بانک مرکزی ایران روز گذشته داده‌های اعطای تسهیلات بانکی به خانوار و بخش‌های اقتصادی را منتشر کرد. ازجمله موارد قابل تامل در این گزارش، افزایش سهم خانوار از تسهیلات بانکی به 20.5 درصد است؛ رقمی که در سال 1401 حول‌و‌حوش 16 درصد بوده است. آمار قابل تامل دیگر، رشد قابل‌توجه سهم بخش صنعت از تسهیلات پرداختی نظام بانکی است، به طوری‌که سهم صنعت و معدن از کل تسهیلات بانکی امسال به 36.6 درصد رسیده که بالاترین مقدار در 13 سال اخیر است.

در سال 1399 بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامه‌ای، از اجرای سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها خبر داد. این بخشنامه تاکنون سه بار دیگر نیز به‌روزرسانی شده است. اقتصاددانان دیدگاه‌های مختلفی در خصوص سیاست کنترل ترازنامه بانکی دارند اما در یک کلمه نظر واحدی دارند و آن اینکه‌ اگر سیاست کنترل ترازنامه بانکی با سیاست اصلاح ساختار بودجه برای جلوگیری از سرریز ناترازی‌های بودجه‌ای همراهی کند.

در این گزارش، تسهیلاتی که دستگاه‌های دولتی از نظام بانکی دریافت می‌کنند را بررسی میکنیم.

اهمیت نظام پولی در خلق و توزیع منافع و نقش مؤثر آن در عملکرد اقتصاد، موجب شده در سطح دنیا توجه ویژه و مطابق آن، قوانین ویژه‌ای برای مقابله با مقوله تعارض منافع صورت بگیرد.

دریافت تسهیلات فی‌نفسه یک امتیاز بزرگ است. حالا در شرایط اقتصاد ایران که نرخ تورم خیلی بیشتر از نرخ سود تسهیلات است، تسهیلات تبدیل به یک رانت شده است.

در 2 سال گذشته سکانداران بانکی ایران ۱۲ اقدام موثر برای شفافیت نظام بانکی انجام دادند. این اقدامات چه بودند و به کجا رسیدند؟

تسهیلات اعطایی اعضای هیات‌مدیره و مدیران عالی‌رتبه بانک‌ها تا 6ماهه نخست سال گذشته به حدود 680 میلیارد تومان می‌رسد.

نگاهی به اطلاعات مالی 30 بانک‌ مورد بررسی از باقی‌مانده تسهیلات اعطایی به کارکنان نشان از آن دارد که متوسط پرداختی بانک‌های کشور به کارکنان خود (بدون درنظر گرفتن تسهیلات بازنشستگان بانک‌ها) به عدد 777 میلیون تومان می‌رسد که البته این عدد در میان بانک‌های مختلف متفاوت و در بازه‌های معناداری حضور دارد.

رئیس هیئت‌مدیره بانک صادرات ایران از پرداخت ٢٠٧ هزار میلیارد ریال تسهیلات حمایتی در قالب وام‌های قرض‌الحسنه و تسهیلات با نرخ‌های ترجیحی خبر داد.

نگاهی به وضعیت استان‌هایی که دارای کمترین سهم از تسهیلات و سپرده‌ها هستند نیز قابل تامل است. در سال 1400 (به‌عنوان آخرین سال مالی 12 ماهه) تهران سهم 62 درصدی از تسهیلات و 55 درصدی از سپرده‌های شبکه بانکی را داشت.

به‌روز‌رسانی سال 2022 پایگاه داده وام‌های چینی به آفریقا (CLA) که توسط مرکز سیاست توسعه جهانی (GDP) دانشگاه بوستون مدیریت می‌شود تاکنون 11 تعهد وام جدید به ارزش 1.9 میلیارد دلار از وام‌دهندگان چینی به وام‌گیرندگان دولتی آفریقایی در سال 2020 ثبت گردیده است. 

تندیس ویژه هفتمین اجلاس سراسری «نشان عالی مدیر سال» طی مراسمی در تجلیل از مدیران دانش‌بنیان به سیدضیاء ایمانی، مدیرعامل بانک صادرات ایران اعطا شد.

صدای برخی نمایندگان مجلس را نیز درآورده و آنان به دولت هشدار داده‌اند که به‌جای افراد همه‌جا‌حاضر، یک‌متخصص توانمند در حوزه مسکن برای تصدی این وزارتخانه حساس معرفی کند.

در هفته‌های اخیر بانک مرکزی بخشنامه برداشت خودکار از حساب‌های مشتری یا ضامنین را ابلاغ کرد.این بخشنامه از جهاتی اقدام خوبی برای بازگشت تسهیلات کلان به درون شبکه بانکی و احیای توان وام دهی بانک ها می باشد.

اگرچه در فصل اعتبارسنجی و تضامین «دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات خرد» که در اردیبهشت 1401 توسط بانک مرکزی به شبکه بانکی ابلاغ گردید، تلاش شد سطح کمی و کیفی وثایق درخواستی بانک‌ها کاهش یابد تا افراد بیشتری از تسهیلات خرد بهره‌مند شوند اما میراث شوم هفت‌خوان دریافت وام همچنان با نظام بانکی همراه است.