در آستانه به نتیجه رسیدن مذاکرات ایران و کشورهای 1+5، این بازارهای مالی و سرمایهای است که با روندی مثبت، مواجه شده است. همزمان با رشد کمسابقه شاخص بورس در یک روز که موجب ورود شاخص کل به کانال 69 هزار واحدی شد، قیمت دلار نیز در بازار غیررسمی به مرز سه هزار و 200 تومان رسید و سکه نیز نزدیک به هزار و 500 تومان کاهش قیمت داشت. بازارهای بورس و ارز شاید جزء نخستین گروهها در اقتصاد باشند که در تیررس هرگونه اثر منفی یا مثبت مذاکرات هستهای قرار گرفتهاند. حالا که خبرهای مثبتی از مذاکرات ایران و شش قدرت جهانی رسیده است، بازار نیز به این اخبار و روند مذاکرات روی خوش نشان داده است. اگر تا دیروز برخی ناظران اقتصادی نگاه بدبینانهای نسبت به آثار آنی مذاکرات هستهای داشتند، اما حالا دریافت نشانههای مثبت بازار سرمایه از مذاکراتی که هر چند هنوز نتیجهاش مشخص نیست، نشان داده که این دیدگاه بدبینانه چندان با واقعیت تطابق ندارد.
صعود به کانال 69 هزار واحدی
دیروز روز کاری بازار بورس با لبخند این بازار به مذاکرات به پایان رسید و شاخص کل اوراق بهادار تهران وارد کانال 69 هزار شد. در معاملات دیروز تالار حافظ 109 هزار و 651 معامله به ارزش 2 میلیون و 975 هزار و 194 میلیون ریال انجام شد و ارزش کل بازار بورس به رقم سه میلیون و 142 هزار میلیارد ریال رسید. این اتفاق گرچه پس از مدتها در بازار بورس رخ داد، اما نخستینبار نبود که بورس به مذاکرات چراغ سبز نشان میدهد. هفته گذشته هم شاخص کل بورس پس از حدود سه ماه به کانال 60 هزار واحد رسید. بسیاری همان زمان هم اعلام کردند که این رخداد از نخستین نشانههای توافق هستهای است که البته هنوز و تا لحظه نوشتن این گزارش به خط پایان نرسیده است. آنان در عین حال تاکید دارند که هر زمان که این پالسهای مثبت تبدیل به روندی پایدار شد میتوان آن را از نشانههای رونق در بازار سرمایه دانست. از سوی دیگر پایگاه اینترنتی تلگراف در گزارشی نوشته است که «مدیران شرکتهای بینالمللی با انتظار برای توافق هستهای و برداشته شدن تحریمهای اقتصادی، در چند ماه گذشته رفت و آمد به تهران را افزایش دادهاند.» بر این اساس پیشبینی میشود که حدود یک میلیارد دلار به بازار سرمایه ایران سرازیر شود.
نزول بازارهای غیررسمی
بازار سکه و ارز همچنان از هفته گذشته شاهد افت قیمتهاست. با اینکه این افت قیمت تقریبا پس از مدتها پایدار مانده است، فعالان این حوزه کاهش قیمتها را روانی و کوتاهمدت عنوان میکنند. کاهش بیسابقه قیمت سکه و طلا در روزهای اخیر سبب شده تا فلز زرد فاصله خود را با روزهای نوسان قیمت در سالهای 90 و 91 بیشتر کند. بهطوری که دو هفته اخیر را هفتههای استثنایی برای طلا و سکه نامیدهاند. دیروز در بازار هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید نسبت به روز گذشته 1500 تومان و نیمسکه سه هزار تومان کاهش یافت. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید 864 هزار تومان و نیمسکه نیز به 453 هزار تومان رسید.
براساس آنچه پیشتر محمد کشتیآرای رئیس اتحادیه فروشندگان طلا و جواهر گفته بود «مذاکرات تاثیر مستقیمی روی کاهش قیمت ارز گذاشت و همین موضوع باعث شد قیمت طلا و سکه کاهش یابد.» به گفته او «کاهش قیمت سکه به مرز 880 هزار تومان بیشتر جنبه روانی دارد و این روند تا اعلام نتایج مذاکرات هستهای ادامه خواهد داشت.» با این حال به نظر میرسد علاوهبر آنکه مذاکرات هستهای اثر خود را بر این بازار گذاشته است، اما فقدان داد و ستد و تحرک در بازار سکه و طلا هم جزء عوامل کاهش قیمت این کالا است. در عین حال که فعالان این بخش کاهش قیمت فلز زرد در ایران را استثنایی عنوان میکنند، رکود در این بازار در ماههای اخیر را نیز بیسابقه میدانند.
دلار در آرامش
اما در جریان مذاکرات هستهای بیش از همه، توجه فعالان بازار به سمت قیمت ارز است. بازاری که دستکم در سه سال گذشته پرحاشیهترین و پرنوسانترین بازار اقتصادی ایران بوده است. اما حالا گویا آرامش دوباره به بازار ارز بازگشته است و یکی از دلایلش موج مثبت حاصل از مذاکرات هستهای ایران است. قیمت دلار دیروز نسبت به روز یکشنبه حدود 40 تومان کاهش داشته است تا به مرز سه هزار و 200 تومان برسد. علاوهبر این رخداد بیسابقه که پس از دو سال دوباره نرخ ارز به سه هزار و 200 تومان رسید، کاهش شکاف میان ارز رسمی با دلار آزاد نیز نشانهای از گام دولت برای تکنرخی کردن ارز است. هماکنون قیمت ارز رسمی دو هزار و 490 تومان است. پیشتر نیز مسئولان بانک مرکزی اقدام برای تکنرخی کردن ارز را به نتیجه مذاکرات موکول کرده بودند، حالا که گویا خبرهای خوبی از مثبت بودن نتیجه مذاکرات به گوش میرسد زمینهها هم برای اجرایی کردن این سیاست دولت فراهم شده است. تمامی رخدادهای دو هفته اخیر در بازار سرمایه و ارز و سکه نشان میدهد که اقتصاد ایران پالسها و پیامهای مثبت مذاکرات هستهای را دریافت کرده و حال در انتظار فصل جدیدی از شرایط موجود است. فصلی که میتواند ابتدا با رفتار هیجانی در بازارها همراه شود و پس از فروکش کردن این فضای روانی، باید اثرات مستقیم و غیرمستقیم رفع تحریمها در اقتصاد ایران را بررسی کرد.