ایران از 25 سال پیش وارد درحوزه نانو علاوه بر تربیت نیروی انسانی، در حوزه پژوهش و تولیدات علمی نیز گام‌های موثری برداشت و توانست و بستر را برای تولید و صادرات محصولات نانویی فراهم کند.

فناوری نانو ازجمله نوآوری‌های مرز فناوری است که جایگاه خاصی را در توسعه علم و فناوری در دنیا ایفا و تولید محصول در بسیاری از صنایع را کارآمدتر و بهینه‌تر کرده است. رقابت بین کشورهای فعال در عرصه نانوفناوری بالاست و در این میان، 10 کشور برتر دنیا رقابت تنگاتنگی با یکدیگر دارند. تا سال گذشته به‌رغم رقابتی که بین ایران با کره جنوبی و عربستان در کسب رتبه چهارمی وجود داشت، ایران همچنان رتبه چهارم دنیا را از آن خود کرده بود اما در رتبه‌بندی جدید شاهد تغییر جایگاه ایران هستیم.

بحث نانو همان‌طور که مستحضرید از سال 1380 در دفتر همکاری‌های فناوری ریاست‌جمهوری شروع شد و اولین مطالعات و برنامه‌ریزی‌ها در این حوزه شکل گرفت. دو سال مطالعات و برنامه‌ریزی‌ها و ترویج در سطح مسئولان دانشگاه‌ها در این حوزه دنبال شد و در نهایت کشور به یک اجماعی رسید تا در این حوزه به یک شکل جدی و در بالاترین سطح اجرایی وارد شود.

رویدادی گفتمان‌محور با عنوان «کاشتن برای آینده» با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری و به‌منظور آشنایی دانشجویان، فناوران و پژوهشگران با فناوری‌های نوین و راهبردی و در راستای تاثیرگذاری بر آینده، زندگی بشر و جایگاه آن در کشور برگزار می‌شود.

با وجود پیشرفت‌های نانوتکنولوژی در ایران هنوز موارد استفاده آن در صنعت ساختمان شکل استثنا دارد.

ران به ‌لطف موقعیت علمی و پژوهشگران توانمند در زمینه تولیدات فناوری در دنیا حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. نمونه بارز آن‌هم فناوری‌های بدیع و نوینی است که برای نخستین‌بار در دنیا توانسته‌اند پتنت آمریکا را دریافت کنند و امسال در نمایشگاه نانو در ‌معرض دید عموم قرار گرفتند.

هفت شرکت دانش‌بنیان نانویی روز گذشته در حضور روح‌الله دهقانی‌فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور از آخرین دستاوردهای خود در قالب ۱۰ محصول رونمایی کردند. محصولاتی که اغلب یا به تجاری‌سازی رسیده یا در آستانه تجاری‌سازی قرار دارند و بخشی از نیاز کشور را در بخش سلامت، حوزه صنایع و پتروشیمی و... را رفع و تا حد امکان وابستگی به محصولات مشابه وارداتی را کاهش می‌دهند.

13 کیلومتری تا رسیدن به نمایشگاه بین‌المللی تهران فاصله داشتم. مسافتی که اگر قرار نبود آن را در روز بارانی طی کنم، شاید نیم‌ساعته به آنجا می‌رسیدم اما تنها شروع باران کافی بود تا تقریبا تمام مسیر با ترافیک نسبتا سنگینی همراه باشم و بالاخره بعد از یک ساعت و 20 دقیقه به خیابان سئول و محوطه نمایشگاه بین‌المللی رسیدم.

ایران از منظر نانو در سطح بالایی در سطح جهانی قرار دارد و دانشگاه آزاد از نظر بین‌المللی به‌عنوان یک موسسه خصوصی و با توجه به تعداد محصولات و تعداد مقالات، رتبه خوبی در دنیا دارد. دانشگاه آزاد در آسیا، در جمع 20 موسسه برتر فناوری نانو قرار دارد اما مساله‌ای که وجود دارد این است که تلاش می‌کنیم تحقیقات نانو در فاز تحقیقاتی و نمونه اولیه باقی نماند و به سمت تجاری‌سازی حرکت کند.

حامد اهری استاد گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی واحد علوم‌وتحقیقات و سرپرست آزمایشگاه فناوری نانو واحد علوم‌وتحقیقات دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با بیان اینکه آزمایشگاه فناوری نانو (گرایش تحقیقات التراسونیک) موفق به چاپ یک فصل از کتاب رفرنس (Elsevier انتشارات) فرآیند استخراج در صنایع غذایی شد گفت: «آزمایشگاه فناوری نانو (گرایش تحقیقات التراسونیک) با هدف انجام تحقیقات تخصصی در زمینه نانو امولسیون گیاهان دارویی و کاربردی در صنایع غذایی، در سال 1400 تاسیس شد.»

چهاردهمین نمایشگاه فناوری نانو از سیزدهم تا شانزدهم آبان‌ماه در دو سالن خلیج‌فارس و ملل نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار خواهد شد که فعالان حوزه‌های فناوری نانو و میکرو در این نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند و به ارائه محصولات خود می‌پردازند. این بار نمایشگاه نانو با توسعه بازار نانوکاتالیست‌ها و صنایع اپتیک رونق بیشتری پیدا کرده و علاوه‌بر این، بخشی هم در توسعه فناوری با عنوان فناوری‌های بدیع آغاز به کار کرده است که در آن محصولاتی به نمایش درخواهند آمد که برای نخستین‌بار در دنیا فناوری و ابداع نوینی را ارائه کرده و دارای مجوز کانون پتنت ایران یا پتنت آمریکا هستند.

فناوری نانو از آن دست فناوری‌هایی است که از حدود 20 سال پیش که در کشور آغاز به کار کرد، توانسته علاوه‌بر اسم و رسمی که پیدا کرده، پیشرفت و توسعه در تولید محصولات نانویی را رونق دهد و حتی در زمینه صادرات محصولات به سایر کشورها حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد. هرسال گزارش عملکرد کاملی از فعالیت‌ها و عملکرد ستاد نانو منتشر می‌شود که می‌تواند صحه‌ای بر کارکرد این ستاد در یک‌سال گذشته باشد.

نانو یکی از فناوری‌های پیش برنده دنیا شناخته می‌شود که و در طول سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی را به خود معطوف کرده است.

این روزها ناملایمات مختلفی بر فعالیت نخبگان تاثیر می‌گذارد. پای درد‌دل آنها که بنشینید، متوجه می‌شوید تمایل‌شان به رفتن از کشور به چه دلیل است. وقتی محققان تمام انرژی خود را به جای تحقیق و اختراع، باید صرف کاغذبازی از این اداره به آن اداره صرف کنند، دیگر انرژی و‌ انگیزه‌ای برای تحقیق و توسعه باقی نمی‌ماند.

 صنایع و تولیدکنندگان داخلی در تامین بسیاری از مواد و سیستم‌ها دچار مشکل بوده و قادر به تامین آنها نیستند اما با اتکا به توانمندی و قابلیت‌هایی که جوانان و محققان ایرانی دارند، کشور ما توانسته در زمینه فناوری نانو به حدی از قابلیت دست پیدا کنند که علاوه بر تامین نیاز صنایع داخل بتوانند بخشی از صادرات را نیز در دست گرفته و درکنار جلوگیری از خروج ارز، به ارزآوری هم پرداخته و درآمدزایی برای کشور به‌همراه داشته باشند