نهضت آزادی
۴۴ سال پس از انتخاب مهندس بازرگان به ریاست دولت موقت کارنامه نهضت آزادی را در ویژه‌نامه‌ای با عنوان «راه تمام شده» بازخوانی کردیم. 
خبر درگذشت عباس شیبانی در ۹۱ سالگی روز پنجشنبه در رسانه‌ها منتشر شد. حضور فعالانه وی در مبارزات علیه رژیم ستم‌شاهی و سال‌های پس از انقلاب چهره‌ای اثر‌گذار از شخصیت سیاسی وی برجای گذاشت.
حسین زاهدی از مهدی بازرگان، دبیرکل نهضت آزادی نقل کرده است که سیدمحمود دعایی، سفیر ایران در عراق(در سال ۵۹) گزارشی را که حاوی مطالب حائز اهمیتی درخصوص روابط ایران و عراق بوده است، به‌همراه شهیدبهشتی و مهدی بازرگان به خدمت امام‌خمینی(ره) می‌رساند. دعایی در این دیدار با امام مطرح می‌کند که وزارت خارجه عراق، او را مدام احضار کرده و با ارائه مدارکی به دخالت‌ها و کوشش ایران برای اخلال و آشفتگی در عراق اعتراض می‌کنند.
یزدی در ادعایی که از دیدارش با امام مطرح می‌کند گفته که در زمان ملاقاتش با امام ایشان از جریان تسخیر لانه جاسوسی مطلع نبودند. ادعایی که میردامادی با استناد به گفت‌وگوی موسوی خوئینی‌ها و انتشار خبر اشغال سفارت به‌عنوان خبر اول در ساعت ۲ بعد از ظهر توسط قطب‌زاده، مدیرعامل وقت صداوسیما آن را رد می‌کند.
از دیگر اختلافات اعضای نهضت آزادی با امام خمینی(ره) و یاران وی در ابتدای انقلاب موضعگیری آنها نسبت به آمریکا بود. اختلافی که در نهایت بعد از تسخیر لانه جاسوسی منجر به استعفای بازرگان و سقوط دولت موقت شد.
بنیانگذاران سازمان مجاهدین خلق از جوانان نهضت آزادی بودند و خود را از طرفداران مهندس بازرگان و آیت‌الله طالقانی معرفی می‌کردند. درمجموع رابطه بین آیت‌الله طالقانی و مجاهدین خلق را می‌توان به سه دوره مشخص تقسیم کرد: دوره اول که از آشنایی طالقانی با بنیانگذاران این سازمان به‌خصوص حنیف‌نژاد و سعید محسن قبل از تاسیس سازمان شروع شده و تا زمان حیات حنیف‌نژاد و یارانش ادامه دارد.دوره دوم با کشته‌شدن حنیف‌نژاد و سران اولیه سازمان شروع شد. دوره سوم که به نوعی یک رابطه یک‌طرفه است، از زمان قطع رابطه طالقانی با این گروه آغاز شد و تا پس از پیروزی انقلاب ادامه داشت.
تاریخ‌پژوه و کارشناس مسائل سیاسی به بررسی کارنامه عملکردی مرحوم محتشمی‌پور پرداخت و گفت: محتشمی‌پور در دولت دوم موسوی وزیر کشور شد و نقش مهمی در تعیین‌تکلیف نهضت آزادی ایران داشت.
هرچند عموم گفتمان‌های اصلی در دولت‌های مختلف مصرف شده و گفتمان بکری وجود ندارد اما در انتخابات ۱۴۰۰ فضای اصلی گفتمان حول‌وحوش تعیین‌تکلیف با ایده‌های دولت روحانی شکل خواهد گرفت.
دور ماندن جریان چپ سنتی از مناصب حکومتی در اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰، این جریان را به بازنگری در دیدگاه‌ها و عقاید فکری و تشکیلاتی وادار کرد و نتیجه آن دگردیسی فکری و تغییر گفتمان‌ها از مبارزه با آمریکا به همگرایی با آمریکا، عدالتخواهی به تفکرات لیبرالی و استقلال‌خواهی به آزادیخواهی بود.
یادداشت