به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، پس از چندین ماه کش‌وقوس و جنجال‌های سیاسی، سرانجام بحث استیضاح ترامپ از فرآیند تحقیقات مقدماتی خارج شد و با اعلام چهارم دسامبر (سیزدهم آذرماه) به‌عنوان اولین جلسه بررسی اسناد و شواهد در کمیته قضایی مجلس‌نمایندگان شکلی کاملا رسمی به خود گرفت. از این پس فرآیند استیضاح مراحل قانونی خود را طی خواهد کرد. این مراحل شامل نوشتن لوایح و رای‌گیری در مجلس نمایندگان خواهد بود. در صورتی که استیضاح با رای مثبت نمایندگان روبه‌رو شود، موضوع به شکل کیفرخواست دادستانی در دادگاهی در سنا و به ریاست قاضی ارشد دیوان عالی و با حضور هیات منصفه- که همان اعضای مجلس سنا هستند- دنبال خواهد شد.با توجه به آنچه تاکنون رخ داده است می‌توان پیش‌بینی کرد که اکثریت دموکرات مجلس نمایندگان به استیضاح ترامپ رای مثبت خواهند داد و سرنوشت او به مجلس سنا و رای اعضای آن کشیده می‌شود. برخورداری جمهوری‌خواهان از اکثریت در مجلس سنا از یک سو و نیاز به کسب رای موفق دو سوم نمایندگان سنا برای برکناری رئیس‌جمهور (67 رای) از سوی دیگر این تصور را به وجود می‌آورد که کاخ سفید و طرفداران ترامپ نباید از جهت برکناری رئیس‌جمهور توسط سنا دغدغه جدی داشته باشند.با این همه نشریه نیوز ویک در شماره اخیر خود تحلیلی ارائه کرده است که نشان می‌دهد کاخ سفید و جمهوری‌خواهان و در راس آنها میچ مکانل رهبر اکثریت جمهوری‌خواه سنا نسبت به فرآیند استیضاح و حتی برکناری ترامپ نگرانی‌های جدی دارند. بنیان این نگرانی‌ها نیز از درون حزب جمهوری‌خواه و روابط آنها با کاخ سفید ترامپ سرچشمه می‌گیرد.بر همین اساس در اینجا سعی کرده‌ایم با در نظر گرفتن تحلیل و محتوای مطلب این نشریه، چارچوب‌ها و دسته‌بندی‌هایی را در مورد روابط جمهوری‌خواهان با ترامپ و همچنین دلایل ادامه حمایت آنها از وی ارائه کنیم.
ترامپ و شکنندگی سد حمایتی جمهوری‌خواهان
میچ مکانل، رئیس اکثریت جمهوری‌خواهان سنا دلایلی برای نگرانی دارد، بنابراین ترامپ هم باید نگرانی‌هایی داشته باشد. برای محکوم کردن رئیس‌جمهور به یک اتهام قابل تعقیب، دموکرات‌ها باید بیشتر از دوسوم آرای سنا را کسب کنند، یعنی حداقل 20سناتور جمهوری‌خواه و شاید رقمی بیشتر مثل 22 نفر (به خاطر وجود دموکرات‌های ساختار‌شکنی همچون «جو منشن» از ویرجینیای غربی و «داگ جونز» از آلاباما که نظری مثبت در رابطه با ترامپ دارند) برای موفقیت استیضاح لازم است. از نظر ریاضی این رقم امکان‌ناپذیر به نظر می‌رسد و کاملا مشخص است که مسیر به دست آوردن 67رای مورد نیاز برای این کار بسیار باریک و ناهموار است. اما کاخ سفید و رهبر اکثریت سنا از این می‌ترسند که تعدادی از سناتورهای جمهوری‌خواه قصد داشته باشند علیه ترامپ رای دهند؛ اتفاقی که ممکن است سد حمایتی ترامپ را بشکند و راه‌بندانی از سناتورهای جمهوری‌خواه مخالف رئیس‌جمهور به راه اندازد. اما سوال مهم این است که چرا انتظار چنین رخدادی وجود دارد؟ چه عواملی موجب می‌شود که سد حمایتی ترامپ درون حزب خودش اینچنین شکننده و غیرقابل اطمینان باشد؟
روابط فردی سیاستمداران جمهوری‌خواه با ترامپ
تعداد زیادی از جمهوری‌خواهان هم در مجلس سنا و هم در مجلس نمایندگان احساسات ضدونقیض و دوگانه‌ای - که البته فقط در محافل خصوصی بیان می‌شود- در برابر ترامپ دارند. برخلاف شخص رئیس‌جمهور، بیشتر آنها عادت دارند بر اساس راه‌های سنتی عمل کنند. نابخردی رئیس‌جمهور، کاخ سفید آشفته، خیانت اخیرش به جنگجویان کرد در سوریه و سرانجام کوشش احمقانه‌اش برای اعمال فشار بر رئیس‌جمهور اوکراین در مورد بایدن، همه اینها مواردی هستند که هم‌حزبی‌های ترامپ را دچار نارضایتی کرده‌اند. شاید اگر بخواهیم تک‌تک جمهوری‌خواهان ناراضی را فهرست کنیم، قطعا «میت رامنی»، سناتور ایالت یوتا در صدر این فهرست قرار می‌گیرد. خصومت و احساس تحقیر میان رامنی و ترامپ دوجانبه و طولانی است. رامنی اخیرا گفت‌وگوهای ترامپ با همتای اوکراینی‌اش را «فاجعه‌بار» و «وحشتناک» خوانده و ترامپ هم متقابلا در توئیتر او را یک «الاغ مغرور» توصیف کرده بود. بالا رفتن تنش‌ها میان این دو نفر باعث شده میچ مکانل، رئیس اکثریت جمهوری‌خواه سنا از ترامپ بخواهد از نامگذاری‌های بچه‌گانه‌اش روی رامنی دست بکشد، چراکه ناخشنودی دیگر سناتورها را نیز به دنبال دارد. در چنین شرایطی هر چند رامنی تاکید کرده که ذهنی باز دارد و واقعیت‌ها و شرایط اطرافش را مورد ملاحظه قرار خواهد داد، اما شمارشگران آرای ترامپ تقریبا پذیرفته‌اند که رای او را باید از دست رفته بدانند.جز رامنی سناتورهای دیگری هم هستند که کاخ سفید و مکانل به رای آنها چشم دوخته‌اند. «سوزان کالینز» از ایالت مین و «لیزا مرکاوسکی» از آلاسکا در زمره همین افراد هستند.
مرکاوسکی به لایحه لغو «اوباما میکر» در سال 2017 رای منفی داد و احتمال دارد برای نجات آن و نشان دادن یک شکست تلخ به ترامپ تلاش کند. سناتور کالینز که خود را برای انتخاب مجدد در سال بعد مهیا می‌سازد، به‌طور مکرر ترامپ را مورد انتقاد قرار می‌دهد. او معتقد است که ترامپ با درخواستش از اوکراین برای تحقیقات در رابطه با معاملات کاری هانتر بایدن اشتباه بزرگی را مرتکب شده است. همچنین کالینز از رئیس‌جمهور می‌خواهد توئیتی را که در آن اتهامات مجلس نمایندگان را با «لینچ کردن» (مجازاتی فراتر از قانون توسط گروه‌های غیررسمی که بیشتر در دوران برده‌داری و به شکل دار آویختن انجام می‌شد) مقایسه کرده بود، پس بگیرد. سناتور «جونی ارنست» از آیووا هم سال آینده برای انتخاب مجدد رقابت دشواری را پیش رو دارد. جنگ تجاری ترامپ با چین به بخش کشاورزی ایالتی که او نمایندگی می‌کند، صدمه وارد کرده است. علاوه‌بر این کارمندان این سناتور جمهوری‌خواه می‌گویند او به‌شدت از بی‌نزاکتی‌های ترامپ همچون دادن حق سکوت به بازیگر پورن یا گفت‌وگوی مبتذل او با «بیلی بوش» شاکی است. او در انظار عمومی از ترامپ حمایت می‌کند اما در محافل خصوصی جزء طرفداران ترامپ محسوب نمی‌شود.
«کری گاردنر» و «مارتا مکسلی» از دو ایالت کالیفرنیا و آریزونا نیز سال آینده انتخابات سنا را پیش رو دارند و در حمایت از ترامپ محتاطانه‌تر عمل خواهند کرد.در هر حال رفتارها و سیاست‌های ترامپ بدون شک جمهوری‌خواهان زیادی را ناراضی کرده است و در یک رای‌گیری مخفی نمی‌توان پیش‌بینی کرد که دقیقا چه اتفاقی خواهد افتاد. یک منبع نزدیک به رهبر اکثریت جمهوری‌خواه سنا می‌گوید: «مکانل به رئیس‌جمهور تاکید کرده است که تصور می‌کند بتواند انجمن حزبی را کنار هم جمع کند، اما در این کار نیاز به کمک او دارد. ترامپ نمی‌تواند فقط وفاداری بخواهد و توقع داشته باشد که چیزی در قبال آن ندهد. معلوم نیست که این اوضاع چگونه پیش برود.»
ترامپ و بحران هویت در حزب جمهوری‌خواه
حضور ترامپ در کاخ سفید به‌عنوان یک جمهوری‌خواه این حزب را با یک بحران ایدئولوژیکی و هویتی نیز مواجه کرده است. اکثریت وسیعی از اعضای حزب در هر دو مجلس سنا و نمایندگان به خط‌مشی‌های بلندمدت جمهوری‌خواهان مثل تجارت آزاد و میانه‌روی مالی اعتقاد دارند. در سال 2010 جنبش «تی‌پارتی» 138 نفر را به مجلس نمایندگان فرستاد که عمدتا به دلیل اعتراض به آنچه در آن زمان مخارج غیرقابل کنترل در واشنگتن خوانده می‌شد، برگزیده شده بودند. اما در عصر ترامپ تجارت آزاد مرده است و هیچ‌کس حتی در مورد مخارج صحبت هم نمی‌کند. «جاستین آماش»، نماینده جمهوری‌خواه میشیگان که از قصدش برای ترک حزب در تابستان خبر داده بود (وی هم‌اکنون نماینده مستقل محسوب می‌شود) می‌گوید جمهوری‌خواهان کنگره احساس می‌کنند در تله حمایت از ترامپ گرفتار شده‌اند. یک عضو دیگر جمهوری‌خواه کنگره که تمایلی به ضبط نام و مصاحبه‌اش نداشت، معتقد است بخش بزرگی از حزب از خود‌بی‌خود شده‌اند و از هوش و حواس افتاده‌اند. او اضافه می‌کند که تعداد زیادی از مردم اینجا می‌آیند، کسانی که همین احساس را دارند ولی تمایلی به گفتن علنی آن ندارند.
نگرانی جمهوری‌خواهان از ملی شدن بحث استیضاح
در حال حاضر هم‌حزبی‌های رئیس‌جمهور سعی دارند موضوع استیضاح را در چارچوب یک کشمکش میان حزب جمهوری‌خواه و دموکرات و به قول ترامپ «ساحره‌گیری» از سوی حزب دموکرات توصیف کنند. اما «لری ساباتو»، استاد علوم سیاسی دانشگاه ویرجینیا معتقد است که کار برای جمهوری‌خواهان زمانی سخت می‌شود که این موضوع تبدیل به یک مساله و چالش ملی شود. محاکمه در سنا آشکارا، منصفانه و منطقی خواهد بود و به وسیله قاضی دیوان عالی ریاست می‌شود. گمان نمی‌رود که این محاکمه بر اساس مسیری انجام گیرد که رئیس‌جمهور مدنظر دارد.به این ترتیب کم‌کم پای احساسات مردم نسبت به ترامپ و نظرات عمومی در رابطه با استیضاح به میان می‌آید. در چنین موقعیتی نه‌تنها ممکن است کار از کنترل حزب رئیس‌جمهور خارج شود، بلکه شاید هواداران دوآتشه‌ای که تاکنون جمهوری‌خواهان را در یک صف و در کنار ترامپ قرار داده‌اند نیز در صف مخالفان قرار گیرند. مهم‌ترین تاثیر این فرآیند ملی شدن در وهله نخست متوجه سناتورهایی خواهد بود که سال بعد انتخابات سنا را در پیش رو دارند.
در سال 2016 و در هر ایالتی که علاوه‌بر انتخابات ریاست‌جمهوری شاهد رقابت سناتوری نیز بود، مردم در انتخاب سناتور و انتخاب رئیس‌جمهور به یک حزب رای دادند. اما استیضاح ترامپ ممکن است منجر به ضعف جمهوری‌خواهان و نامزدهای آن در این دوره شود. این مساله در مورد ایالت‌های خاکستری (ایالت‌هایی که آرای آنها در حمایت از یکی از دو حزب در حال چرخش و تغییر است) جنبه حساس‌تری پیدا می‌کند. اگر ملی‌گرایی اصل قرار گیرد، آن وقت برای افرادی مثل گاردنر، مکسالی یا ارنست ریسک بزرگی خواهد بود که رای به تبرئه رئیس‌جمهوری بدهند که محبوبیتش به‌طور فزاینده‌ای در حال سقوط است. این سناریویی است که کاخ سفید می‌ترسد و دلیل خوبی هم برای ترسیدن دارد. درواقع خطر اصلی این نیست که تعداد کافی سناتورهای جمهوری‌خواه برای برکناری ترامپ به او پشت کنند، ریسک اصلی این است که حتی اگر او تبرئه شود موقعیت حزب و نامزدهایش و در راس آنها شخص ترامپ در انتخابات تضعیف خواهد شد.ایالت کارولینای شمالی مصداق خوبی برای این شرایط است. «تام تیلیس»، نامزد جمهوری‌خواه در رقابتی وارد میدان می‌شود که پیروزی در آن به یک بازی شیر یا خط می‌ماند. ترامپ هم در سال 2016 در این ایالت پیروز شد، حال آنکه برای سال بعد هیچ‌اطمینانی در این مورد وجود نخواهد داشت.
هراس جمهوری‌خواهان از تقابل با ترامپ
به‌رغم نارضایتی و ناخشنودی‌ای که در میان جمهوری‌خواهان نسبت به رفتارها و سیاست‌های ترامپ وجود دارد، بسیاری از آنها همچنان خود را ناگزیر از مدارا با وی می‌دانند. یک دلیل عمده آن موقعیت فعلی ترامپ در میان رای‌دهندگان جمهوری‌خواه است. چندین نظرسنجی اخیر نشان می‌دهد که کمی بیشتر از نصف آمریکایی‌ها اعتقاد به کنار رفتن ترامپ از قدرت دارند. در یکی از همین موارد که از سوی شبکه فاکس‌نیوز انجام گرفته، در حالی که 51درصد مردم از برکناری رئیس‌جمهور حمایت کرده‌اند، فقط 16درصد جمهوری‌خواهان با این نظر همراه بوده‌اند. بنابراین مقبولیت ترامپ در میان جمهوری‌خواهان رقمی در حدود 85درصد است. علاوه‌بر این ترس سیاستمداران هم‌حزبی از مقابله با ترامپ را نیز نباید فراموش کرد. با جمهوری‌خواهانی که از ترامپ برگشته‌اند مهربانانه برخورد نشده است. این را می‌توان از «فرنسیس رونی»، یک نماینده از فلوریدا پرسید.
او ماه گذشته در یک مصاحبه تلویزیونی، رسوایی اوکراینی ترامپ را با رسوایی واترگیت نیکسون مقایسه کرده بود: «من از این حقیقت اطلاع دارم که در طول دوران واترگیت هر کسی می‌گفت این شکار ساحره برای به دام انداختن نیکسون است. اما نتیجه شکار یک ساحره نبود. این قضیه مطلقا درست بود.» واکنشی که صحبت‌های او در حوزه انتخابیه‌اش ایجاد کرد بسیار تند و شدید بود. چند تن از موکلانش با او تماس گرفتند که اگر آمادگی پشتیبانی از رئیس‌جمهور را ندارد، می‌تواند استعفا دهد. این عکس‌العمل‌ها فرنسیس رونی را حیرت زده کرد و سرانجام وادار به اعلام این موضوع شد که برای انتخاب مجدد در سال آینده مشارکت نمی‌کند. جالب است که اغلب این تحرکات در قبال وی از کاخ سفید هدایت می‌شد. دقیقا به همین دلیل است که ساباتو، استاد دانشگاه ویرجینیا می‌گوید این واقعه بیش از هر چیز نشان می‌دهد که این دیگر حزب جمهوری‌خواه نیست، این حزب ترامپ است.
آینده ترامپ و حزب جمهوری‌خواه
میچ مکانل معتقد است شانس کمی وجود دارد که ترامپ در سنا مجرم شناخته شود. کارمندان جمهوری‌خواه سنا هم می‌گویند اگر همه چیز در مورد اوکراین روشن شده باشد و مورد جدیدی آشکار نشود، او تبرئه خواهد شد. نهایت کار این است که مبلغی کمک نظامی برای اوکراین ارسال می‌شود و حکومت کی‌یف هم هیچ‌گاه تحقیقی در مورد بایدن‌ها انجام نمی‌دهد. اتهام مداخله ترامپ در روابط، بدون دستیابی به نتیجه‌ای خاتمه پیدا می‌کند و سخن سناتور لیندسی گراهام محقق می‌شود که تبدیل این موضوع به یک جرم قابل اتهام صرفا یک جوک بوده است. اما این نکته را نباید فراموش کرد که با ترامپ شما هرگز نمی‌دانید چه رخ خواهد داد؛ همان‌طورکه درست یک روز بعد از شهادت مولر در کنگره در رابطه با روسیه، شهادتی که خواب‌های دموکرات‌ها را برای متهم ساختن ترامپ دفن کرد، موضوع گفت‌وگوی تلفنی میان رئیس‌جمهور و همتای اوکراینی‌اش رخ داد. در عین حال اتفاقات ممکن است دقیقا بر اساس آنچه سیاستمداران انتظار دارند ادامه پیدا نکند.
اگر ترامپ رای‌های کلیدی را در ایالت‌های چرخشی که برای پیروزی به آن نیاز دارد از دست بدهد، اعضای حزب چقدر عصبی خواهند شد؟ آیا این امکان وجود دارد که تعداد قابل‌توجهی از سناتورها آنقدر عصبی و ناراضی شوند که به کاخ سفید بروند و از ترامپ بخواهند استعفا دهد؟ یک رئیس‌جمهور ضعیف تا چه حد ثبات جمهوری‌خواهان را در سنای سال آینده در خطر قرار خواهد داد؟ در حال حاضر آرای جمهوری‌خواهان سرسخت و دوآتشه چنین وقایعی را غیرممکن می‌سازد. احتمال خیلی کمی هم وجود دارد که مایک پنس، نیکی هیلی یا هر کس دیگری به نامزدهای جمهوری‌خواه برای ریاست‌جمهوری در زمان حضور ترامپ اضافه شوند. ترامپ ممکن است نجات پیدا کند یا حتی پیروز انتخابات باشد. اما به‌رغم تمام این برآوردها باز هم ضمانتی وجود ندارد؛ همان‌گونه که انتخاب ترامپ همه نُرم‌های سیاسی را درهم ریخت چه بسا پیامد اتهاماتش نیز باعث تکرار همین شرایط شود.
* نویسنده: میراحمدرضا مشرف، روزنامه‌نگار