ایمان صمدی‌نیا
تجربه چین در خروج از فقر برنامه بسیار موفقی بوده است به‌طوری‌که ظرف ۴۰ سال ۸۰۰ میلیون نفر را از فقر مطلق خارج کرده و دسترسی آنها را به سیستم‌های بهداشتی، درمانی، آموزشی و حداقل کیفیت زندگی آبرومندانه فراهم کرده است.
در میان افزایش بی‌سابقه خطرات ژئوپلیتیک جهانی، جهان به‌طور فزاینده‌ای از این واقعیت آگاه می‌شود که معماری نظم جهانی قدیم، جای خود را به نظم جدیدی از روابط بین‌الملل و بلوک‌های منطقه‌ای می‌دهد.
بازار نمایشگاه توان و استعدادهای آدمی است؛ از توانایی تولید منافع مادی چون غذا، پوشاک و مسکن گرفته تا توانایی تولید معنویاتی چون علم، دین و هنر.
رفع تورم که یکی از اصلی‌ترین وعده‌های انتخاباتی رئیس‌جمهور محترم بود، اکنون تبدیل به بهانه‌ای برای کارفرمایان و مالکان شرکت‌ها و کارخانه‌ها شده تا مهم‌ترین سیاست اقتصادی دولت جهت کاهش فقر در جامعه، یعنی افزایش حداقل دستمزدهای کارگران به میزانی بیش از تورم پیش‌بینی‌شده را زیرسوال ببرند.
یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران در پروژه‌های زیرساختی مدنظر ایران، جمهوری خلق چین است. از نگاه چین، جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ایران به لطف موقعیت جغرافیایی خود، می‌تواند به بازیگر اصلی در طرح کمربند و جاده (OBOR) چین مبدل شود. درواقع ایران، تنها پل زمینی مناسب بین کشورهای محصور در خشکی آسیای‌میانه و قفقاز است؛ جایگاهی که می‌تواند چین را به قدرت مسلط اقتصادی و سیاسی در جهان نزدیک کند.
اسلام کار و فعالیت اقتصادی را دارای ارزش و عبادت دانسته و بیکاری را به‌شدت نکوهش کرده است. هنگامی که حضرت رسول(ص) به کسی علاقه‌مند می‌شد، می‌پرسید آیا شغلی دارد؟ اگر می‌گفتند نه، می‌فرمود: از چشمم افتاد.
در دهه ۱۳۹۰، حجم نقدینگی از ۳۵۴ هزار میلیارد تومان به ۲۴۷۲ هزار میلیارد تومان رسیده که رشدی حدود ۷برابری را نشان می‌دهد.
روند نقدینگی در سال‌های پس از انقلاب نشان می‌دهد که از سال ۶۸ تا ۷۸، رشد نقدینگی به‌طور تقریبی برابر با رشد پایه پولی بوده است. این امر نشان می‌دهد در این سال‌ها رشد نقدینگی از طریق رشد پایه پولی اتفاق افتاده؛ اما از دهه ۸۰ به‌بعد، غیر از سال‌های ۹۷ و ۹۸، رشد پایه پولی همواره کمتر از رشد نقدینگی بوده است.
براساس تجربه مبارزه با رکود اقتصادی در گرجستان، روش‌های جدیدی برای اصلاح و رشد اقتصادی و تجزیه و تحلیل محیط به‌سرعت درحال تغییر اقتصاد به وجود آمده است و مفاهیمی نوآورانه درخصوص سیاست‌های مالی و پولی شکل گرفته است. بسیاری از اقتصاددانان نظری مدعی‌اند کمک مالی خارجی برای کشور فقیر خوب است، اما باید بین بانک‌های مرکزی و دولت‌ها دیواری به بزرگی دیوار چین وجود داشته باشد، زیرا تورم بد است.
از نگاه اقتصاددانان مکتب کینزی، کاهش ارزش پول ملی از طریق افزایش خالص صادرات و افزایش تقاضای کل باعث افزایش تولید می‌شود؛ اما این مساله تنها یک شرط لازم برای انبساطی بودن کاهش قدرت پول ملی است، نه کافی.
علت توقف صادرات سنگ‌ آهن ایران، فناوری موج چهارم است. در گذشته صادرات سنگ‌آهن با کشتی‌های ۶۰ تا ۷۰ هزار تنی انجام می‌شد. اکنون استرالیا ۴ کشتی ۶۰۰ هزار تنی خریداری کرده است و هزینه حمل از استرالیا به چین فقط ۴ دلار برای هر تن است؛ اما هزینه انتقال سنگ‌آهن از بافق یزد تا بندرعباس با فناوری موج دوم ایران ۱۷ دلار است. ایران هرگز نمی‌تواند با فناوری موج دومی با فناوری موج چهارمی استرالیا رقابت کند.
با توجه به روی کارآمدن دولت سیزدهم و استفاده از نیروهای نخبه و انقلابی در بدنه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های کشور، ضرورت دارد از تجربیات گذشته، عبرت گرفته شده و درجهت حداکثرسازی منافع ایران در مذاکرات احتمالی پیش‌رو، اصلاحات لازم در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایجاد شود تا تیم مذاکره‌کننده جدید بتواند منافع ایران را به‌صورت حداکثری تامین کند و تاثیر تحریم‌های ظالمانه اقتصادی دولت آمریکا را کاهش دهد.
در اقتصاد ایران، معمولا سیاست‌های پولی پیرو سیاست‌های مالی و سایر سیاست‌های اقتصادی است. به این‌معنا که در ایران بانک مرکزی باید به‌دنبال آن باشد که منابع اجرای سایر سیاست‌های اقتصادی را عملیاتی سازد و درنتیجه مشاهده می‌شود که مرتبا شاخص‌های پولی از شاخص‌های مطلوب فاصله می‌گیرد. درحالی‌که در سایر کشورها، سیاست‌های پولی تعیین‌کننده است و سیاست‌های مالی و اقتصادی وابسته به سیاست‌های پولی است.
با نگاهی به کشورهایی که در امر سرمایه‌گذاری موفق عمل کردند، یک عامل مشترک وجود دارد و آن حمایت از سرمایه‌های خارجی و سرمایه‌داران است که ازطریق افزایش امنیت سرمایه‌گذاری انجام شده است. امیدواریم با تشکیل دولت سیزدهم، این چالش‌ها مورد بررسی و راهکارهای پیشنهادی کارشناسان و پژوهشگران، موردتوجه قرار گیرد و شاهد رشد و توسعه اقتصادی بیش از پیش ایران باشیم.
با توجه به اهمیت بحث رونق تولید داخلی و رشد اقتصادی درون‌زا که از مولفه‌های کلیدی اقتصاد مقاومتی و مورد تاکید صریح مقام معظم رهبری و سایر مسئولان نظام است، بدیهی است که گشودن بازارهای صادراتی روی تولیدکنندگان ایرانی می‌تواند منجر به جهشی در حوزه تولید شود و ورود ارز به کشور را رقم بزند.
یادداشت