مقالات
برگزاری کنفرانس‌ها و تولید مقالات علمی در ایران طی دو دهه اخیر با رشد قابل‌توجهی همراه بوده است، اما نوسانات زیادی نیز تجربه کرده است. به‌رغم رشد ۶۹.۵ درصدی مقالات و جهش بیش از هزار درصدی تعداد کنفرانس‌ها، چالش‌هایی مانند کیفیت پایین مقالات و افزایش هزینه‌ها همچنان باقی‌ست.
موضوع ریترکت مقالات، یکی از چالش‌های جدید دنیای علم محسوب می‌شود که با افزایش تولیدات علمی، به نگرانی تبدیل شده است. نیچر در گزارش اخیر خود روند افزایشی بازپس‌گیری مقالات در سال‌های اخیر را بررسی کرده و مراکز علمی با بیشترین مقالات ریترکت‌شده را معرفی کرده است.
OpenAI که یکی از پیشگامان در هوش مصنوعی به شمار می‌رود، از قدرترین رقبای این عرصه است که هر چند ماه یک بار با به‌روزرسانی مدل‌های هوش مصنوعی خود، سعی می‌کند برتری خود را بین سایر رقبا حفظ کند. اما این شرکت به‌تازگی از یک ابزار جدید هوش مصنوعی رونمایی کرده است که می‌تواند گزارش آماده آنلاین را تحویل دهد.
محصولات نانویی و نوآوری که در داخل کشور و باتکیه‌بر بنیه قوی استعدادهای داخلی تولید می‌شوند، تا امروز توانسته‌اند نام ایران را در عرصه‌های علمی، فناوری و نوآوری دنیا مطرح کنند و به این واسطه، مردم دنیا حساب دیگری روی ایرانیان باز کنند. به‌تازگی نیز ۸ محصول جدید نانویی در کشور تولید شده‌اند که هر کدام از آن‌ها توانسته‌اند نیازی از کشور را برآورده کنند.
درمجموع خروجی مقالات علمی پنج ناشر بزرگ دنیا بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۲۲ حدود ۶۱ درصد افزایش یافته است. آن‌ها همچنین این روند افزایشی را روی تعداد سبد مجلات خود و تعداد مقالات هر مجله اعمال کرده‌اند.
طبق آمار پایگاه‌های استنادی و رتبه‌بندی دنیا، چند سالی است که چین گوی سبقت را در حوزه تولید علم از آمریکا ربوده است اما در طرف مقابل جوایز نوبل چیز دیگری می‌گوید. بررسی پرونده جایزه نوبل در پنج سال گذشته حکایت از آن دارد که آمریکا از اواسط قرن بیستم، بیشترین تعداد برندگان جوایز نوبل علمی را در مقایسه با سایر کشورها از آن خود کرده است.
روز گذشته بیست‌و‌یکمین رتبه‌بندی پایگاه تایمز در قالب رتبه‌بندی ۲۰۲۵ منتشر شد. در نسخه امسال، بیش از ۲۰۰۰ مؤسسه (۲۰۹۲) از ۱۱۵ کشور رتبه‌بندی شده‌اند که در مقایسه با سال گذشته، که حدود ۱۹۰۷ دانشگاه از ۱۰۸ کشور حضور داشتند، رشد کرده است؛ به‌طوری که ۱۸۵ دانشگاه و مؤسسه جدید در رتبه‌بندی امسال حاضرند.
MDPI (موسسه انتشارات دیجیتال چندرشته‌ای)، یکی از ناشران مشهور با دسترسی مقالات آزاد در دنیای علم، به‌تازگی در تلاش برای حفظ بالاترین استانداردهای یکپارچگی آکادمیک، موضوع مهمی را در فرآیند بررسی داوری‌های دقیق مقالات تحت‌عنوان reviewer mill یا «داوری جعلی» کشف کرده و فعالانه درحال بررسی آن است.
ایران از ۲۵ سال پیش وارد درحوزه نانو علاوه بر تربیت نیروی انسانی، در حوزه پژوهش و تولیدات علمی نیز گام‌های موثری برداشت و توانست و بستر را برای تولید و صادرات محصولات نانویی فراهم کند.
میزان استنادها به مقالات محققان یکی از معیارهای سنجش و ارزیابی برترین محققان به شمار می‌رود، اما در سال‌های اخیر شواهدی به‌دست آمده که نشان می‌دهد برخی محققان با خرید استناد، تلاش می‌کنند حجم استنادهای ارائه شده به مقالات خود را افزایش دهند. محققانی که حتی در زمینه‌ای خاص مقاله‌ای ارائه نکرده‌اند اما استنادهای بالایی در آن حوزه دارند.
طی سال‌های اخیر یکی از موضوعات داغ حوزه نظام آموزش عالی تبدیل علم به ثروت و تجاری‌سازی محصولاتی است که بر پایه علم و دانش تولید شده‌اند. خطی که در آن کاربردی‌سازی مقالات، پیدا کردن راهکارهای علمی و عملی برای حل معضلات و... هم دیده شده و تاکیدات زیادی هم روی آن صورت گرفته است.
گاهی برخی مقالات مدت‌ها پس از انتشار در ژورنال‌های معتبر جهانی به دلایل مختلفی سلب اعتبار می‌شوند که امتیاز منفی برای نویسنده اثر به‌همراه دارد. در تازه‌ترین آماری که از مقالات محققان ایرانی به دست آمده، ۲۰ مقاله از محققان ایرانی از مجله Genetika مربوط به انجمن ژنتیک صربستان سلب اعتبار شده‌اند.
دسامبر سال گذشته بود که نخستین اخبار مرتبط با ظهور نرم‌افزار ChatGPT در دنیا سر و صدای زیادی را به پا کرد و حتی دانشمندان و محققان را بر آن داشت تا خواستار توقف شش‌ماهه هوش مصنوعی در دنیا شوند تا بتوانند این فناوری را تحت کنترل بگیرند اما غافل از اینکه ChatGPT در همان مدت زمان کمی که از ظهورش می‌گذرد کاربران بسیاری را از دانشجو تا استاد و محقق به خود جلب کرده است.
اولین مفهومی که در فرآیند چاپ مقالات و آثار علمی در کانون توجه هر نویسنده و پژوهشگری قرار می‌گیرد، مفهوم سرقت علمی است. اگرچه این مفهوم از بدیهی‌ترین و مهم‌ترین مفاهیم در تولید آثار علمی به‌شمار می‌رود اما علاوه‌بر سرقت علمی، دلایل متعدد دیگری نیز وجود دارند که مصداق سوءرفتار و تخلفات نویسندگان هستند، به‌طوری‌که مقالات حتی پس از سال‌ها چاپ و انتشار در نشریات بین‌المللی، ابطال و سلب‌اعتبار یا اصطلاحا ریترکشن۱ می‌شود.
مقالات وقتی مراحل بازنگری و تایید را از سوی ژورنال‌ها دریافت می‌کنند وارد مرحله انتشار می‌شوند و این مرحله برای نویسنده مقاله می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.
شناسایی ۲۹ نفر از جان باختگان حادثه انفجار در بندر شهید رجایی
ترامپ خریداران نفت ایران را تهدید به تحریم ثانویه کرد
آتش سوزی همزمان با «جشن استقلال» در اسرائیل
اولین غیبت حسن یزدانی در قهرمانی جهان پس از ۱۰ سال
داستان استقلال نساجی و سقوط!
فرانسه: برنامه هسته ای ایران راهکار نظامی ندارد
دفترچه سوالات نوبت اول کنکور ۱۴۰۴ منتشر شد
تبعات افزایش ۱۰ درصدی مصرف برق
انتشار۲۰ هزار خبر دروغ توسط منافقین در حادثه بندر
توضیحات عراقچی در مورد به تعویق افتادن مذاکرات
باید مربی فصل بعد استقلال تا الان انتخاب می‌شد
مشاور امنیت ملی ترامپ از پست خود استعفا داد
حمله هوایی رژیم صهیونیستی به اطراف دمشق
تاکید عراقچی بر حق ایران برای غنی‌سازی
جشن قهرمانی تراکتور در خیابان‌های تبریز
آتش‌سوزی‌های مجدد در نزدیکی قدس اشغالی
دستور پزشکیان برای تهیه گزارش از پتروشیمی میانکاله
گزارش تصویری استقلال - آلومینیوم
لنز «فرهیختگان»؛ جشن قهرمانی تراکتور
راه‌اندازی مراکز تعالی استادان با هدف آموزش هوش مصنوعی
زلنسکی: از پیشنهاد آتش‌بس آمریکا حمایت می‌کنیم
تراکتور رسما قهرمان شد
اعتراف دیرهنگام وزارت علوم
یادداشت
