فرهیختگان: تلویزیون با سال‌هایی که برنامه‌هایی با مخاطبان بالای 50 درصد داشت، خداحافظی کرده است. برخی مدیران سیر نزولی جذب مخاطب را به عوامل دیگر و خارج از صداوسیما مرتبط می‌دانند مثلا اینکه مخاطبان تلویزیون به مدیوم‌های جدید رسانه کوچ کرده‌اند.
بااین‌حال یکی از سوالات و مطالبات جدی مردم از مدیران تلویزیون این بوده که چرا از تمام ظرفیت‌های تولید برنامه استفاده نمی‌کنند. مگر نه این است که هنرمندان ایرانی در نقاط دیگری غیر از تلویزیون مشغول ساخت برنامه هستند، پس چرا مدیران رسانه ملی سراغ آنها نمی‌روند یا اینکه چرا برنامه‌های معطل‌مانده تلویزیون دوباره احیا نمی‌شوند.
در این سال‌ها نشست‌های گوناگونی با حضور مدیران شبکه‌ها و اهالی رسانه برگزار شده و عمده مطالبات درباره سرنوشت این برنامه‌ها بوده، اما در هیچ کدام جوابی صریح و واضح ارائه نشده است. در ادامه شش برنامه بلاتکلیف تلویزیون را آورده‌ایم.
جام‌جم
برنامه تلویزیونی «جام‌جم» کارش را شهریور 1402 شروع کرد و به خاطر نوع ورودش به نقد رسانه ملی خیلی زود به‌عنوان یک برنامه جدی تبدیل شد. پیمان جبلی درباره این برنامه گفته بود: «یکی از موضوعاتی که در این میان مغفول مانده بود خود رسانه ملی است که محل نقد بسیاری است و موافقان و مخالفان درباره موضوعات مختلف مرتبط با ماموریت‌های رسانه ملی وجود دارد. در همان ایام روابط‌عمومی شبکه یک، در خبر اولیه درخصوص این برنامه اعلام کرده بود که جام‌جم هر دوشنبه در 52 قسمت پخش می‌شود. اگرچه در ابتدا پخش این برنامه منظم بود اما بعد از 25 قسمت، ادامه پخش آن در سال جدید معطل تصمیم مدیران مانده است. تعطیلی چنین برنامه‌ای آن هم در ایام پرتنش تلویزیون جای سوال است، چون عملکرد برنامه‌های صداوسیما با وجود اتفاقات چهار ماه گذشته، نیاز به ارزیابی جدی داشت.
سیم آخر
«سیم آخر» مسابقه‌ای تلویزیونی با اجرای رضا رشیدپور بود که از شبکه سه پخش می‌شد. این برنامه در سه فصل ساخته و پخش شد؛ اولین قسمت این برنامه آبان‌ماه 1399 و در روزهای کرونایی تلویزیون پخش شد و آخرین قسمت هم در تاریخ 20 اسفند 1400 پخش شد. از همان روزهای ابتدایی پخش سیم آخر، اتهام تقلید از یک مسابقه تلویزیونی اسرائیلی به سازندگان برنامه وارد شد، اما این حاشیه‌ای نبود که منجر به قطع یک برنامه شود و به‌خاطر نحوه برگزاری مسابقه و هیجانی که داشت برای مخاطبان تلویزیون جذاب شد. اوایل سال گذشته، اخباری در رسانه‌ها منتشر شد که رضا رشیدپور و محمدرضا گلزار به تلویزیون برمی‌گردند. رضا گلزار به تلویزیون آمد و برنامه پانتولیگ را اجرا کرد اما حاشیه‌سازی توسط یکی از مجریان صداوسیما در فضای مجازی، نهایتا منجر به حذف برنامه رشیدپور شد.
عصر جدید
تا قبل از «عصر جدید» مسابقه استعدادیابی شاخصی از تلویزیون ایران پخش نشده بود. این سبک برنامه که در تمام دنیا شناخته شده است، در صداوسیما با عصر جدید شروع شد و توانست به محبوبیت زیادی برسد. احسان علیخانی که با برنامه «ماه عسل» برای مخاطب تلویزیون به اسم و رسم مشخصی رسیده بود، این بار در قامت تهیه‌کننده و مجری برنامه عصر جدید قرار گرفت و 132 برنامه با هدف استعدادیابی اجرا کرد. این برنامه از تاریخ 27 بهمن 1397 آغاز به کار کرد و با گذر کردن از دوران سخت کرونا، باز هم توانست روی آنتن تلویزیون حاضر شود. آخرین قسمت فصل سوم این برنامه در تاریخ 26 تیر 1401 پخش شد و بعد از آن تبلیغ برنامه‌ای به نام «قهرمان» با سبک و سیاقی نزدیک به عصر جدید از تلویزیون پخش شد. با گذشت زمان اخبار ضد و نقیضی مبنی‌بر پخش فصل چهارم عصر جدید دست به دست می‌شد. اواسط سال گذشته روزنامه هفت صبح مدعی شد که احسان علیخانی بیش از سه ماه است که برای تولید فصل چهارم این برنامه با تلویزیون وارد مذاکره شده است و می‌خواهد آن را برای نوروز 1403 آماده کند.
دورهمی
«دورهمی» یکی دیگر از برنامه‌های با‌سابقه تلویزیون حساب می‌شود. این برنامه از سال 1394 آغاز به کار کرد و بعد از چند فصل آزمون و خطاهای خود را پشت‌سر گذاشت و به یک قالب مشخص در اجرا، آیتم‌سازی و تاک شو رسید. برنامه دورهمی در فصل‌های چهارم حرف جدیدی برای عرضه نداشت و سازندگان برنامه هم برای دعوت از میهمان به تکرار افتاده بودند. فصل پنجم برنامه دورهمی با تغییر کلی نسبت به فصل اول و در قالب مسابقه بزرگ تلویزیونی دورهمی برگزار شد. با این حال این برنامه علی‌رغم تحولات شدیدی که اعمال کرد، نتوانست اقبال مخاطب را همچون فصل‌های دوم و سوم به‌دست آورد. فصل پنجم موفق نبود و در ادامه هم سرنوشت غمباری داشت.
کتاب‌باز
برنامه «کتاب‌باز» از آن دست برنامه‌هایی بود که هنوز آیتم‌ها و اظهارنظرهای کارشناسانش در فضای مجازی طرفدار دارد و ویدئوهای قسمت‌های مختلفی از آن منتشر و دستگردان می‌شود. پخش این برنامه از نیمه دهه 90 آغاز شــد و تا پایان این دهه 6 فصل و دو سری ویژه‌برنامه برای ماه رمضان از آنتن شبکه نسیم پخش کرد. در فصل اول امیرحسین صدیق در مقام مجری حاضر شد و برنامه به تولید و پخش رســید. در فصل دوم ســروش صحت که خود یکی از میهمانان قسمت‌های پایانی فصل اول کتاب‌باز بود، میزبانی این برنامه را به‌عهده گرفت و تا پایان اجرای آن را برعهده داشــت. حضور سروش صحت را می‌توان یکی از اصلی‌ترین دلایل موفقیت این برنامه برشمرد. صحت که به مرور تبدیل به نماد این برنامه شد، با میهمانان مختلفی گفت‌وگوهای دوستانه‌ای انجام داد و برنامه‌ای صمیمی و دلنشین آماده کرد. در گفت‌وگویی که «فرهیختگان» با سروش صحت داشت، در پاسخ به این سوال که «چرا شما و کتاب‌باز در تلویزیون تحمل نشدید؟» پاسخ داد: «نمی‌دانم. هیچ‌وقت هیچ‌کس به من چیزی نگفت. کتاب‌باز محبوب‌ترین کاری بوده که انجام داده‌ام و جنس دیگری برایم داشته و دارد. خیلی زیاد دوستش داشته‌ام و روی من و عقایدم بسیار تاثیر داشته است و وقتی چنین برنامه‌ای که مورد اقبال فراوانی قرار می‌گیرد بدون توضیح قطع می‌شود، به‌نظرم به پیگیری نیاز ندارد!»
خندوانه
«خندوانه» بعد از پخش 924 قسمت، به هویتی شناخته‌شده برای بیننده‌ها‌ی تلویزیون رسیده بود. رامبد جوان، مجری و گرداننده اصلی خندوانه بارها گفته از زمان پیش‌تولید خندوانه، اتاق فکر و پژوهشی قوی برای طراحی و ساخت این برنامه تحقیق کرده‌اند. 6 مرداد 1401 آخرین قسمت این برنامه پخش شد، سازندگان خندوانه وعده داده‌اند با پایان یافتن محرم و صفر فصل نهم پخش می‌شود، اما این قول میسر نشد و پس از پایان فصل هشتم، در زمان مدیریت سید محمدرضا خوشرو در شبکه نسیم تولید خندوانه دیگر ادامه نیافت. بااین‌حال، مدیر شبکه نسیم در این باره گفته است: «ما هیچ وقت از برند‌های قبلی صرفنظر نکرده‌ایم به آنها فکر می‌کنیم و برای آنها طرح و برنامه داریم و به اقتضای زمان و شرایط حتما اتفاقاتی خواهد افتاد.»
متن کامل گزارش مریم فضائلی، خبرنگار را در روزنامه بخوانید.