کالای اساسی به کالا و خدماتی گفته می‌شود که نیازهای اساسی یک جامعه هستند؛ این کالاها عمدتا به‌دلیل اهمیت آنها در برداشت رضایت مردم نسبت به حکمرانان، از اهمیت سیاسی زیادی برخوردار است.

سال‌هاست فراگیرترین خبر روز توافق میان ایران و غرب است؛ توافقی بی‌تضمین که هردو طرف می‌توانند در هر لحظه با وجود قسم‌های خورده نیز از آن خارج شوند.

در روزهای اخیر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و الویرا نبیولینا رئیس بانک مرکزی این کشور، توانستند ماهیت سیاستگذاری پولی و مالی را به رخ جهانیان کشیده و خود را یک قدرت اقتصادی موفق نشان دهند.

اندیشمندان تجارت بین‌الملل، ارتباطات اقتصادی محور مقاومت را دارای فواید و ایرادهای جدی می‌دانند و معتقدند درحال حاضر اساسا زیرساخت‌های لازمی که باید با هماهنگی بین دولت‌ها شکل بگیرد، ازجمله توافقات تجاری و گمرکی، بین ایران و کشور‌های محور مقاومت فراهم نشده است.

پوتین توانست اهمیت کشورش را در اقتصاد جهانی به رخ جهانیان بکشد و از نقش مهم آن در ریزجزئیات اقتصاد سخن بگوید. او در این موضوع فرصت اوکراین را در قبال هزینه تحریم بین‌المللی به‌دست آورد و این موضوع می‌تواند نشان از نقش قدرت حقیقی در عرصه دیپلماسی باشد. ولادیمیر پوتین در چند روز گذشته بیان کرد که او تابع نظم جهانی نیست و منافع اقتصادی روسیه تابع منابع نظامی و امنیتی است.

ناکارآمدی نظام مالیاتی در بسیاری از کشورها با استفاده از روش همسان‌سازی مالیاتی و نه افزایش پایه مالیاتی حل شده است. هرچقدر هم پایه‌های مالیاتی افزایش یابند ولی مشکل تحلیل داده‌های مالی حل نشده باشد به‌معنای عدم ساختارمندی نظام مالیاتی است.

بررسی آمارهای اعلام‌شده ازسوی بانک مرکزی نشان می‌دهد در 16سال گذشته یعنی از سال 1384 تا 1399 حدود 170میلیارد و 617میلیون دلار سرمایه از کشور خارج شده که در چندسال اخیر اوج آن را در خرید و سرمایه‌گذاری مسکن در کشورهای همسایه مثل ترکیه، گرجستان و امارات توسط ایرانیان می‌بینیم.

بحران‌های اقتصادی در نظامات اقتصادی کاملا طبیعی است و بحران 1930، 1945، 2008 و... از بحران‌های نظام اقتصادی متعارف در جهان است که موجب تغییر سیستمی نسبت به نظام اقتصادی شده و سیستم را قوی‌تر ساخته است.

ماهیت عقود اسلامی (غیرعقد قرض‌الحسنه) موجب می‌شود ماهیت فعالیت بانک کلا تغییر کند و از فعالیت در بازار پول (جذب سپرده و دادن وام با نرخ بهره مشخص) به فعالیت در بازار کالا و دارایی (مشارکت مدنی، فروش اقساطی و سایر عقود اسلامی) منتقل شود.

کاستن از دافعه‌های داخلی امری ممکن است. انسان‌ها زمانی مهاجرت می‌کنند که چاره دیگری نداشته باشند. بنابراین با کاهش یا از بین بردن عوامل منجربه مهاجرت می‌توان تا حد زیادی از میزان مهاجرت (ازجمله مهاجرت نخبگان) کاست.

افزایش قیمت چای، شکر و کره پس از حذف ارز 4200تومانی گرچه انحرافاتی از قیمت‌های جهانی داشته اما اگر تغییرات نرخ ارز نیمایی را نیز به آن اضافه کنیم، این افزایش قمیت‌ها تا حدودی طبیعی بوده است. اما حذف ارز 4200تومانی برنج که قوت غالب سفره مردم و به ‌ویژه اقشار کم‌درآمد نیز است، فاجعه‌بار بوده، آنچه برای برنج رخ داده ممکن است با حذف ارز دولتی دارو و نهاده‌های دامی و روغن برای این اقلام نیز رخ دهد.

راهکار در بیان آسان و در عمل بسیار نیازمند همت سیاستگذار و مجری است. قطع رانت نفت برای جداسازی نظام اقتصادی از بیماری هلندی و استفاده از مالیات به‌عنوان منبع پایدار بودجه راهبردی است که اقتصاد ایران راهی جز آن ندارد.

ازجمله کارکردهای بنگاه‌های دولتی که حکمران به آن پرداخته است دریافت مالیات پنهان و عیان از طریق فروش محصولات خاص با قیمت بالا و به شکل انحصاری است و متاسفانه در کشور ما از این سیاستگذاری استفاده نمی‌شود. سهم بسیار کم شرکت‌های دولتی در تامین درآمدهای مالیاتی نشان‌دهنده این است که دولت نتوانسته یا تمایلی نداشته است آن‌طور که باید بر گردش مالی و هزینه‌های این شرکت‌ها نظارت کند.

متاسفانه در اقتصاد دولتی ایران، بازار نمی‌تواند آن‌طور که باید و شاید کار کند. در چنین اقتصادی به‌دلیل مداخلات ضدشفافیت، انگیزه از بخش خصوصی گرفته می‌شود دلیلش هم واضح است؛ تناسب قیمت‌ها و قدرت برنامه‌ریزی از فعالان اقتصادی سلب می‌شود.