بنی‌امیه
فعالیت‌های علمی شیعیان در دوران تیره و تار خلافت‌های غاصب و جبار اموی و عباسی به‌شدت محدود شده بود. در این گیرودار، نیاز مبرم تمدن نوخاسته اسلامی به آموختن و دستیابی به سرچشمه‌های اصلی معرفت و علم موجب شد مسلمانان به ترجمه و نقل متون روی آورند.
بنابر اسناد متقن تاریخی، بنی‌امیه هیچ‌گاه و هرگز با اقوام تازه‌مسلمان، ارتباط مناسبی برقرار نکردند و اغلب، آنان را زیردست خود محسوب می‌کردند و بیشتر در پی بهره‌کشی از ایشان بودند تا آموختن علوم و فنون به آنها.
یادداشت