علی ملکی، خبرنگار گروه نقد روز: با اینکه علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه بوده اما تا اینجای کار در مقام یک وزیر ظاهر شده است. او که پس از شهادت حسین امیرعبداللهیان به عنوان سرپرست وزارت امور خارجه منصوب شده بود، نهتنها تغییری در بافتار و ساختار وزارتخانه ایجاد نکرد بلکه در این مدت کوتاه اجازه ایجاد توقف به رشته سفرهای منطقهای امیرعبداللهیان را نداد. باقری تاکنون به کشورهای لبنان، سوریه، ترکیه و روسیه سفر کرده و در آخرین سفر خود روز گذشته برای شرکت در نشست سازمان همکاریهای اسلامی وارد عربستان شد. البته بسیاری از گروههای سیاسی مختلف میتوانند ایرادات و انتقاداتی به وزارت امور خارجه در ماههای گذشته وارد کنند اما با اینحال امروز میبینیم بدنه این وزارتخانه که شاید با او اختلافنظراتی داشتند درحال تعامل و کارکردن با او در مسیر تامین منافع ملی ایران هستند.
سفرهای منطقهای متوقف نشد
آخرین روز اردیبهشتماه بود که در فقدان وزیر امور خارجه، علی باقریکنی، معاون سیاسی این وزارتخانه سکان هدایت آن را برعهده گرفت. او درست در زمانی این مسئولیت را پذیرفت که کشور در شرایط خاص و بحرانی قرار داشت. از سویی ایران طی حادثهای ناگوار رئیس دولت و یکی از مهمترین وزرای کابینهاش از دست داده بود و از سوی دیگر تنشهای میان رژیم اشغالگر و نوار غزه، بالاگرفته و تشدید شده بود. در همان زمان نگرانیهایی از این بابت شکل گرفته بود و حتی برخی شهادت امیرعبداللهیان را افول سیاستخارجی ایران میدانستند. با اینحال آویگدور لیبرمن، وزیر سابق دفاع اسرائیل پاسخ این مساله را داد: «برای ما مهم نیست، این بر نگرش اسرائیل [نسبت به حکومت ایران] تاثیری نخواهد گذاشت.» از سوی دیگر یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون رژیم گفته بود پس از این اتفاق ایران وارد یک دوره بیثباتی خواهد شد. علی باقری در همان روزهای ابتدایی راهبری وزارت خارجه، نشان داد حق با لیبرمن است و نهتنها سیاستخارجی ایران تغییری نمیکند بلکه سفرهای منطقهای و پیدرپی امیرعبداللهیان ادامه دارد. او در طول سرپرستی وزارت امور خارجه طی سفرهای منطقهای خود بر حمایت ایران از محور مقاومت و اعلام انزجار از رژیمصهیونیستی تاکید کرد.
رفتاری در حد یک وزیر
یکی از اصول مهم سیاست خارجی ایران توجه به محور مقاومت بوده و هست. این موضوع بهویژه در یکسال اخیر و از زمان آغاز عملیات طوفانالاقصی با چالشهایی مواجه شد که حسین امیرعبداللهیان و تیم دیپلماتیک او توانستند با آنها به خوبی تعامل کنند. این روند در دوره سرپرستی علی باقری در وزارت امور خارجه هم ادامه پیدا کرد. به این صورت که دو هفته پس از انتصابش، در روز دوشنبه چهاردهم خردادماه به لبنان و روز بعد به سوریه سفر کرد. او طی این سفر دیپلماتیک با مقامات سوری و لبنانی و همچنین سران گروههای مقاومت و فلسطین دیدار و گفتوگو کرد.
باقری در نشست خبری خود با وزیر خارجه لبنان با اشاره به رایزنیهای صورت گرفته در این دیدار اعلام کرد روابط متین و مستحکم دو کشور ایران و لبنان شاخص محوری برای منطقه است، همانطور که مقاومت اسلامی در لبنان لنگرگاه ثبات و آرامش در منطقه است. او همچنین در دیدار با هیاتی از گروههای مقاومت فلسطین که «زیاد النخاله» دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین هم در آن حضور داشت تاکید کرد مساله فلسطین، اولویت ایران است. سه روز بعد در روز جمعه 18 خردادماه، سرپرست دستگاه دیپلماسی برای شرکت در نشست فوقالعاده گروه دی هشت درخصوص جنایات رژیمصهیونیستی در غزه عازم ترکیه شد. او طی یادداشتی در روزنامه ملیت ترکیه ضمن تاکید بر اینکه ایران در هشت ماه گذشته بلندترین صدا علیه جنایات رژیمصهیونیستی علیه مردم فلسطین را داشته، نوشت: «توقف حملات رژیمصهیونیستی به غیرنظامیان با اعمال فشار دیپلماتیک، سیاسی، اقتصادی و حقوقی، ارسال فوری کمکهای بشردوستانه برای همه مردم غزه، گشایش گذرگاههای مرزی، ممانعت از کوچ اجباری، فراهم کردن شرایط بازگشت آوارگان، بازسازی غزه پس از خروج نیروهای اشغالگر و رسیدگی به نقضهای فاحش حقوق بینالملل و حقوق بینالملل بشردوستانه توسط نیروهای اشغالگر جزء اولویتهاست.» هواپیمای حامل هیات دیپلماتیک ایرانی روز گذشته(چهارشنبه) در فرودگاه جده به زمین نشست و علی باقری اینبار در نشست فوقالعاده کمیته اجرایی وزرای امور خارجه سازمان همکاری اسلامی در عربستان شرکت کرد. این نشست اضطراری با دستور کار «بررسی تداوم جنایات صهیونیستها علیه مردم فلسطین» و ابعاد تجاوز رژیمصهیونیستی در به شهادت رساندن اسماعیل هنیه و نقض حریم حاکمیت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تشکیل شد. باقری در این نشست با تاکید بر اینکه کشورهای اسلامی از حق ذاتی و مشروع ایران در پاسخ قانونی و مقتضی به این تجاوز حمایت میکنند، گفت: «اقدام ایران نهتنها دفاع از حاکمیت و امنیت ملی خود، بلکه دفاع از ثبات و امنیت کل منطقه است.»
اولین حضور رسمی ایران در اجلاس بریکس
نشست وزیران امور خارجه کشورهای عضو بریکس از روز دوشنبه ۲۱ خرداد ماه، به مدت دو روز در شهر «نیژنی نووگراد» روسیه برگزار شد. علی باقری در رأس هیاتی در این نشست دو روزه شرکت کرد. ایران برای اولین بار در قالب یک عضو رسمی در این نشست شرکت میکرد و همین موضوع اهمیت شرکت در آن را دوچندان میکرد. باقری در این سفر با «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه، «وانگ یی» وزیر امور خارجه چین، «نالدی پاندور» وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی، «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی و «ایگور لویتین» دستیار ویژه پوتین دیدار و گفتوگو کرد. او همچنین در جریان حضور دو روزه در روسیه با «علی صبری» وزیر خارجه سریلانکا، «مورات نورتلئو» وزیر خارجه قزاقستان، «ماریس سانگیامپونگسا» وزیر امور خارجه تایلند و «ایوان خیل پینتو» وزیر امور خارجه ونزوئلا نیز دیدار و رایزنی کرد. این دیدار و گفتوگوها در جهت ایجاد پیوندی نزدیک با کشورهای منطقه بسیار موثر است و میتوانند جایگاه استراتژیک کشور را مستحکمتر کند.
باقری هیات اردنی را به تهران کشاند
از ویژگیهای مهم علی باقری این بود که توانست اهداف دولت سیدابراهیم رئیسی در حوزه سیاست خارجی را با همان نیروهای دولت قبل پیگیری و به نتیجه برساند. زمانی که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه بود، با مدیریت خودش تغییراتی در حوزه دیپلماسی داد و علی باقری بدون آنکه به بافتار و ساختار وزارت خارجه آسیب برساند یا در آن دستکاری کند، کارش را ادامه داد. یعنی توانست از همان سختافزار برجام خروجی نرمافزاری کاملا متفاوتی مبتنیبر تامین منافع ملی را بگیرد. این دستاورد بزرگی بود که میشود گفت علی باقری توانست آن را محقق کند. از سوی دیگر علیرغم رخدادن ماجرای سقوط هلیکوپتر، سرپرستی او بر وزارتخانه و انتقال قدرت به دولت جدید، او توانست در قامت یک وزیر خارجه و نه صرفا یک «نگهدارنده مسئولیت» منافع ملی ایران را تامین کند. مثلا در سفرهای سوریه، لبنان، ترکیه و روسیه برخوردی که با ایشان میشد -که به تبع رفتار و منشی بود که خودش بروز میداد- به مثابه دولت جمهوری اسلامی ایران و یک وزیر امور خارجه بود، نه یک سرپرست که صرفا حضور یافته تا کار را در دست بگیرد.
در رابطه با آمادهشدن کشور برای خونخواهی اسماعیل هنیه و پاسخ به رژیمصهیونیستی، بنا به شنیدههای «فرهیختگان» از یک منبع آگاه، درحالیکه مقامات اردن تماس گرفته بودند و قصد داشتند تلفنی مساله خود را مطرح کنند، باقری به آنها میگوید در دیدار حضوری این کار را انجام دهند. این یعنی او «برخوردی دیپلماتیک منطبق با میدان» دارد که خروجی آن برای کشور، هم دستاوردی نرم و هم خروجی واقعی و سخت در میدان بوده است. میشود گفت علی باقری ترکیبی از «باور ایدئولوژیک میدانی» با «رفتار دیپلماتیک» بود که خروجی آن تامین منافع ملی ایران است.