مجید زین‌العابدین به سمت مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی منصوب شد.

از ابتدای ورود سینما به ایران تا به امروز، ایده‌های حاکمیتی مختلفی بر جهت‌گیری‌های سینمایی تاثیر گذاشته‌اند.

زمزمه‌هایی مطرح شده مبنی‌بر اینکه قرار است سید‌مهدی جوادی، رئیس جوان بنیاد سینمایی فارابی که از اواخر مهر ماه ۱۴۰۰ در این سمت قرار گرفته بود، جای خود را به فرد دیگری بدهد.

از بحث و نظرها درباره نظارت صداوسیما بر نمایش خانگی حتما خبر دارید؛ جالب اینکه در سال‌هایی نه‌چندان دور رفتار مشابهی درباره نظارت بر ویدئوها بود. جالب‌تر اینکه مسئولان وقت شرط کرده بودند اگر قرار است ما [در سازمان سینمایی و بنیاد فارابی] باشیم رئیس‌جمهور باید ویدئو را ممنوع کند، انگار از کسادی بازار خودشان می‌ترسیدند.

حالا، پس از گذشت هیجانات و حاشیه‌های روزهای جشنواره، می‌توان با دقت بیشتری عملکرد ارگان‌های دولتی و حاکمیتی حاضر در فجر را ارزیابی کرد.

«جنگ جهانی سوم»، فیلمی که حتی در بخش مسابقه جشنواره پذیرفته نشد و به یک قسمت فرعی رفت، به‌عنوان نماینده ایران برای ارسال به اسکار انتخاب شد.

ما تمام این فیلم‌ها را بدون حضور کارمندان فارابی تماشا کردیم و در ادامه، هیچ توصیه و پیشنهادی هم به ما نشد و اساسا راهبردی ارائه نشد.

فیلم‌های خارجی تنها در شرایطی توانستند سهم قابل‌توجهی از گیشه‌های ایران را به‌دست بیاورند که به‌طورکلی سقف گیشه‌های ما بسیار پایین آمده بود.

دوشنبه دوم خرداد ۱۴۰۱ بود که محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی، برنامه پنج‌ساله تحولی انجمن سینمای جوانان ایران را ابلاغ کرد. پیش از آن در ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱، او برنامه پنج‌ساله بنیاد سینمایی فارابی را ابلاغ کرده بود. حالا به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، ماموریت‌ها و برنامه‌ پنج‌ساله مرکز گسترش ابلاغ شده است.

۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ بود که محمد خزاعی، معاون وزیر و رئیس سازمان سینمایی، طرح تحول و سند چشم‌انداز پنج‌ساله بنیاد سینمایی فارابی را ابلاغ کرد.

طبق اطلاعاتی که «فرهیختگان» به‌دست آورده، سازمان سینمایی از 95 میلیارد سال 92، تنها توانسته 71 میلیارد به‌دست آورد. از 100 میلیارد سال 93، 73 میلیاردش محقق شده، از بودجه سال 94 که می‌بایست 106 میلیارد می‌‌گرفت، 85 میلیارد گرفته، در سال 95 که بودجه‌‌اش 152 میلیارد بوده، تنها به 118 میلیارد رسیده و برای سال 96 که انتظار 199 میلیاردی داشته، به 121 میلیارد رسیده است.

الان اگر 30 سال پیش را نگاه کنید، می‌بینید اگر آمار ۵۰ فیلم را دارید، چندتای آن برای بخش خصوصی واقعی و چندتا برای رانت خواران و چندتا به شکل دولتی حمایت شده است. آن زمان می‌بینید بخش خصوصی بیشتر است. ولی الان که جلو رفته، بخش خصوصی حذف شده است و اکثر فیلم‌ها وابسته به جایی هستند و از جایی حمایت می‌شوند. دیگر بخش خصوصی وجود ندارد.

بزرگ‌ترین انتقادی که به فارابی دهه 60 وارد است آنکه، مدیران این بنیاد در یک حرکت هم‌‌سو با معاونت سینمایی وقت، نهایت بهره را از فضای بسته آن دوران به‌عمل آوردند. برخی سینماگران منتقد، از رفتارهای فارابی به «عملکردی دیکتاتورمآبانه» تفسیر کردند و اینکه درست است که فارابی دست سینماگران را در پرداخت سوژه باز می‌‌گذاشت، اما نهایتا فیلمنامه‌‌ای تصویب می‌‌شد که آنها دوست داشتند.

در این گزارش به هشت خصوصیت عمده که در مدیران مختلف جشنواره فجر، در دولت تدبیر و امید وجود داشت و گاهی کمرنگ‌تر و گاهی پررنگ‌تر به چشم می‌آمد اشاره می‌شود و پس از آن مروری کلی به هرکدام از هشت دوره‌ای که بین سال‌های ۹۲ تا ۹۹ برگزار شدند خواهیم داشت.

فارابی، درحالی اقدام به شفاف‌سازی طبق مدل سازمان سینمایی کرده که ابهامات عجیبی در این گزارش به چشم می‌خورد؛ ابهام‌هایی که حتی روابط‌عمومی این بنیاد و خزانه‌دار آن را وادار به توضیح دوباره و رفع‌نگرانی‌ها کرد.