پس از برگزاری انتخابات، اسناد جدیدی در خصوص منتخب حوزه ورامین، پیشوا و قرچک به شورای نگهبان رسید که این اسناد پیش از این در پرونده او منعکس نشده بود و با توجه به اهمیت‌ آن‌ها، سبب ایجاد تردید جدی در خصوص صلاحیت «مهدی زمانی افشار» شد.

11 اسفند هم به تاریخ پیوست و پرونده انتخابات مجلس دوازدهم با همه فراز و فرودها و حاشیه‌ها و دغدغه‌هایش بسته شد و حالا طبق روال هر انتخابات دیگری زمان ارزیابی هر آن چیزی است که نسبتی با این انتخابات دارد که از ابعاد گوناگون ‌به آن پرداخته شود. یکی از این زوایا که سابقه طرح آن به انتخابات 98 می‌رسد و پس از آن در 1400 هم دوباره در کانون توجه قرار گرفت، مساله حضور و غیاب افراد وابسته به جریان‌های سیاسی و گفتمان‌های فکری در میدان رقابت انتخابات و تاثیر آن بر آمار مشارکت است.

ادامه اختلافات و دعواها میان برخی از منتخبان نمایندگی مجلس با رئیس مجلس و مجلس یازدهم، در هفته بعد از پایان انتخابات مجلس، حتی واکنش رهبر انقلاب را نیز به همراه داشت. رهبر انقلاب اظهارات اینچنینی را عامل تلخ کردن کام مردم و موثر در کارایی مجلس دوازدهم دانستند. بعد از صحبت‌های رهبر انقلاب یکی از افرادی که در این مدت اظهارنظرهای زیادی درباره قالیباف و مجلس یازدهم مطرح کرده بود، حمید رسایی بود.

یکی از اتفاقاتی که در این دوره بسیار مورد توجه بود، میزان مشارکت شهروندان در انتخابات بوده و همه ما شاهد بودیم که در یک جنگ ترکیبی، در یک عملیات شناختی- روانی پیچیده دو لبه قیچی جریانات خارجی و امتداد آنها در داخل کشور تمام تلاش خود را انجام دادند که میزان مشارکت در انتخابات را کاهش دهند؛ اما با وجود همه این فشارها در بسیاری از استان‌های کشور شاهد یک مشارکت پرشور و قابل قبول بودیم، با این حال متاسفانه میزان مشارکت در حوزه انتخابیه تهران یک عدد قابل قبولی نبود و پیامد عدم مشارکت بخشی از شهروندان تهرانی نیز منجر به کاهش میانگین درمجموع کشوری شد.

محمد خاتمی در زمان کنش سیاسی‌ متناسب با امکان حضور در قدرت فراز و فرود داشته است و در ادامه رویکرد انفعالی خود در انتخابات 1402 نیز همچون 98 هیچ تلاشی برای کشیدن بدنه اصلاح‌طلبان به پای صندوق رای انجام نداد. خاتمی که در انتخابات 98 از حوزه انتخابیه دماوند و به دور از رقابت سیاسی تهران رای خود را به صندوق انداخته بود، در انتخابات 1402 حتی از همین اقدام حداقلی نیز دریغ کرد و پای صندوق رای حاضر نشد.

دور اول انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی به پایان رسید اما به‌نظر می‌رسد بازار تحلیل و بررسی نتایج آن از منظر‌های گوناگون به این زودی به نقطه پایان خود نرسد. بسیاری تلاش می‌کنند برای این انتخابات برنده و بازنده پیدا کنند و در بررسی میزان مشارکت شهروندان براساس اهداف سیاسی از پیش تعیین شده تحلیل‌هایی ارائه دهند. اما بدون تردید حتی کسانی که قائل هستند این انتخابات برنده‌ای نداشته است، نمی‌توانند این حقیقت را کتمان کنند که اگر این انتخابات برنده‌ای نداشته ولی حتما بازنده بزرگی داشته است.

«حضور ملت ایران در انتخابات انجام وظیفه اجتماعی و تمدنی و یک جهاد بود»، جمله‌ای‌ است که رهبر انقلاب در حاشیه مراسم هرساله درختکاری درباره یازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی به کار بردند و از رای مردم در این انتخابات به مثابه یک «جهاد» یاد کردند.

انتخابات دوازدهمین دوره‌ مجلس شورای اسلامی برگزار شد و بخش قابل توجهی از کرسی‌های مجلس، صاحبان خود را شناختند. در تهران اگرچه حدود نیمی از کرسی‌ها باید در انتظار انتخابات اردیبهشت ماه باشند، اما نگاهی به ترکیب جدید منتخبان از منظر اقتصادی نشان می‌دهد سه جریان کلی وجود دارد:1. جریان عقلانیت انقلابی. 2. جریان شبه‌علم اقتصادی. 3. نمایندگان مستقلی هستند که ممکن است در مصادیق متفاوت سیاستگذاری به گروه اول یا دوم متمایل شوند.

با توجه به اینکه انسان امروزی علاوه‌بر زیست واقعی و فیزیکال خود در یک زیست مجازی (VIRTUAL) نیز قرار گرفته، حضور نامزد‌های انتخابات در فضای زیست موازی (دوگانه) دارای اهمیت است، به نحوی که شاهد هستیم بسیاری از منتخبان انتخابات اخیر، دارای صفحات و صفحات فعال در فضای مجازی بوده‌اند.

با نهایی شدن نتایج انتخابات 11 اسفند امکان بررسی نتایج چه از منظر مشارکت عمومی و چه از منظر منتخبان بیشتر شد. عدد مشارکت نهایی تقریبا به میزانی که یک یا دو نظرسنجی معتبر از شرکت‌کنندگان قطعی پیش‌بینی می کردند، رسید و ایده پیوستن مرددها به صف مشارکت‌کنندگان به واقعیت تبدیل نشد. نکته مهم اما تعیین‌تکلیف فقط 14 کرسی تهران است و برای تکمیل همه 30 نماینده پایتخت باید صبر کرد.

انتخابات مجلس شورای اسلامی 1402 نیز با همه گمانه‌زنی‌ها و پیش‌بینی‌هایی که چه قبل از احراز صلاحیت‌ها چه بعد از آن مطرح بود به پایان رسید. اگرچه در برخی مناطق مانند تهران انتخابات به دور دوم رسید اما چهره احتمالی مجلس دوازدهم تا حد زیادی برای عموم مردم مشخص شد.

بعد از انتخابات سال 1400 بحثی در فضای آکادمیک شکل گرفته که معتقد است ایران امروز با بحران نمایندگی روبه‌رو است و این بحران در پس ردصلاحیت سال 1400 و ضعف تصمیم‌گیری در مجلس فعلی به وجود آمده است. اما این برداشت از بحران نمایندگی به‌طور کلی خام است و ربط دادن آن به انتخابات اخیر هم به دور از مشاهده صحنه واقعی است.

تا زمان نگارش این گزارش هنوز نتایج نهایی انتخابات تهران اعلام نشده است. اما بر مبنا داده‌هایی که ستاد انتخابات وزارت کشور تاکنون اعلام کرده است نیز می‌توان نتایج نسبتا دقیقی را تجزیه و تحلیل کرد. اینکه چه کسی باید عنوان برنده این انتخابات به خود بگیرد، میزان آرای باطله چقدر است؟ ترکیب فهرست برندگان تهران چه پیام‌هایی دارد و هیات‌رئیسه مجلس چه خواهد شد؟ سوالاتی است که در این متن تا حدودی به آن پاسخ داده شده است.

اصولگرایان سلبی‌ترین انتخابات تاریخ را پشت‌سر گذاشته‌اند، غیر از رای اعتراضی و سلبی به عدم مشارکت، قالیباف خوب می‌داند که بخشی از فضای سیاسی بدنه اصولگرایی در انتخابات جمعه نه به اوست، پس عجیب نیست که برای سروشکل دادن به وضع مجلس آتی اول باید مسیر قالیباف مشخص شود.

برمبنای آرایی که در تهران شمرده‌ شده، به‌نظر می‌رسد میزان آرای باطله قابل‌توجه است تا آنجا که می‌توان آن را در کشیده شدن انتخابات مجلس در تهران به دور دوم موثر دانست. اگرچه میزان مشارکت در انتخابات مجلس در تهران تقریبا به میزان مشارکت در انتخابات مجلس یازدهم نزدیک است اما در انتخابات یازدهم، نفر اول تهران یک‌میلیون و 265 هزار رای آورد، این میزان در انتخابات مجلس دوازدهم به 400 هزار نفر رسید و به‌جز 13 نفری که حدنصاب 20 درصد آرا را کسب کردند، بقیه نامزد‌ها در دور دوم برای ورود به بهارستان رقابت خواهند کرد.