حسین موسویان، دیپلمات مشهور کشورمان در یادداشتی در روزنامه ایران با اشاره به نزدیک بودن روی کارآمدن ترامپ، پیشنهاداتی را به دولت جمهوری اسلامی ایران داده است.
بخشهایی از یادداشت موسویان به شرح زیر است:
ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری[دور قبل] اعلام کرده بود که از برجام خارج خواهد شد. در این مقطع ایران متعهدانه به برجام عمل کرده بود و خروج آمریکا هم نقض تعهدات دوجانبه و بینالمللی بود. لذا تردید نبود که حق به جانب ایران بود. منتهی این واقعیت تأثیری در نتیجه خروجی ماجرا نداشت. ترامپ به یک توافق به نام خودش نیاز داشت و به همین دلیل او رئیسجمهوری ایران را رسماً به یک شام در نیویورک برای گفتوگو دعوت کرد، رئیسجمهوری فرانسه تا پشت در اتاق هتل رئیسجمهوری ایران در نیویورک آمد و یکساعت خواهش کرد و رئیسجمهوری ایران او را نپذیرفت. ترامپ وزیر امور خارجه ایران را برای گفتوگو به کاخ سفید دعوت کرد و تهران نپذیرفت و سیاست گفتوگو با سایر قدرتهای جهانی منهای آمریکا را در پیش گرفت.
در این مقطع در مقالات و مصاحبهها تأکید کردم که گفتوگوی ایران با سایر قدرتهای جهانی در غیاب آمریکا برای حفظ برجام شکست خواهد خورد و با وجود بدعهدی آمریکا، بهتر است تهران و واشنگتن با یکدیگر گفتوگو کنند.
این پیشنهادها موجب شد که هجمه لابی جبهه جنگطلبان در آمریکا علیه من افزایش یافته و برخی رسانههای داخلی هم با عکس و تیتر بزرگ، مرا به عنوان «کمپین ترامپ در تهران» معرفی کردند! به هر حال ایران با گفتوگوها مخالفت کرد، ترامپ از برجام خارج شد، سیاست فشار و تحریمهای حداکثری را در پیش گرفت.
مسأله آمریکا مهمترین مشکل سیاست خارجی ایران است. سراغ ندارم احدی به اندازه من در 15سال گذشته در افکارعمومی آمریکا و جهان بدعهدیهای آمریکا و دلایل بیاعتمادی ایران به آمریکا را تشریح و در مخالفت با سیاستهای تحریمی و جنگطلبانه آمریکا مخالفت و روشنگری کرده باشد و به همین دلیل مورد گستردهترین و بیسابقهترین حملات بیرحمانه لابی اسرائیل و اپوزیسیون برانداز ایران در امریکا و اروپا قرار گرفته باشد.
منتهی به این واقعیت نیز پی بردهام که آمریکاییها و اروپاییها هم نگرانیهای متقابل دارند و لذا دیپلماسی، صریح و جامع برای حل آبرومندانه این اختلافات بهترین گزینه است.
ترامپ ظرف حدود یکماه دیگر رسماً آغاز به کار میکند. احتمال این وجود دارد که او در ابتدای کار برای گفتوگوی مستقیم و سطح بالا با ایران اعلام آمادگی کند. اگر ایران بپذیرد و گفتوگوهای جامعی آغاز شود، احتمال توافق وجود دارد با اینکه هیچ تضمینی نخواهد بود که حتی در صورت توافق، امریکا بدان پایبند باشد. چنین تضمینی را امریکا به هیچ کشوری در قراردادهای دوجانبه و بینالمللی نداده است. منتهی اگر واقعبینانه بنگریم کشورها برای تأمین منافع ملی خودشان و در شرایط خاص در انتخاب بین بد و بدتر تصمیم میگیرند. البته اگر توافق جامع باشد به پایداری آن میتوان بیشتر خوشبین بود. اگر توافق تکموضوعی باشد، احتمال بدعهدی امریکا بسیار زیاد خواهد بود.
برداشت من این است که ترامپ در صورت اعلام آمادگی، بیشتر ازچند ماه منتظر پاسخ تهران نخواهد ماند، چون قادر به تحمل فشار مخالفین مذاکره با ایران از داخل آمریکا و متحدین منطقهای نخواهد بود. از طرف دیگر، روابط ایران و اروپا در بدترین وضعیت بعد از انقلاب قرار گرفته و اروپاییها هم رسماً اعلام کردهاند که قبل از مهرماه آینده از مکانیزم ماشه استفاده خواهند کرد که موجب اعمال مجدد تحریمهای بینالمللی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران خواهد شد. ایران نیز به اطلاع اروپاییها رسانده است که در چنین حالتی از برجام و معاهده انپیتی خارج خواهد شد و گزینه تغییر دکترین هستهای روی میز ایران قرار خواهد گرفت. روشن است که در چنین سناریوی تقابلی متقابل، عواقب سیاسی، اقتصادی و امنیتی چنین وضعیتی برای همه طرفهای ذینفع خسارتبار و فاجعهآمیز خواهد بود.