استبداد
هنگامی که درباره کودتای ۲۸ مرداد صحبت می‌شود دو مساله اهمیت دارد؛ وقایعی که در پس کودتا به وجود آمده و تاریخ‌نگاران از آبراهامیان تا کاتوزیان و یزدانی و رهنما و تاریخ‌پژوهان غربی، فکت‌های فراوانی درباره چگونگی کودتا به دست آمریکایی‌ها شرح داده‌اند که به نظر می‌رسد خیلی جای بحث‌ درباره عدم کودتا وجود ندارد.
استبداد رضا شاهی معنا را از مشروطه زدود و نظم ارباب- رعیتی را در جامعه تقویت کرد آن هم با چاشنی استبداد مصلح.
آخرین فصل کتاب «تکاپو برای آزادی» (فصل دهم)، جمع‌بندی نویسنده -آقای علیرضا ملایی توانی- از تجربه مشروطه ایرانی است.
آیت‌الله طالقانی بارها ممنوع‌المنبر و زندانی شد. در سال ۵۰ به مدت ۱۸ ماه تبعید شد و باردیگر در سال ۵۴ زندانی و آبان ۵۷ از زندان آزاد شد. آیت‌الله طالقانی در دوران انقلاب نیز بارها به صراحت اعلام می‌داشت که هر حکومتی که موردتایید امام نباشد مورد تایید ما نیست.
نقد مصدق تایید آمریکا و انگلیس و شاه نیست. آنها خیانت و جنایت کردند. آمریکا جنایت کرد و کودتا هم یک روز نبوده است. کودتا ۲۵ سال بود یعنی از ۲۸ مرداد تا ۲۲ بهمن کودتا ادامه داشت. چه کسی مسبب این ضرر شد؟ ابتدا آمریکا و انگلیس و شوروی بود. استعمار را فراموش نکنیم. از کل به جزء می‌آییم.
یادداشت