شناخت
منطق رهبری در مقابل فروکاستن انگیزه قیام به نیت یا تکلیف شخصی امام‌حسین(ع)، دعوت مردم به شناخت مفهوم امامت است.
خداوند، کیهان و کسانی را که در آن ساکن هستند، ساخته است. به همین خاطر برای فهم و دریافتن کیهان، ستارگان، افراد، درختان، سلول‌ها، الکترون‌ها، واکنش‌های شیمیایی و هرچیز دیگری که شما نام ببرید، لازم است چیزی درباره خدا و البته برنامه الهی بدانید. ولی بعد از آن باید بگوییم که راه‌های نسبتا ویژه‌ای برای شناختن خدا وجود دارد؛ مانند بهره گرفتن و مشورت گرفتن از کتاب مقدس. بنابراین باید گفت الهیات، علم نظام‌مند کردن آن چیزی است که ما (با استفاده) از هریک از این منابع درمورد خداوند می‌دانیم.
به‌نظرم از دوره مشروطه استفاده‌های سیاسی از عاشورا شروع شد، اما کلید این کار در بحث‌های حکومت اسلامی مطرح شد. اخوانی‌ها و بعد در ایران طرفداران آنها، مسأله حکومت را مطرح کردند. در فقه شیعه هم بحث ولایت‌فقیه بود، اما از زمانی که طرح شده بود، هیچ‌وقت کاری به عاشورا نداشت.
خواننده در رمان «پس از بیست سال» با جزئیاتی از تاریخ اسلام به‌خصوص برهه‌ای که امیرالمؤمنین علی(ع) بر مسند کار می‌نشیند، روبه‌رو می‌شود که شاید بارها در کتب تاریخ با آن روبه‌رو شده باشد، ولی روایت شیرین و جذاب کدیور آنها را در ذهن حکاکی و ماندگار می‌کند.
یادداشت