مرحوم هاشمی رفسنجانی
حضور آقای هاشمی در صحنه سیاسی کشور درواقع به‌دلیل جایگاهی که ایشان داشتند موجب یک نوع تعادل و جلوگیری از یک نوع افراط و تفریط می‌شده است. کسی پیدا نشده است تا بتواند خلأ حضور ایشان را پر کند.
در ماجرای تلاش اصلاح‌طلبان برای مادام‌العمر کردن ریاست‌جمهوری یکی از عجایب تاریخ این است؛ چهره هایی که روزی به دنبال از بین بردن جمهوریت مردم در نظام جمهوری اسلامی با مادام‌العمر کردن ریاست‌جمهوری هاشمی بودند امروز خود تبدیل به داعیه‌داران دموکراسی شده‌اند.
دنیای سیاست به روایت هاشمی مشحون از تناقض‌ها و چرخش‌ها و گردش‌ها آن‌هم در بالاترین سطح سیاست‌ورزی است، اینها چگونه با هم جمع می‌شوند؟ و تا این مساله حل نشود نمی‌توان نفیا و اثباتا از نظر و عمل و کارنامه و اثر هاشمی برای ایران امروز استفاده‌ای کرد.
[سردار سلیمانی] حتی به ما انتقاد می‌کرد که شما چه سیاستمدارهایی هستید که حزب، سیاست و جبهه دارید اما ضعیف ظاهر می‌شوید.
مرحوم هاشمی هم به راست و هم به چپ کمک می‌کرد و معتقد بود باید به اعتدالیون هر دو گروه کمک کرد و آنها را مورد حمایت قرار داد تا آنها بتوانند صاحب‌منصب شده و کشور را به نحو احسن اداره کنند.
فصلنامه «کتاب نقد» در شماره ۲۲ خود به جریان‌شناسی سیاسی در تاریخ معاصر ایران پرداخت و در بخشی از آن، گفت‌وگوی مفصلی با مرحوم هاشمی‌رفسنجانی درباره انقلاب اسلامی در سومین دهه حیات خود داشت و به آسیب‌شناسی انقلاب پرداخت. رئیس دولت سازندگی در این گفت‌وگو که در دل دولت اصلاحات انجام شد، نکات مهمی را درخصوص انقلاب مطرح کرد.
کارنامه سیاسی هاشمی نیز مانند کارنامه مدیریتی وی پر از فرازونشیب است و قابل‌تامل؛ وی در سال‌های دهه۶۰ و دهه۷۰ از چهره‌های برجسته اعتدالی جناح راست جمهوری اسلامی بود اما از جایی به‌بعد در دهه۸۰ شمسی به یکی از رهبران و وزنه‌های اصلی اصلاح‌طلبان در کشور تبدیل شد، البته روابط میان هاشمی‌رفسنجانی و اصلاح‌طلبان با فرازوفرودهای زیادی همراه بوده است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به مرحوم هاشمی گفت: ایشان از همان زمان برای فردایی که سال ۱۴۰۰ خواهد بود برنامه بلند مدت فقر زدایی طراحی کرده بودند که الان یکی از آن برنامه‌های متقن وقابل دفاع در عرصه برنامه‌ریزی در سازمان برنامه و بودجه مطرح است.
یادداشت