اروپا سازوکار مالی «اینستکس» را که عملا بی‌فایده بود، به‌طور رسمی متوقف کرده است؛ اقدامی که بیشتر از اقتصاد در حوزه سیاسی دارای معناست. ارزش این سازوکار از ابتدا نیز بیشتر سیاسی ارزیابی می‌شد.

واقعیت آن است که اروپای بی‌عمل تلاش می‌کند با این اقدامات، خود را مجددا در حوزه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به آمریکایی‌ها نزدیک کند.

سفیر اسبق ایران در لندن تاکید کرد: مصوبه‌ای که اخیرا مجلس مطرح کرده است، درحقیقت گام ششم تلقی می‌شود که اگر اروپا و غرب به تعهدات خود عمل کنند ما نیز بازخواهیم گشت

حالا که ترامپ از کاخ سفید رفتنی شده است و ظاهرا حضور بایدن در ژانویه آینده به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا قطعی است، به نظر می‌رسد اروپایی‌ها دوباره به نقش اولیه خود بازگشته و دوباره تقسیم کار قدیمی با دموکرات‌ها را آغاز کرده‌اند.

اینستکس از ابتدای تاسیس یا به‌عبارت بهتر از همان روزهایی که خبر راه‌اندازی آن اعلام شد، یعنی بیشتر از یک سال پیش، تاکنون به‌جز چند معامله بسیار بسیار کم‌حجم و چندمیلیون دلاری نتوانسته کارآیی دیگری داشته باشد.

وزارت خارجه آلمان با انتشار پیامی از ارسال اولین محموله به ایران در چارچوب اینستکس (سازوکار ویژه مالی اروپا برای تجارت با تهران) خبر داد.

ظهره‌وند با اشاره به مجوز صادرشده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا جهت مبادلات دارو با ایران از کانال سوئیس به «فرهیختگان» گفت: حجم مبادلات دارویی پیش‌بینی شده در این مکانیسم در مقایسه با آن چیزی که ایران سالیانه وارد می‌کند، بسیار ناچیز است. به بیان دقیق‌تر، اساسا صدور چنین مجوزی بیش از هرچیز یک شوی تبلیغاتی است.

آمریکایی‌ها تصور می‌کنند با کانالیزه‌کردن ایران خواهند توانست دولت و حاکمیت را از دنبال کردن سایر کانال‌های تبادلات مالی و خرید دارو و تجهیزات پزشکی به‌اضافه برخی اقلام خوراکی وی کشاورزی منصرف سازد تا در روز مبادا با بستن همین یک کانال، همه راه‌های تنفس ایران را مسدود کرده باشد.

ظهره‌وند تاکید کرد: «معنای توافق با آمریکا از مسیر ژاپن آن است که ایران از اروپا سلب مسئولیت کرده و با عمل‌نکردن طرف‌های اروپایی به تعهدات‌شان در برجام کنار آمده است، در حالی که خسارت این سلب مسئولیت از اروپا بیش از همه متوجه ما خواهد شد.»

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه اروپایی‌ها با وعده‌های واهی از مسئولیت‌هایشان در اجرای برجام شانه خالی کردند، گفت: ما امیدی به اجرای "ایستکس" از سوی اروپایی‌ها نداریم.

وزیر خارجه اقدام جدید در پیوستن 6 کشور عضو اتحادیه اروپا به اینستکس اقدام مثبتی خواند و یادآور شد: ولی آنچه لازم است شاهد آن باشیم عملیاتی شدن اینستکس است که با امضای تفاهمنامه بین طرف ایرانی و طرف اروپایی اینستکس احتمال اینکه این مکانیسم به اجرا تبدیل شود، در آینده وجود دارد.

وزیر امور خارجه کشورمان در پی پیوستن شش کشور جدید اروپایی به اینستکس، از کشورهای اتحادیه اروپا خواست "به جای وعده‌های توخالی به کمترین وظیفه انسانی خود عمل کنند."