نیلوفر مژدهی، خبرنگار: به نظر میرسد در سالهای اخیر حضور ستاد مبارزه با دوپینگ در رقابتهای لیگ برتر کمرنگ شده و کمتر شاهد حضور نمایندگان این ستاد در رقابتهای لیگ برتر هستیم. این درحالی است که هنوز با توجه به حساسیت مسابقات مخصوصا فوتبال در کشور این تستها کمافیالسابق در حال انجام است اما از تعداد آنها کاسته شده و به نوعی حساسیت و توجه رسانهها نیز به این موضوع کم شده است. مثبت نبودن تستهایی که این ستاد از بازیکنان فوتبال طی فصول اخیر گرفته یکی از دلایل کم شدن حساسیت رسانهها و علاقهمندان فوتبال به این بخش مهم از ورزش است. از طرفی با توجه به بالا رفتن قیمت ارز نهتنها هزینه تهیه کیتهای تست بالا رفته، بلکه هزینه ارسال نمونهها و آزمایشها نیز تاثیر زیادی در کاهش تستها در مسابقات فوتبال گذاشته است. به همین دلیل با فرزاد شارکی، قائممقام ستاد ملی مبارزه با دوپینگ گفتوگو کردیم و گزارش سالیانه این ستاد در مبارزه با دوپینگ در فوتبال را جویا شدیم که صحبتهایش را در ادامه میخوانید.
به نظر میرسد حضور کمرنگی در مسابقات لیگ برتر فوتبال دارید.
تستگیریهای ما متوقف نشده و به شکل رندوم و تصادفی همچنان ادامه دارد. تلاش شده در طول فصل حداقل از یک تیم دو بار نمونهگیری شود. طبیعی است ما گزارش کار خود را به کسی ارائه نمیدهیم و اینطور به نظر میرسد که این امر متوقف شده است. شاید برای برخی تیمها دو بار نمونه انجام نشده باشد اما یک بار قطعا شده است. در فصل جدید هیچ مورد مثبتی نداشتیم و آخرین مورد مثبت مربوط به فصل گذشته بود که یکی از بازیکنان صنعت نفت نامش اعلام شد.
چطور برنامهریزی میکنید که برنامهتان لو نرود و به تعداد برابر از تیمها تست بگیرید؟
دوستانی که قرار است برای نمونهگیری اعزام شوند برنامه مسابقات را زیر نظر میگیرند و براساس بازیهایی که هر هفته برگزار میشود مسابقهای را انتخاب کرده و نمونهگیری را انجام میدهند. طبیعی است مسابقاتی که دم دستتر باشند و در تهران برگزار شوند بیشتر مورد نظر ماست، از این رو طوری برنامهریزی میکنیم که وقتی تیمها به تهران میآیند برای نمونهگیری از آنها اقدام کنیم. بهعنوان مثال وقتی نساجی در تهران بازی دارد، برای نمونهگیری از این تیم اقدام میکنیم و دیگر راهی قائمشهر نمیشویم. دقیق نمیدانم از هر تیم دو بار نمونهگیری شده است یا نه اما یک بار را مطمئنم. از طرفی تقریبا نمونههای تکراری نمیگیریم.
پس احتمالا تیمها هم میدانند وقتی به تهران بیایند احتمال نمونهگیری زیاد است.
باشگاهها نمیدانند وقتی به تهران بیایند ممکن است از آنها نمونه بگیریم؛ چراکه برنامه خود را حتی به فدراسیون فوتبال هم اعلام نمیکنیم. فقط به آنها اطلاع میدهیم که تستها ادامه دارد و جزئیات را اعلام نمیکنیم. حضور در برخی شهرها و استانها بسیار سخت است. اغلب حتی بلیت پرواز هم برای حضور در این شهرها پیدا نمیشود. با این حال پیش آمده گاهی همکاران ما جهت گرفتن تست به این شهرها هم رفتهاند اما خب طبیعتا تلاش میکنیم وقتی این تیمها به تهران میآیند از آنها تست بگیریم. البته کار را به شکلی پیش بردیم که تیمها نمیدانند چه زمانی ممکن است از آنها تست بگیریم و اینگونه نیست که اغلب تستها در تهران گرفته شود و هر تیمی به تهران میآید از این موضوع باخبر باشد یا قطعا آن تیم را برای تست در آن هفته انتخاب کنیم. پس اینطور نیست که ما اصلا به شهرهای دیگر نرویم اما چون رفتوآمد سخت است احتمالش نسبت به تستهایی که در تهران میگیریم کمتر است.
همواره طی فصول مختلف اتهاماتی به برخی تیمها وارد شده و حتی برخی قهرمانیها زیر سوال رفته اما هرگز از سوی کمیته ضددوپینگ آماری در این خصوص منتشر نشده است.
خدا را شکر در رشته فوتبال اغلب تستهایی که گرفتیم موردی نداشته و جزء ورزشهای پاک به حساب میآید. بهطوریکه میتوانم بگویم در رشته فوتبال و فوتسال طی ۴ سال اخیر ما شاید حتی ۴ مورد هم نداشتیم. معمولا دوپینگ در رشتههای انفرادی مثل پاورلیفتینگ یا کشتی و دوومیدانی اتفاق میافتد. در فوتبال اما با وجود تعداد تستهای زیادی که از آنها میگیریم دوپینگی زیاد نیست.
آیا تاکنون نمونهای گرفتید که نتایج مسابقات یا جامی را تحت تاثیر قرار بدهد و برخی افراد به شما توصیه کنند از بیان آن خودداری کنید؟
در ورزشهای تیمی اغلب اگر یک نفر هم دوپینگ کرده باشد تاثیری در نتیجه نمیگذارد، با این حال همانطور که گفتم رشته فوتبال جزء پاکترینها است و تاکنون موردی پیش نیامده که ما قصد گزارش آن را داشته باشیم و به ما توصیه کنند از بیان آن خودداری کنیم. ضمن اینکه همانطور که گفتم در ورزشهای گروهی دوپینگ یک یا دو نفر تاثیری در عملکرد تیمها یا کسب جام ندارد. ضمن اینکه ما اصلا نهادی سفارشپذیر نیستیم و هر تستی بگیریم به محل آزمایشگاه میرود. افراد حاضر آنقدر متعهد و متخصص هستند که حتی اگر رئیسمان هم بخواهد توصیهای کند همکاران نمیپذیرند. خوشبختانه توصیهپذیری در بین همکاران ما وجود ندارد و در این مورد خاص کار خیلی جدی انجام میشود. موارد مشکوک ورزشهای انفرادی را هم ارسال میکنیم، حتی اگر در صحت آن شک داشته باشیم. موارد اینچنینی بوده، بهعنوان مثال در قایقرانی چند تست مشکوک داشتیم که ارسال کردیم و خدا را شکر مثبت نشد اما ما وظیفهمان را انجام دادیم.
حساسیت در بالا و پایین جدول ردهبندی شک و شبهههایی را در مورد سلامت مسابقات به وجود میآورد. آیا این موارد باعث شده تا روی بازیهای حساس پایانی زوم کرده یا بخواهید حتی بیشتر از روال همیشگی تست دوپینگ بگیرید؟
طبیعی است که با حساسیت مسابقات ما نیز حساسیت کار خود را بالا میبریم و ممکن است از تیمی که پیش از این دو بار تست گرفتیم، برای بار سوم هم تست بگیریم اما قطعا نمیتوانیم در یک هفته تستهای زیادی انجام دهیم؛ چراکه هزینه تستهای ما به صورت دلاری محاسبه میشود و با بالا رفتن قیمت ارز هزینه تستهای ما نیز بالا رفته است، از این رو امکان تعدد تست چندان وجود ندارد. اینکه میگویم سعی میکنیم از هر تیم حداقل در طول فصل ۲ بار تست بگیریم به همین دلیل است؛ چراکه با توجه به هزینههای بالا امکان گرفتن تستهای بیشتر وجود ندارد و سعی میکنیم با توجه به بودجهای که در اختیار داریم، حداقلها را انجام داده و از هر تیمی در طول فصل دو بار تست بگیریم. در تلاشیم طبق روال همیشه، در این هفته پایانی نیز از تیمهای مد نظرمان تست بگیریم. طبیعی است نمیتوانیم با توجه به بودجه و امکاناتی که داریم در یک هفته از ۵ بازی که شامل ۱۰ تیم میشود، تست بگیریم، از این رو سعی میکنیم طبق روال همیشه پیش برویم. ممکن است هر یک از بازیهای پایانی مورد توجه ما باشد و تیمی را غافلگیر کنیم. هیچکس نمیداند قرعه به نام کدام تیم میافتد. حتی من هم نمیدانم منظور نظر همکارانم در ستاد برای تستگیری مسابقات کدام تیمها هستند.
آیا نظارت ویژه روی همکاران ستاد وجود دارد که اینطور با اطمینان از لو نرفتن تیمهای مد نظر تست دوپینگ صحبت میکنید؟
من همکارانم را به خوبی میشناسم و میدانم کارشان این است. آنها با فرد خاصی در این خصوص ارتباط ندارند و ارتباط نمیگیرند. من به هیچیک از تستهایی که گرفته شده شک ندارم. هزینه زیادی برای گرفتن هر یک از تستها میشود و ما مشکلی برای گرفتن این تستها نداریم و از آنجا که معمولا تعداد تستهای مثبتی که در فوتبال گرفتیم طی سالهای اخیر بسیار بسیار کم بوده، اصلا جایی برای چنین شک و شبهههایی باقی نمیماند.