صندوق توسعه ملی اجازه قانونی مشارکت در قراردادهای توسعه بهره‌برداری از میادین نفتی را دریافت کرده که از این طریق می‌تواند بخش زیادی از مطالبات خود را تسویه کند.

رشد و توسعه صندوق‌های ثروت ملی(Sovereign Wealth Fund) در دو دهه اخیر نشان از اهمیت این حوزه راهبردی برای دولت‌ها دارد؛ به‌گونه‌ای که در نتایج بسیاری از تحقیقات اقتصادی آینده تجارت جهانی را در گرو راهبرد حاکم بر این صندوق‌ها می‌دانند. با توجه به بررسی‌های صورت‌گرفته در مباحث سرمایه‌گذاری صندوق‌های دولتی بین‌المللی بسیاری از کشورها تلاش دارند تا راه‌های جدیدی را برای تامین مالی پروژه‌های ملی پیدا کرده و برنامه‌های بودجه‌ای خود را از طریق فعالیت و سرمایه‌گذاری SWF‌های تامین کنند. در ایران اسلامی با تشکیل صندوق توسعه ملی وارد این هماوردی راهبردی شده‌ایم اما به نظر می‌رسد صندوق توسعه ملی در ایران صرفا نقش اولیه خود را ایفا می‌کند و در سرمایه‌گذاری کلان نقشی ندارد.

. طبق این گزارش، صندوق توسعه ملی 30 میلیارد دلار تسهیلات ارزی و 13 میلیارد دلار تسهیلات ریالی پرداخت کرده است. ازجمله انتقاداتی که به آمارهای صندوق توسعه ملی مطرح می‌شد، عدم شفافیت اطلاعاتی نظیر منابع صندوق، سود حاصل از سپرده‌ها و تسهیلات صندوق و همچنین هزینه‌های اداری این دستگاه دولتی است. نبود اطلاعات مربوط به دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های صندوق نیز ازجمله انتقادهایی است که به صندوق توسعه ملی وارد می‌شود.

صندوق توسعه ملی ایران در سال 1390 و پس از تجربه ناموفق حساب ذخیره ارزی با نگاه ارزش‌مدارانه به منابع حاصل از نفت و گاز تشکیل شد تا علاوه‌بر تامین مالی طرح‌های پیشران و توسعه‌ای، با بازپرداخت تسهیلات مشارکت شده، ارزش منابع آن بیشتر شود و دیگر طرح‌های توسعه‌ای تامین مالی شوند.

یکی از مولفه‌های کلیدی در تدوین سیاست‌های برنامه هفتم، آسیب‌شناسی برنامه‌های گذشته بود.

اقتصاد ما بانک‌محور است و بخش عمده‌ای از مسئولیت تامین مالی سرمایه ثابت و سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی کشور برعهده بانک‌هاست، یعنی بخش زیادی از ساختار بانک‌ها تحت‌تاثیر این مهم قرار می‌گیرد.

از ابتدای سال 1399 تاکنون شروع به کار رسمی هشت طرح‌ یاد شده در انتظار تشکیل جلسه هیات‌امنای صندوق توسعه ملی به ریاست رئیس‌جمهور برای تعیین سقف تنفس خوراک ‌است.

رئیس کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه "سقف میزان فروش نفت در بودجه سال آینده بر روی ۱.۵میلیون بشکه نفت بسته شد" گفت: در این راستا اگر از یک میلیون بشکه در روز فراتر رفت سهم ویژه‌ای به صندوق توسعه ملی اختصاص می‌یابد.

قاضی‌زاده گفت: «رویکرد و قصد مجلس همکاری با دولت در شرایط اقتصادی دشوار کنونی است. اما لایحه بودجه‌ ارائه‌شده توسط دولت به‌قدری برای کشور مشکل‌ساز است که مجلس نمی‌تواند مسئولیت تصویب آن را بدون اصلاحات کافی بپذیرد.»

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس از نامه رهبر انقلاب به حسن روحانی درباره لایحه بودجه ۱۴۰۰ خبر داد.

لایحه‌ بودجه سال 1400 نه رنگی از کاهش اتکا به نفت در خود دارد و نه نمایی از انجام اصلاحات در بخش مصارف را به رخ می‌کشاند. این لایحه سوای اعداد و ارقام درج شده در خود، دو پیام مهم را از سوی دولت به مجلس و مردم ایران مخابره می‌کند. اولا؛ بودجه براساس رفع تحریم‌ها و انجام توافق بزرگ و گشایش خارجی نوشته شده، ثانیا؛ اگر گشایش خارجی رخ ندهد چنین بودجه‌ای می‌تواند ضربات مهلکی را به اقتصاد ایران وارد کند.

وقتی برای رفع یک نیاز برنامه‌ریزی می‌کنیم، از آنجایی که ناگزیر از به خدمت گرفتن نیروی کار برای اجرای این برنامه هستیم، طبیعتا اشتغال نیز ایجاد می‌شود. اما وقتی هدف برنامه‌ریزی صرفا ایجاد اشتغال باشد، ممکن است مشاغل ایجادشده نه مساله‌ای از مسائل مبتلابه کشور را حل کرده و نه نیازی را رفع کنند.