محمد فنایی‌اشکوری
با قدری تسامح و اغراق شاید بتوان گفت مهم‌ترین مضمون در همه آثار سعدی، اخلاق و منش جوانمردی است. روح ساری و خون جاری در آثار سعدی جوانمردی است. اخلاق و عرفان سعدی اخلاق و عرفان جوانمردی است. سعدی در زمانه‌ای می‌زیسته است که آیین جوانمردی در بلاد اسلامی رواج داشت.
اثرگذارترین کسی که این نقش را در دوره سوم برعهده گرفت آیت‌الله مصباح‌یزدی بود. او بود که با اخلاص و پشتکار و برنامه‌ریزی توانست مبانی و اصول اندیشه اسلامی را عرضه کند و علاوه‌بر مقابله با جریان‌های انحرافی و التقاطی متأثر از غرب و شرق، جریان فکری گسترده‌ای را برای عرضه عقلانی و کارآمد اندیشه اسلامی راه‌اندازی کند.
یکی از ویژگی‌های برجسته آیت‌الله مصباح، که در فلسفه و اندیشه دینی و فعالیت‌های علمی و آموزشی او برجسته است، این است که او علاوه‌بر رسوخ در علوم اسلامی، عالم به زمان است، به این معنا که با دانش، فرهنگ، نیازها و چالش‌های روزگارش آشناست.
علم حقیقی آن چیزی است که مرحوم شهید در کتاب منیه‌المرید از امام جعفر صادق(ع) نقل می‌کند که فرمود: «العلم لیس بکثره التعلم، بل هو نور یقذفه الرحمن فی قلب من یشاء.» علم با آموزش بسیار به‌دست نمی‌آید، بلکه نوری است که خدای رحمان در دل هرکس که بخواهد قرار می‌دهد.
یادداشت