سیداحسان حسینی
وابستگی بالای نیروگاه‌های ایران به گاز طبیعی و نظام قیمت‌گذاری نامناسب برق، چالش‌های جدی در تأمین انرژی پایدار ایجاد کرده‌اند. این مشکلات، زیان‌های مالی شرکت توانیر و ناترازی برق کشور را تشدید کرده و نیاز به بازنگری و تنوع‌سازی سبد انرژی را آشکار ساخته است.
پنجشنبه هفته گذشته، رویترز خبر داد که ترامپ در حال بررسی طرحی برای توقف و بازرسی نفتکش‌های ایرانی در دریا بر اساس یک توافق بین‌المللی با هدف مقابله با گسترش سلاح‌های کشتار جمعی است.
طبق آمار مؤسسه ردیابی نفتکش‌ها، کپلر، در ماه فوریه امسال هشت نفتکش از نوع افرامکس و سوئزمکس، نفت خام و میعانات گازی ایران را به سمت بنادر چین منتقل کرده‌اند. استفاده ایران از نفتکش‌های افرامکس و سوئزمکس در ماه ژانویه فقط دو عدد بوده که این رقم در ماه فوریه چهاربرابر شده است.
چهار سال از امضای سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین می‌گذرد، اما این توافق راهبردی هنوز به قراردادهای عملی و سرمایه‌گذاری‌های چشمگیر منجر نشده است. با وجود رشد صادرات نفت ایران به چین، همکاری‌های اقتصادی دو کشور در سطح راهبردی قرار نگرفته است. حال این پرسش مطرح است که آیا طرح کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) می‌تواند نقطه آغاز همکاری راهبردی ایران و چین باشد؟
پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، ابهامات زیادی درباره صادرات نفت ایران ایجاد شده است. این صادرات بخش عمده‌ای از بودجه دولت ایران را تأمین می‌کند. سرنوشت صادرات نفت ایران در دوره دوم ترامپ چه خواهد شد؟
با این میزان وابستگی به گاز طبیعی، رقم ناترازی گاز ایران در پیک سرما به روزانه ۳۰۰ میلیون مترمکعب افزایش‌یافته است؛ رقمی معادل ۳۵ درصد از توان تولید گاز کشور در اوج مصرف.
در فوریه ۲۰۲۲، جنگ اوکراین به عنوان «عملیات ویژه روسیه» آغاز شد و اکنون پس از سه سال، تحریم‌های غرب علیه روسیه ادامه دارد. این جنگ نقطه‌عطفی در نظم بین‌المللی بود و روسیه با تحریم‌های بی‌سابقه‌ای مواجه شد.
ماجرای ادعاهای ترامپ درباره کانادا و مکزیک این است که این دو کشور به واسطه آمریکا به اوضاع اقتصادی خوبی رسیده‌اند. یعنی کلاً سخن ترامپ با همه کشورهای همسو با آمریکاست که شامل اروپا، کانادا، مکزیک، کره‌جنوبی، ژاپن و مابقی کشور‌ها می‌شود.
معاون اول رئیس‌جمهور در خصوص مشکل کامیون‌داران ایرانی در مرز ترکیه گفت که این یک اختلاف مرزی بین دو کشور بوده و با رابطه خوبی که دو کشور دارند، طی یک یا دو روز آینده مشکل حل می‌شود. البته برخی کارشناسان این موضوع را در قالب جنگ کریدورها بین ایران و ترکیه تفسیر می‌کنند.
کمبود برق و گاز را می‌توان با قطعی این انرژی برای صنایع و یا بخش خانگی مدیریت کرد، اما این ماجرا برای بنزین و گازوئیل قابل پیاده‌سازی نیست. زیرا فقط کافی است که چند جایگاه سوخت برای مدت کوتاهی بنزین یا گازوئیل نداشته باشند تا کشور دچار بحران شود.
دلیل اصلی قاچاق سوخت در گازوئیل و بنزین به اختلاف قیمت داخلی و قیمت کشورهای همسایه برمی‌گردد. بنزین و گازوئیل تولیدی در ایران به ترتیب تا سقف ۳۰ الی ۲۰۰ برابر قیمت داخلی توسط قاچاقچیان خرید و فروش می‌شود و یک تجارت پرسود را برای کل زنجیره قاچاق در ایران و کشورهای همسایه ایجاد کرده است.
هرچند سهم ایران از تولید انرژی هسته‌ای، زغال‌سنگ و تجدید‌پذیر ناچیز است اما این کشور توانسته از مزیت‌های نسبی خود ازجمله وجود منابع بزرگ نفت و گاز به خوبی استفاده کند و تولید خود را به روزانه ۹ میلیون بشکه معادل نفت خام برساند. هرچند همچنان رقم تولید منابع هیدروکربوری در ایران می‌تواند افزایش یابد اما حذف از بازار انرژی و بروز ناترازی انرژی در کشور نشان می‌دهد که مشکل نه در سمت عرضه بلکه در سمت تقاضا رخ داده است.
دولت چهاردهم درحالی آغاز به کار کرد که کشور در ۴ حامل اصلی انرژی یعنی بنزین، گاز طبیعی، برق و گازوئیل دچار ناترازی انرژی بود. تجربه شوک‌درمانی آبان ۹۸ باعث شد که حساسیت جامعه نسبت به انجام هرگونه اصلاح قیمتی افزایش یابد و همچنین کاهش درآمد خانوار در یک دهه اخیر نیز مزید بر علت شده که اگر قیمت اصلاح شود، دولت چگونه از معیشت مردم حمایت خواهد کرد و «پیوست عدالت» در طرح اصلاح قیمت انرژی چیست؟
دلیل اصلی خاموشی‌های پاییزی، عدم مصرف مازوت در نیروگاه‌ها نیست، بلکه دولت چهاردهم قصد دارد به بهانه عدم مصرف مازوت و اقدام نمایشی در سه نیروگاه، بر عملکرد ضعیف وزارت نفت و خالی شدن ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها در سه ماهه گذشته سرپوش بگذارد. اما فارغ از عملکرد وزارت نفت، مشکل خاموشی‌های پاییزی دیر یا زود اتفاق می‌افتاد، به‌خصوص اینکه تأمین گازوئیل نیروگاه‌ها، تحت‌تاثیرِ ناترازی در ۴ حامل انرژی نیز قرار دارد.
به نظر می‌رسد وابستگی کشور در تامین اقلام اساسی خود از امارات متحده‌ی عربی و افزایش قدرت درهم در این مبادلات بر ادعاهای مکرر این کشور در زیر سوال بردن حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه بی‌تاثیر نباشد.
ماجرای انتخاب «چاوشی» برای سریال «آبان»
وقتی رضا پهلوی دزدی را از پدرش به ارث برد
چرا موشک «قاسم بصیر» کم‌نظیر است؟
سال گذشته رشد جمعیت منفی شد
وحید امیری یا عالیشاه؛ یکی در پرسپولیس می‌ماند
چرا اسکایپ برای همیشه خاموش می‌شود؟
«اردوگاه‌ها»؛ صدای دانشجویانی که سانسور شد
خطای بزرگ گره‌زدن میز مذاکره به عملیات یمنی‌ها
۲۰ موسیقی احتمالاً پرمخاطب ۱۴۰۳
پیام انتخابات لبنان: تثبیت سرمایۀ اجتماعی مقاومت
اسکایپ تعطیل شد
خسارت بدنی تصادف در کمتر از ۲۰ روز پرداخت می‌شود
طارمی پس از برد مقابل بارسلونا: شب هیجان‌انگیزی بود
حمله هند به پاکستان ۸ کشته برجای گذاشت
تهدید مجدد ایران توسط ترامپ
صعود اینتر به فینال اروپا با پاس‌گل طارمی
سپاهان-گل‌محمدی؛ جدی‌تر از قبل
خطیر به نساجی آمد، بارش را بست و رفت
گل چهارم اینتر به بارسلونا با پاس‌گل طارمی
عراقچی: بریتانیا به حقوق شهروندان ما احترام بگذارد
حمله هوایی هند از سه محور به کشمیر
اولین مصاحبه شهرام دبیری پس از برکناری
دفاع بد پسر«عمو»
یادداشت
