وحدت حوزه و دانشگاه از آن اتفاقاتی است که در صورت محقق شدن، نه‌تنها شرایط تحول بنیادین در علوم انسانی کشور را فراهم می‌سازد، بلکه مولفه‌های تغییر در دیگر علوم را هم بنا به نیاز کشور آماده می‌کند.

علامه واعظ‌‌زاده‌خراسانی وحدت بین مسلمین را امری ذاتی و نه مصلحتی می‌دانست و براساس تفکرات این علامه‌ بزرگوار می‌‌توان او را مظهر وحدت حوزه و دانشگاه دانست.

نیم‌قرن پس از مطرح شدن نظریه وحدت حوزه و دانشگاه توسط امام‌خمینی(ره)، مبحث «The Conflict Between Religion And Science» در غرب مطرح شد و درمقابل تعارض علم و دین، یک نظریه چهاروجهی شامل وحدت، استقلال، گفت‌وگو و تعارض ارائه شد که این موضوع نشان از اهمیت وحدت علم و دین دارد.

دکتر طهرانچی: بحث دین و علم تنها مربوط به ما نیست، بلکه در بحث روز غرب نیز مطرح می‌شود، به‌طوری‌که اگر دقت کنیم نشان مجله اِلزِویر (Elsevier) درخت ممنوعه است و مقالات علوم تجربی و پزشکی در این مجله و تحت این نشان منتشر می‌‌شود که نشان می‌دهد رویکرد غرب هم در بحث علم کاملا دینی است، اما مسأله و رویکردی که خودشان دارند، آن را دنبال می‌کنند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: مسیر وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند یک کار نظام‌‌مند فکری است که مقدمات آن انجام شده، به طوری که باید به همان پایه‌هایی که قرن دوم در تشکیل تمدن اسلامی داشتیم، بازگردیم.

دوره‌های توانمند‌سازی زیادی برای ارتباط و وحدت حوزه و دانشگاه برگزار و در آنها از شخصیت‌های حوزوی و دانشگاهی بهره برده شده است، همچنین از حضور اساتید دانشگاه آزاد اسلامی در برخی موضوعات جدید استفاده کرده‌ایم که در حوزه باید به آن پرداخته شود.

دانشگاه آزاد اسلامی در دوران مدیریت جدید خود به‌دنبال ایجاد ارتباط و انعقاد تفاهمنامه با حوزه‌های علمیه در عرصه‌های مختلف علمی و تربیتی برای ایجاد وحدت حوزه و دانشگاه است که در همین راستا تفاهمنامه‌ای بین این دانشگاه و مرکز مدیریت حوزه علمیه قم تفاهمنامه‌ای در ارتباط با وحدت حوزه و دانشگاه آزاد اسلامی به امضا رسید.

بسیاری معتقدند برای برقراری وحدت حوزه و دانشگاه، کشور نیازمند بسترسازی است؛ اتفاقی که طبیعتا باید به‌صورت تدریجی اما هدفمند دنبال شود، از سوی دیگر با گذشت بیش از چهاردهه امروز از لحاظ علمی و فنی کمبودی در این زمینه وجود ندارد و صرفا باید اراده جدی از سوی متولیان امر وجود داشته باشد.

یکی از الزامات در وحدت حوزه و دانشگاه الزام معرفتی است. الزام معرفتی به این معناست که حوزویان و دانشگاهیان بپذیرند که عقل -عقل استدلال‌گر و عقل تجربی- و نقل دینی-قرآن و سنت- دو بال رشد و تحقق تمدن اسلامی هستند. اگر فقط عقل بسندگی را بپذیریم و نقل دینی را کنار بزنیم یعنی به عقل استدلالی و عقل تجربی بها بدهیم اما به‌نقل دینی و قرآن و روایات بی‌اعتنا باشیم، در این حالت قطعا وحدت شکل نمی‌گیرد و پیشرفت و تمدن هم پدید نمی‌آید.

مهم‌ترین انقلابی که ما یادمان می‌آید و از آن یاد می‌شود، بیش از 80-70 سال پیش واقع شده و انقلاب مارکسیستی بوده است. از شوروی شروع شد بعد کم‌کم گسترش پیدا کرد و به چین و بعضی کشورهای آسیای شرقی رسید و در کمتر از 50 سال نصف دنیا را گرفت.

امروزه اگر با نگاه عقلانیت و یک وظیفه شرعی انقلابی به مقوله وحدت حوزه و دانشگاه توجه کنیم باید به‌طور جدی و به‌دور از منازعات سیاسی و جناحی و ادبیات غیراخلاقی با رعایت اخلاق علمی و سیاسی با برگزاری جدی کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی به کیفیت‌بخشی و تعمیق مساله وحدت حوزه و دانشگاه پرداخت.

وحدت حوزه و دانشگاه با آیین‌نامه و بخشنامه درست نمی‌شود که سندی نوشته شود و در آن حوزه و دانشگاه چیزی اتفاق نمی‌افتد یا در هفته وحدت حوزه و دانشگاه یک مباحثه و گفت‌وگویی امثال حقیر انجام دهند و تمام؛ نه حوزه و دانشگاه باید با هم گفت‌وگو کنند.

حریزاوی تصریح کرد: در حوزه ساختاری نیز علی‌رغم اینکه فعالیت‌هایی صورت گرفته، اما به دلیل تعصباتی که هم در دانشگاه نسبت به ورود حوزویان و هم در حوزه نسبت به ورود دانشگاهیان وجود داشته، آن‌طور که لازم بود اتفاقات مطلوبی تا امروز در این حوزه انجام نشده است.

در مراکز آموزشی باید درخصوص وحدت در حوزه محتوایی تلاش‌های زیادی انجام داد تا بتوان از متن دین و شریعت علوم انسانی‌مان را شکل داده و به مدل‌های کاملا جدیدی برسیم.

حسینی خاطرنشان کرد: با وجود اینکه آیت‌الله مهدوی‌کنی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز بودند اما دربین دانشجویان و اساتید دانشگاه امام‌صادق(ع)، گرایش‌های مختلف وجود داشت و این‌طور نبود که ایشان دچار تنگ‌نظری باشند؛ درواقع آیت‌الله مهدوی‌کنی در مواجهه با منتقدان نیز از سعه‌صدر و بردباری بالایی برخوردار بودند.