سازمان همکاری اقتصادی
ایران جزء اولین کشورهایی بود که استقلال ترکمنستان را در سال ۱۹۹۱ میلادی به رسمیت شناخت و این کشور در اجلاس تهران سال ۱۹۹۱ میلادی، به عضویت سازمان همکاری اقتصادی(اکو) درآمد.
قطار اسلام‌آباد - تهران - استانبول (ITI) سرانجام سه‌شنبه ۲۱ آذرماه درجهت غرب حرکت کرد. پس از تلاش‌های ناموفق بسیاری برای ازسرگیری این سرویس حمل‌ونقل ریلی که پاکستان، ایران و ترکیه را به یکدیگر متصل می‌کند، اکنون به نظر می‌رسد این قطار در مسیر خود قرار دارد. البته پیش‌تر باور اخبار مبنی‌بر راه‌اندازی این قطار دشوار بود، چون بارها این موضوع با وجود رسانه‌ای شدن به تعویق افتاده بود.
در این دوره ایران به عضویت سازمان شانگهای درآمد، حجم روابط اقتصادی خود را با اتحادیه اقتصادی اوراسیایی افزایش داد و تلاش‌های نظام‌مندی را برای ارتقای تجارت با کشورهای همسایه آغاز کرد. چنین راهبردی توانست با تخلیه بخشی از فشار تحریم‌ها، دست ایران را حتی برای ارتقای روابط با غرب به‌ویژه کشورهای اروپایی بازتر کند.
در زمانه‌ای که اقتصاد به‌عنوان محور تعاملات بین‌المللی شناخته می‌شود، اگر برای کشورهای شرقی توفیقی حاصل شود، اثرش بر روابط امنیتی، نظامی، اجتماعی و فرهنگی هم دیده خواهد شد. فلذا در محور اول، این اقتصاد است که بسیار مهم است و اگر کشورهای شرقی، اقتصادشان را بومی‌سازی کنند، اثرش بر جامعه و فرهنگ خود را نیز خواهند دید.
اردوغان و تیم حاکم بر ترکیه، در قفقاز اقداماتی مخرب و خارج از هماهنگی با جمهوری اسلامی ایران داشته است. مسائل منطقه‌ای تاثیرگذار در ژئوپلیتیک را دستکاری کرده است.
رویکرد نگاه به شرق از دو منظر می‌تواند در مسائل داخلی ایران تاثیرگذار باشد؛ یکی اینکه توازنی را در حوزه سیاست خارجی ایران به وجود می‌آورد که این توازن مبتنی‌بر استفاده از ظرفیت‌های توسعه همکاری با کشورهای شرقی که به‌عبارت بهتر می‌توانیم بگوییم کشورهای غیرغربی باشد. دومین مساله، توسعه‌ مناسبات اقتصادی با همسایگان است.
رئیسی درحالی برای دومین‌بار در یک اجلاس منطقه‌ای شرکت می‌کند که پیش از این در اجلاس سران سازمان ملل متحد در نیویورک شرکت نکرده بود. هرچند رسیدگی به مسائل کشور و اولویت داشتن آن دلیلی بود که ازسوی دولت برای عدم حضور رئیس‌جمهور در نیویورک ذکر شد، اما از مقایسه نوع مواجهه رئیس‌جمهور با اجلاس‌های بین‌المللی می‌شود متوجه اولویت‌بندی‌های دولت در این زمینه نیز شد.
اگر نگاهی به اهداف و برنامه‌های تعیین‌شده برای سازمان اکو بیندازیم، این نکته به‌خوبی روشن می‌شود که سازمان اکو تاکنون نتوانسته به نتایج ملموس و درخور توجهی دست پیدا کند. در توضیح این مساله شاید گفتن همین مورد کافی باشد که براساس آخرین آمارهای ارائه‌شده و بنابر گفته صریح حسن روحانی در نشست مجازی پیشین رهبران سازمان، حجم مبادلات تجاری درون‌سازمانی اکو در چند دهه اخیر همچنان کمتر از ۱۰ درصد بوده است.
رئیس جمهور کشورمان برای شرکت در اجلاس سازمان همکاری اقتصادی منطقه‌ای اکو، عازم عشق آباد می‌شود.
یادداشت