آیت‌الله منتظری
اون ایام آقای منتظری هم یکی از شخصیت‌های سیاسی بود که علیه فرقهٔ رجوی موضع می‌گرفت و به هر حال ایشون جایگاه مهمی هم داشت.
ما آنقدر که گرفتار به نفس خودمان هستیم، کافی است. دیگر مسائلی را نفرمایید که انباشته شود در نفوس ما و ما را به عقب بازگرداند.
در جریان اداره جلسات مجلس خبرگان قانون اساسی نیز توانایی بالای شهید بهشتی در سخنوری و مدیریت تشکیلاتی باعث شد با وجود تضارب آرای بالای نمایندگان در رابطه با بخش‌های مختلف قانون، اصول حیات‌بخشی چون ولایت‌فقیه به تصویب خبرگان منتخب ملت برسد. در تصویب این اصول حیات‌بخش علاوه‌بر توان بالای مدیریتی شهید بهشتی، استدلال‌های فقهی ایشان نیز موثر بود، به نحوی که در مواردی چون بررسی اصل ۲ و اصل ۵ قانون اساسی در میان تمامی فقهای حاضر در مجلس، این استدلال‌های فقهی شهید بهشتی بود که باعث می‌شد مخالفان اندیشه اسلام اجتماعی اقناع شوند.
برادر انقلابی و پسندیده خصال مرحوم حجت‌الاسلام دعایی که علاوه‌بر افتخار نمایندگی از سوی امام عظیم‌الشأن در آن روزنامه، از سوی اینجانب نیز سال‌ها این مأموریت را برعهده داشتند، به‌گونه‌ای شایسته توانسته بودند جهت‌گیری مزبور را رعایت کنند.
لذا تاکید امام تاکید بر مساله آزادی، به‌خصوص آزادی در تعیین سرنوشت جامعه، بسیار حائزاهمیت است. افرادی که ادعا کرده‌اند امام اعتقادی به آزادی نداشته، قطعا امام را نمی‌شناسند.
شامگاه نخستین روز فروردین‌ماه، یعنی حدود ۴۰ روز قبل بود که آیت‌الله محمد محمدی‌نیک، معروف به محمدی‌ری‌شهری، اولین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در ۷۶سالگی دار فانی را وداع گفت.
۱۱ روز پس از سخنرانی منتظری، امام در پیام منشور روحانیت که خطاب به مراجع، روحانیون و طلاب حوزه‌های علمیه بود، واکنش‌ قاطعی به موضع‌گیری‌های مرحوم منتظری نشان داد. رهبر انقلاب بابت تحلیل‌های غلط منتظری درباره جنگ از خانواده شهدا عذرخواهی کرد و اعلام کرد که هیچ پشیمانی نسبت به عملکرد در جنگ نداریم.
بازخوانی گفته‌های آیت‌الله منتظری در دوره پس از عزل از قائم‌مقامی و عدول ایشان از نظریه ولایت فقیه و تاکید بر نظریه نظارت و تفکیک قوا، ما را به برگزیدن یکی از دو دیدگاه بر‌می‌انگیزاند. دیدگاه اول، تناقض‌گویی و سخن متعارض است. اما دیدگاه دوم این است که اساسا آیت‌الله منتظری در این دوره به دیدگاه ثابت و روشنی نرسیده بود.
۲۹ آذر سال ۱۳۸۸ شمسی، مردی درگذشت که عمری مبارزه کرده بود و روزگاری قائم‌مقام رهبری ایران بود، ولی عاقبت معلوم شد «کشور و انقلاب اسلامی عزیز مردم مسلمان ایران» را «به دست لیبرال‌ها و از کانال آنها به منافقین» خواهد سپرد!
بررسی اتفاقات تاریخی که منجر به انتخاب آیت‌الله منتظری به‌عنوان قائم‌مقام رهبری شد و درنهایت حوادث سال‌ها بعد از آنکه منجر به عزل ایشان از این مقام گشت از عبرت‌های مهم تاریخ انقلاب اسلامی است، در تبیین این واقعه اخیرا کتاب «روشن‌بینی امام‌خمینی در نامه ۱۳۶۸/۱/۶»، به قلم آیت‌الله محمد ری‌شهری وزیر وقت اطلاعات در دهه ۶۰ و به همت موسسه چاپ و نشر عروج وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(ره) انتشاریافته.
انتخاب آیت‌الله منتظری به رهبری آینده توسط مجلس خبرگان رهبری، مبانی عقلانی و حقوقی صحیحی داشت و هرچند پیرو این انتخاب و عزل متعاقب آن، هزینه سنگینی به نظام تحمیل شد، اما می‌توان به جرات مدعی شد که برکات اقدام خبرگان، به‌مراتب از تبعات سوء آن بیشتر بود.
آیت‌الله خامنه‌ای پیرامون ملاقات با امام نقل می‌کنند: «ساعت حدود نه شب بود. اینکه امام این ساعت ملاقات بدهد، خیلی چیز غیرمتعارفی بود. لکن خب ما رفتیم. رفتیم در همان اتاق امام و امام نشسته بودند و اخم کرده... آقای هاشمی شروع کرد به صحبت و گفت که آمده‌ایم که یک فکری بکنیم برای این کار. تا این حرف از ایشان صادر شد، امام برگشتند گفتند: «چه فکری؟» «آقای منتظری «...» و «...» و «فاجر» است.» این سه تعبیر را ایشان کردند.‌
مسئولان ویژه‌نامه‌ ۱۰سالگی انقلاب برای تهیه ویژه نامه گفت‌وگو با چهار تن از شخصیت‌های اصلی انقلاب را مدنظر قرار می‌دهند. اولین نفر آیت‌الله منتظری قائم‌مقام رهبری است، نفر دوم رئیس‌جمهور وقت آیت‌الله علی خامنه‌ای، سومین نفر رئیس مجلس یعنی اکبر هاشمی‌رفسنجانی و نفر چهارم هم رئیس دیوان عالی کشور آیت‌الله عبدالکریم موسوی‌اردبیلی.
در صفحه حافظه تلاش خواهیم کرد ضمن مرور وقایع انقلاب، اظهارنظرها و مواضع مهم چهره ها و شخصیت های سال‌های ابتدایی انقلاب را نیز مورد بازخوانی قرار دهیم.
کتاب «روایت رهبری: مناسبات جمهوریت و اسلامیت» رویدادهایی همچون تعیین حضرت امام‌خمینی(ره) به‌رهبری نظام اسلامی، تعیین آیت‌الله منتظری به رهبری آینده و سپس برکناری ایشان، و نهایتا تعیین حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای به رهبری را واکاوی کرده است.
یادداشت