مسیحیت
با تغییر شیوه استعمار از سنتی به نوین، انگار بستر برای شکل‌گیری موجودیتی که الان به اسم رژیم اسرائیل می‌شناسیم، فراهم شد. انگار که آن تکه‌پاره‌های خط‌کشی شده سرزمین‌های عرب، کرد و ترک‌نشین عثمانی نیاز به پایگاهی برای دیده‌بانی و کنترل نیاز دارند.
برخلاف تصور اراده شده توسط روشنفکران غرب‌زده، اساسا جریان روشنگری در غرب به جدال با آموزه‌های مسیحیت و کنارگذاشتن آن مبادرت نورزید بلکه برعکس جهت حفظ هویت اروپای غربی در مقابل هویت اسلامی، آموزه‌های مسیحیت تثلیثی را از سنجش و داوری عقل به دور نگاه داشت.
یادداشت