مقالات علمی
OpenAI که یکی از پیشگامان در هوش مصنوعی به شمار می‌رود، از قدرترین رقبای این عرصه است که هر چند ماه یک بار با به‌روزرسانی مدل‌های هوش مصنوعی خود، سعی می‌کند برتری خود را بین سایر رقبا حفظ کند. اما این شرکت به‌تازگی از یک ابزار جدید هوش مصنوعی رونمایی کرده است که می‌تواند گزارش آماده آنلاین را تحویل دهد.
درمجموع خروجی مقالات علمی پنج ناشر بزرگ دنیا بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۲۲ حدود ۶۱ درصد افزایش یافته است. آن‌ها همچنین این روند افزایشی را روی تعداد سبد مجلات خود و تعداد مقالات هر مجله اعمال کرده‌اند. 
طبق آمار پایگاه‌های استنادی و رتبه‌بندی دنیا، چند سالی است که چین گوی سبقت را در حوزه تولید علم از آمریکا ربوده است اما در طرف مقابل جوایز نوبل چیز دیگری می‌گوید. بررسی پرونده جایزه نوبل در پنج سال گذشته حکایت از آن دارد که آمریکا از اواسط قرن بیستم، بیشترین تعداد برندگان جوایز نوبل علمی را در مقایسه با سایر کشورها از آن خود کرده است.
روز گذشته بیست‌و‌یکمین رتبه‌بندی پایگاه تایمز در قالب رتبه‌بندی ۲۰۲۵ منتشر شد. در نسخه امسال، بیش از ۲۰۰۰ مؤسسه (۲۰۹۲) از ۱۱۵ کشور رتبه‌بندی شده‌اند که در مقایسه با سال گذشته، که حدود ۱۹۰۷ دانشگاه از ۱۰۸ کشور حضور داشتند، رشد کرده است؛ به‌طوری که ۱۸۵ دانشگاه و مؤسسه جدید در رتبه‌بندی امسال حاضرند.
MDPI (موسسه انتشارات دیجیتال چندرشته‌ای)، یکی از ناشران مشهور با دسترسی مقالات آزاد در دنیای علم، به‌تازگی در تلاش برای حفظ بالاترین استانداردهای یکپارچگی آکادمیک، موضوع مهمی را در فرآیند بررسی داوری‌های دقیق مقالات تحت‌عنوان reviewer mill یا «داوری جعلی» کشف کرده و فعالانه درحال بررسی آن است.
گاهی برخی مقالات مدت‌ها پس از انتشار در ژورنال‌های معتبر جهانی به دلایل مختلفی سلب اعتبار می‌شوند که امتیاز منفی برای نویسنده اثر به‌همراه دارد. در تازه‌ترین آماری که از مقالات محققان ایرانی به دست آمده، ۲۰ مقاله از محققان ایرانی از مجله Genetika مربوط به انجمن ژنتیک صربستان سلب‌ اعتبار شده‌اند.
دسامبر سال گذشته بود که نخستین اخبار مرتبط با ظهور نرم‌افزار ChatGPT در دنیا سر و صدای زیادی را به پا کرد و حتی دانشمندان و محققان را بر آن داشت تا خواستار توقف شش‌ماهه هوش مصنوعی در دنیا شوند تا بتوانند این فناوری را تحت کنترل بگیرند اما غافل از اینکه ChatGPT در همان مدت زمان کمی که از ظهورش می‌گذرد کاربران بسیاری را از دانشجو تا استاد و محقق به خود جلب کرده است.
اولین مفهومی که در فرآیند چاپ مقالات و آثار علمی در کانون توجه هر نویسنده و پژوهشگری قرار می‌گیرد، مفهوم سرقت علمی است. اگرچه این مفهوم از بدیهی‌ترین و مهم‌ترین مفاهیم در تولید آثار علمی به‌شمار می‌رود اما علاوه‌بر سرقت علمی، دلایل متعدد دیگری نیز وجود دارند که مصداق سوءرفتار و تخلفات نویسندگان هستند، به‌طوری‌که مقالات حتی پس از سال‌ها چاپ و انتشار در نشریات بین‌المللی، ابطال و سلب‌اعتبار یا اصطلاحا ریترکشن۱ می‌شود.
مقالات وقتی مراحل بازنگری و تایید را از سوی ژورنال‌ها دریافت می‌کنند وارد مرحله انتشار می‌شوند و این مرحله برای نویسنده مقاله می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.
همکاری‌های بین‌المللی در انتشار مقاله یکی از مولفه‌های اثرگذار در دیپلماسی علمی به شمار می‌رود.
مجلات علمی بستر انتشار مقالات در حوزه‌های مختلف به‌شمار می‌روند و هرچه گرید یا همان اعتبار و رتبه‌بندی‌شان در دنیا بالاتر باشد، طبیعتا چاپ مقاله در آن هم از اهمیت بیشتری برای پژوهشگران و اساتید برخوردار خواهد بود و روند طولانی‌تر و سخت‌تری خواهد داشت.
بازار نشر مجلات علمی درحال گذار است، درحالی‌که بخش بزرگی از ناشران هنوز مجلات خود را تحت یک مدل کسب‌وکار، به‌صورت پرداخت اشتراکی به فروش می‌رسانند. اما در این میان نمی‌توان انتشار مقالات با دسترسی آزاد را منکر شد که هر روز به تعداد آنها اضافه می‌شود.
مجلات علمی بخش قابل توجهی از مجلات دنیا را به خود اختصاص می‌دهند که طرفداران خاص خود را دارند.
فوریه سال جدید که از راه برسد، جنگ روسیه و اوکراین یک‌ساله می‌شود. تحریم‌های همه‌جانبه علیه روسیه را هم که کنار بگذاریم، از آموزش عالی و تاثیری که این جنگ بر نظام پژوهش دنیا به جا گذاشت، نمی‌توان گذشت.
کشور چین با اجرایی کردن طرح‌های جدید به دنبال حاکمیت علمی در دنیاست و طی سال‌های گذشته موفق شده با سرمایه‌گذاری‌هایی که در این زمینه انجام داده، بخش قابل توجهی از تولید علم دنیا را از آن خود کند.
1 2
یادداشت