سیدامین صانعیمهری، معاون مرکز روابطعمومی واطلاعرسانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی: برگزاری کنسرت تاریخی علیرضا قربانی در تخت جمشید آغاز تغییر در رویکرد موسیقیایی ایران است. این رویداد از تاریخ 10 لغایت 14 تیر در 8 سانس، که با همراهی بیش از 20 هزار نفر از علاقهمندان، در محوطه بیرونی تخت جمشید برگزار شد مورد نقد و اعتراض بسیاری میراثدوستان و کارشناسان واقع شد. در این یادداشت موضوع نحوه برگزاری، موضوعات کارشناسی و موارد مشابه بینالملل را نگارش خواهم کرد.
تیم برگزاری این کنسرت با همراهی کارشناسان و دغدغهمندان حوزه میراث فرهنگی پس از بررسیهای کارشناسی با فاصله 50 متر از سایت اصلی تختجمشید استیج این کنسرت را با سازهای موقت اجرا کردند و برای جلوگیری از تاثیر مخرب صوت باندهای مانیتور که در زمان اجرای موسیقی به سمت خواننده برای شنیدین لایو اجرا در استیج است را حذف، تا از بازگشت صدا به سمت تخت جمشید جلوگیری کنند. روزنامه «فرهیختگان» در گزارشی میدانی برای رفع دغدغه دوستدارن میراث فرهنگی و اطمینان از میزان تاثیر صوت در محوطه اصلی تخت جمشید با مقایسه تست دسیبل صدا در حال صحبت کردن افراد در محوطه تخت جمشید با زمان اجرای علیرضا قربانی در کنسرت، مورد ارزیابی قرار داد که با در نظر گرفتن میزان فاصله استیج از تخت جمشید در هر دو حالت دسیبل صدا استاندارد ارزیابی شد. این در حالی است که این موضوع پیشتر هم توسط یک اینفلوئنسر با همین نتیجه در شبکههای اجتماعی وایرال شده بود. با این حال منتقدان بر این باور هستند که برگزاری این کنسرت به آثار تاریخی آسیب وارد میکند اما نکته قابل توجه این ماجرا این است که برگزاری این رویدادها چهره متفاوتی از ایران و تمدن تاریخی ایران را در سطح بینالمللی منعکس خواهد کرد و میتواند فرصت خوبی برای رونق اقتصاد گردشگری در جوامع محلی و استانی فراهم کند.
کشورهای دارای سابقه تمدنی و تاریخی از این فرصت به نحوه احسن استفاده میکنند. در ادامه به تعدادی از معروفترین آثار تاریخی که میزبان رویدادهای فرهنگی از جمله کنسرت بودند میپردازیم.
بهطور مثال اودئون هرودس آتیکوس در یونان در سال 1950 مرمت شد و پس از مدت کوتاهی شروع به میزبانی از کنسرتها کرد. فرانک سیناترا در سال 1962 دو کنسرت بزرگ را در این تئاتر باستانی اجرا کرد و از آن زمان این اثر تاریخی میزبان افرادی مانند آندریا بوچلی، التون جان، دایانا راس، جترو تول، فو فایترز، یانی، استینگ و دو اجرای جداگانه توسط خواننده اپرای شناختهشده، لوچیانو پاواروتی در سال 1991 و 2004 بوده است.
گروه Grateful Dead با توجه به شهرت خود بهعنوان یکی از پرماجراترین کنسرتهای زنده تاریخ راک، اولین گروه راکی بودند که در پای ابوالهول جیزه اجرا کردند و در سال 1978 برای سه کنسرت به مصر سفر کردند و ماجراجویی خود را به اوج رساندند. پس از باز شدن مسیر برگزاری این کنسرت، هرم جیزا از آن زمان تاکنون میزبان اجراهای استینگ در سال 2001 و یانی در سال 2015 بوده است.
در این مکان تاکنون کنسرتی با حضور التون جان، آندره آ بوچلی و استیون تایلر از آئروسمیت و همچنین یک اجرای نیمه خصوصی با 400 تماشاچی توسط پل مک کارتنی در سال 2003 برگزار شده است.
کشورهای همانند یونان، مصر و ایتالیا که دارای سابقه تاریخی و تمدنی هستند از این فرصت برای توسعه اقتصاد گردشگری فرهنگی استفاده کردند که در بالا به نمونههایی از آن اشاره شد. در همه این کشورها یک نخستین وجود داشته است که مسیر را برای برگزاری این رویدادها در این آثار فراهم کرده است. کنسرت علیرضا قربانی در تخت جمشید هم، نخستین رویداد موسیقیایی بود و این آغاز برگزاری کنسرت در آثار تاریخی پس از 46 سال است.
ادامه این مسیر با اولویت حفاظت از آثار تاریخی میتواند فرصت جدیدی در اختیار کشور قراردهد که با تلفیق گردشگری فرهنگی ذیل آن هنر موسیقی ایران را مورد توجه جهانیان قرار دهد؛ اقتصاد جوامع محلی برای ایجاد امید در جوانان برای توسعه زیرساختهای گردشگری در شهرهای همجوار آثار تاریخی بهمنظور پذیرایی از گردشگران در زمان برگزاری رویدادهای ملی را فراهم کند و مردم نیز مستقیم از برگزاری این رویدادها منتفع شوند؛ همچنین در گامهای بعدی با تدوین دستورالعمل مشخص در برگزاری رویدادها در امکان تاریخی توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی با رعایت همه ضوابط حفاظتی به ساختارمند کردن مدل برگزاری و استمرار این رویدادها کمک کند.
و اما آخرین کلام؛ با برنامهریزی بلندمدت ایران میتواند در گام بعدی از فرصت تاریخ و تمدن، گردشگری و رویدادهای فرهنگی که تحریمپذیر نیست استفاده کند و شرایط را برای برگزاری آنلاین و حضوری کنسرت برای ایرانیان خارج از کشور و سایر علاقهمندان به تمدن تاریخی ایران فراهم کند. برگزاری این رویدادها منتج به ارزآوری و انتفاع مستقیم مردم خواهد شد.