پرونده این شماره «فرهیختگان» به ماجرای مهاجرت اختصاص دارد. مهاجرت چندتن از دانشجویان ایرانی که حالا هرکدام‌شان در گوشه‌ای از این دنیا تحصیل خود را ادامه می‌دهند.

درخصوص برگشت به ایران بعد از اتمام تحصیلاتم باید بگویم ما به کشور خودمان مدیون هستیم و زمانی که 12 سال در مدرسه‌های دولتی ایران درس می‌خوانیم یعنی کشور برای ما خرج کرده و ما به کشورمان دین داریم و همیشه این جمله را با خودم می‌گویم که وطن هتل نیست که هر زمان بخواهی آن را ترک کنی، من فکر می‌کنم اگر تا بالاترین مقاطع هم در خارج از ایران درس بخوانم باز به کشورم برمی‌گردم.

اینجا زمان خیلی زود می‌گذرد و اصلا وقتی برای تفریح نمی‌ماند. حتی خود کانادایی‌ها هم زمان برای آشپزی کردن نمی‌گذارند؛ چراکه ساعت کاری بسیار زیاد است و مردم حدود 8 تا10ساعت کار می‌کنند.

من در مقطع لیسانس شاگرد ممتاز دانشگاه شهید چمران اهواز بودم و به همین خاطر بدون کنکور در مقطع فوق‌لیسانس ادامه‌ تحصیل دادم. بعد از فوق‌لیسانس کنکور پی‌اچ‌دی هم دادم و قبول شدم ولی شرایط به هزار دلیل برای من مساعد نبود.

مهاجرت به لحاظ علمی خوب بود، اما زندگی در یک کشور دیگر آن هم تنها و به دلیل تفاوت در زبان، محدودیت‌های زیادی هم دارد. با این حال این کار برایم با وجود همه سختی‌هایش ارزشمند است.

احترامم را به‌عنوان یک محقق دارم و حقوقم گرچه هنوز به مقدار دلخواه نیست اما زندگی کوچک خوبی داریم. تنها نارضایتی من دلتنگی برای کشور، خانواده و دوستانم در ایران است که نارضایتی بزرگی هم بوده و سعی می‌کنم مرتب جویای احوال‌شان بوده و با آنها در تماس باشم.

ماجرای مهاجرت تحصیلی دانشجویان را نه می‌توان و نه باید ساده انگاشت. فضا باید برای فعالیت‌های علمی دانشجویان و نخبگان کشور مساعدتر شود. اما این همه ماجرای مهاجرت نیست. اصلا نباید مهاجرت تحصیلی را صرفا با عینک منفی نظاره کرد. تحصیل علم در دانشگاه‌های برتر دنیا و کسب مهارت‌های علمی اتفاق مهمی است و می‌توان در پیشرفت علمی ایران هم نقش موثری داشته باشد.

دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های چین همچنان با گذشت زمان یک سال‌ونیمه نه‌تنها نتوانستند به شرایط تحصیل حضوری در دانشگاه‌های چین بازگردند؛ بلکه با چالش‌های متعددی ناشی از سردرگمی و بلاتکلیفی از زمان بازگشت و عدم‌ تصمیم‌گیری درباره آینده تحصیلی خود مواجه شدند و کسی هم به اعتراض این دانشجویان توجه نمی‌کند.

کمترین کاری که برای دانشجویان نخبه خارج از کشور می‌توان کرد این است که حداقل برای شرایط تحصیل آنها تسهیلاتی را فراهم و با حمایت صحیح و برنامه‌ریزی‌شده، زمینه را برای بازگشت و انتقال تکنولوژی و دانش روز به کشور ایجاد کرد. با این کار هم جمعیت جوان خلاق و نخبه کشور را افزون کرده‌ایم و هم یک دولت و کشور به‌روزتر و نخبگانی‌تری را پیش‌رو خواهیم داشت.

در این گزارش به‌سراغ این موضوع رفتیم که غربی‌ها از چه کانال‌هایی پیغمبر را می‌شناسند و چه تصویری از ایشان دارند. در این گزارش علاوه‌بر بررسی ظرفیت‌های هنری برای معرفی پیامبر(ص) با سه نفر از دانشجویان ایرانی ساکن آمریکا، فرانسه و دانمارک هم‌صحبت شدیم تا روایتی اجتماعی از کانال‌های معرفی خاتم‌الانبیا(ص) در بین ساکنان غرب ارائه دهند.

داده‌های آماری نشان می‌دهد جمعیت دانشجویان ایرانی در کشور آمریکا در بازه زمانی سال‌های 2003 تا 2008 با یک شیب ملایم در حال افزایش بود و در میانه سال‌های 2009 تا 2016 با یک شیب صعودی قابل‌توجه رشد کرد.

براساس آماری که حسین سالارآملی، رئیس مرکز همکاری‌های بین‌المللی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شهریورماه امسال اعلام کرده، 60 هزار دانشجو معادل 1.5 درصد دانشجویان ایران در خارج از کشور به‌ویژه اروپا تحصیل می‌کنند.

سخنگوی وزارت خارجه گفت که این وزارتخانه از روز اول پیگیر وضعیت دانشجویان ایرانی در ووهان بوده و ضمن هماهنگی تامین مایحتاج آنها، همه راه های ممکن برای حفظ سلامت آنها از جمله بازگشت موقت به ایران را پیگیری کرده است.

روزنامه گاردین به‌تازگی از دیپورت دانشجویان ایرانی رشته‌های فنی و مهندسی و کامپیوتر به‌منظور کاهش رشد علمی ایران توسط آمریکا خبر داد اما بررسی‌ «فرهیختگان» نشان می‌دهد با این وجود ایران در رشد گرایش‌های فنی و مهندسی کامپیوتر در منطقه و جهان دست برتر را دارد.