکت‌های دانش‌بنیان که از ابتدای ورود کرونا به کشور، به‌دنبال دستیابی به فناوری ساخت برخی تجهیزات مقابله با کرونا بودند، بالاخره یک شرکت موفق شد به تکنولوژی ساخت این کیت دست پیدا کرده و در اقدامی فناورانه کیت تشخیص مولکولی کروناویروس را بومی‌سازی کند. این کیت‌ها پس از دریافت تاییدیه از سوی وزارت بهداشت دراختیار آزمایشگاه‌های موردتایید این وزارتخانه قرار گرفت.
90درصد ارزش کیت در داخل ایجاد می‌شود
بهروز حاجیان‌تهرانی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان پیشتاز طب زمان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به سابقه 21ساله فعالیت این شرکت در حوزه طراحی و تولید تجهیزات آزمایشگاهی می‌گوید: «بلافاصله پس از آنکه ویروس کرونا در کشور شیوع پیدا کرد، تیمی برای تولید کیت‌های آزمایشگاهی تشخیص کرونا تشکیل دادیم که در کنار این تیم یک شتاب‌دهنده نیز حضور داشت. در چارچوب تیم شتاب‌دهنده 15 تیم مختلف در زمینه‌های مختلف آزمایشگاهی روی محصولات مختلف فعالیت می‌کنند که با شیوع کرونا هشت‌نفر از متخصصان PHD، روی طراحی و ساخت کیت‌های تشخیص کرونا متمرکز شدند که البته پشتیبانی ۲۵ نفره اعضای شتاب‌دهنده و پیشتاز طب را نیز به همراه داشتند. ماحصل تلاش محققان، ساخت و تولید کیت تشخیص کرونا به روش ملکولی بود که تشخیص کرونا با استفاده از روش نمونه‌برداری از مخاط بینی و حلق به وسیله این کیت انجام می‌شود. با تولید این محصول اعلام کردیم ظرفیت تولید ماهانه یک‌میلیون‌و‌نیم تست کرونا وجود دارد.»
وی ادامه می‌دهد: «پس از تولید کیت ملکولی محققان شرکت موفق به ساخت کیت‌های سرولوژی شدند. این نوع از کیت‌ها امکان انجام حدود صد تست را به روش نمونه‌برداری از خون فراهم میکند و نتیجه آزمایش با این کیت نشان می‌دهد که فرد، پیش از این با ویروس برخورد داشته داشته یا خیر. معمولا این نوع کیت در طرح‌های غربالگری اپیدمیولوژی مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی به‌عنوان یک ابزار کمک‌تشخیصی درکنار سایر تجهیزات تشخیصی قرار می‌گیرد.»
به گفته حاجیان، درحال حاضر نیاز کشور طبق اعلام وزارت بهداشت، کمتر از یک‌میلیون تست در روز است و لذا مازاد تولید کیت با مجوزی که از سوی وزارت بهداشت صادر شده است، به کشورهای متقاضی صادر می‌شود. به عبارت دیگر ستاد مقابله با کرونا گزارش‌هایی را از میزان نیاز کیت تهیه میکند و به وزارت بهداشت ارائه می‌دهد. وزارت بهداشت نیز براساس گزارش‌های دریافتی و حجم تولیدات مجوز صادرات را صادر میکند. بر این اساس نیز نخستین محموله نیز به آلمان صادر شد و دومین محموله نیز به ترکیه صادر می‌شود.
کیت‌های ایرانی یک‌پنجم قیمت نمونه مشابه خارجی
از آنجایی که عموما تولید تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی نیاز به واردات برخی اقلام و مواد اولیه دارد، به نظر می‌رسد ساخت کیت‌های آزمایشگاهی و صادرات آن به این معناست که وابستگی چندانی به واردات مواد‌اولیه موردنیاز ساخت این کیت در کشور وجود ندارد. حاجیان در این‌باره می‌گوید: «حقیقت این است که تنها 10 درصد ارزش کیت وارداتی است و 90درصد ارزش کیت در داخل ایجاد می‌شود. نکته مهم اینکه قیمت تمام شده کیت‌های ساخت ایران حداقل یک‌پنجم تا یک‌ششم قیمت ارزان‌ترین محصولات خارجی است. درواقع اگر قیمت کیت ساخت داخل را به نرخ دلار آزاد محاسبه کنیم رقمی حدود 80 دلار به دست می‌آید، درحالی که ارزان‌ترین کیت در خارج از کشور به قیمت 400 دلار و حتی تا 800 دلار به فروش می‌رسد؛ قیمتی که اگر ایران مجبور به واردات کیت از خارج بود، به‌طور میانگین 6 تا 8 برابر قیمت کیت‌های داخلی موجب خروج ارز از کشور می‌شد.»
60 کشور متقاضی واردات کیت از ایران
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان می‌افزاید: «درحال حاضر60 کشور درخواست خود را برای واردات کیت از ایران ارائه داده‌اند که با برخی از این شرکت‌ها توافقات اولیه انجام شده و در هفته‌های آتی، صادرات به این کشورها نیز انجام خواهد شد. امکان صادرات به برخی کشورها نیز درحال بررسی است و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک میلیون‌ها تست از ایران به کشورهای دیگر صادر شود.»
وی از حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، دفتر همکاری‌های نهاد ریاست‌جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، وزارت بهداشت، دانشگاه تهران و شهید بهشتی که زمینه تسریع در تولید این کیت‌ها را فراهم کردند، قدردانی میکند و می‌گوید: «تامین هزینه‌های ایجاد زیرساخت برای تولید کیت، ارائه وام و کمک در روند مطالعات این امکان را فراهم کرد تا کیت‌های تشخیص کرونا در کمترین زمان ممکن طراحی، تولید و روانه بازار شود.»
گزاارش «فرهیختگان» در این رابطه را از «اینجا» بخوانید.