احسان حسینی
ترامپ از همان نخستین روزهای ریاست‌جمهوری خود، سیاست‌های تعرفه‌ای و تحریمی متفاوتی علیه این سه کشور اعمال کرد، اما نتیجه این سیاست‌ها تاکنون و بعد از گذشت ۲۰۰ روز از تحلیف ترامپ چه بوده است؟ 
نتیجه تحریم نفتی روسیه این بود که میزان صادرات نفت این کشور به اتحادیه اروپا از حدود ۱.۷ میلیون بشکه در روز قبل از جنگ اوکراین و وقوع کرونا، به کمتر ۳۰۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است. این صادرات نفت به طور کامل به بازار هند منتقل شده و روس‌ها در سال ۲۰۲۵ نسبت به قبل از جنگ اوکراین، روزانه ۱.۶ میلیون بشکه نفتِ بیشتری به این کشور می‌فروشند.
سطح تنش در دور جدید درگیری‌ها بین ایران و رژیم صهیونی بی‌سابقه بوده و احتمال افزایش دامنه جنگ به تاسیسات نفت و گاز وجود دارد.
اتصال ریلی ایران و چین و تقویت این مسیر ریلی می‌تواند به معنای تحکیم حضور ایران در ابتکار کمربند و جاده یا جاده ابریشم جدید باشد و دو کشور را از نظر امنیتی، سیاسی و اقتصادی با یکدیگر پیوند بزند.
از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۴ به عنوان خسارت کشور از عدم فروش نفت محاسبه می‌شود، تنها مربوط به اثر تحریم نفتی نیست، بلکه انتخاب نسخه غلط مواجهه با تحریم نیز بر رقم عدم‌النفع ایران افزوده و همچنین شیوع کرونا نیز بر عدم‌النفع ایران اثرگذار بوده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در تحلیل تراز برق در سال ۱۴۰۲ می‌نویسد: «در سال ۱۴۰۲ اگرچه ظرفیت اسمی نیروگاه‌ها ۱.۷ درصد افزایش یافته اما رشد تقاضای برق در زمان پیک ۵.۸ درصد بوده و به همین دلیل ناترازی برق شدت گرفته است. صادرات برق نیز به‌رغم منافع اقتصادی و راهبردی آن، در سال ۱۴۰۲ سهم اندک یک درصد از تولید داشته است.»
با برقی‌سازی هر موتورسیکلت، ۱۰۰۰ لیتر بنزین کمتر مصرف می‌شود که ارزش آن ۷۰۰ دلار برآورد می‌شود. در نتیجه، برقی‌سازی ۴۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در پایتخت منجر به صرفه‌جویی ارزی ۲۸۰ میلیون دلار در سال خواهد شد.
طبق آخرین آمار شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران (تصویر ۲)، در سال جاری روزانه ۱۹.۱ میلیون متر مکعب سی‌ان‌جی در خودروها مورداستفاده قرار گرفته که البته نسبت به چند سال اخیر، روندی نزولی را به ثبت رسانده است.
انتخاب دوباره ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا منجر به بازگشت فشار حداکثری بر اقتصاد ایران شده است، که بر اساس یادداشت ریاست‌جمهوری وی، هدف آن قطع درآمدهای نفتی ایران و تحمیل تحریم‌های شدیدتر می‌باشد.
براساس طرح جدید وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات،، هر شهروند می‌تواند دقیق از میزان سهم خود از منابع انرژی شامل آب، برق، گاز، بنزین و سایر موارد مشابه مطلع شود و میزان مصرف خود را نیز مشاهده کند. اما سوال اینجاست که چرا دولت چهاردهم قصد دارد، سازوکار تخصیص انرژی و قیمت‌گذاری آن را تغییر دهد و این طرح‌ها بر مبنای چه فلسفه‌ای پیشنهاد می‌شوند؟
شواهد متعددی نشان می‌دهد که در پشت‌پرده تنش‌های نظامی در خاورمیانه، یک جنگ ژئوپلیتیک بزرگ هم در جریان بوده که در قالب «نبرد کریدورها» بین دو جبهه با محوریت ایران و رژیم صهیونیستی پیگیری می‌شود. به بیان دیگر، نظم جدید منطقه زمانی شکل خواهد گرفت که یکی از این دو قطب رو به اضمحلال رفته یا در دیگری هضم شوند.
یران بزرگ‌ترین دارنده منابع هیدروکربوری در دنیاست. طبق گزارش سازمان اوپک، ایران با دارا بودن ۲۰۸.۶ میلیارد بشکه نفت، بعد از ونزوئلا و عربستان سومین دارنده ذخایر نفت دنیاست.
 با وجود اینکه شیوع کرونا، صادرات نفت را سخت‌تر کرده بود، اما ایران توانست تا پایان دوره ترامپ، میزان فروش نفت خود را به صورت ماهانه از روزانه ۱۷۳ به ۷۰۶ هزار بشکه برساند. نشریه فارین پالیسی در گزارشی می‌نویسد در اواخر سال ۲۰۲۰، جهش قابل‌توجهی در «میانگین» صادرات ایران اتفاق افتاده که در پاییز ۲۰۲۰ نسبت به اوایل همان سال بیش از دو برابر شده است. 
 در سال‌های اخیر، محاسبه یارانه انرژی در ایران و کیفیت اصابت آن به اقشار کم‌درآمد جامعه، به محل مناقشه کارشناسان اقتصادی تبدیل شده و نقطه اصلی نزاع به چگونگی اصلاح قیمت انرژی و هدفمندسازی این یارانه ضمن مهار اثرات تورمی آن برمی‌گردد.
باتوجه‌به خروج اقتصاد ونزوئلا از گوشه رینگ فشار تحریم‌ها، در توافق کوتاه‌مدت نیز مادورو باوجود دریافت امتیاز تعلیق تحریم نفتی، حاضر به امتیازدهی سیاسی به بایدن و تأیید صلاحیت رهبر مخالفان در انتخابات ژوئیه این کشور نشد. به بیان ساده، ونزوئلا ابتدا با انجام اصلاحات داخلی و همکاری با کشورهای بلوک مقابل آمریکا، شدت اثر تحریم را کم کرد و سپس در میز مذاکره از آمریکا امتیاز گرفت، اتفاقی که دقیقاً عکس آن در ماجرای برجام در ایران رقم خورد.
1 2
یادداشت