رضا زنگنه، نویسنده: 1. حدود یک سال و نیم از برکناری ناگهانی رئیس سابق موسسه لغتنامه دهخدا درحالی که ۱۱ ماه از دوران مدیریت او باقی مانده بود، و انتصاب مدیر جدید یعنی حمیرا زمردی میگذرد. باید از رئیس دانشگاه تهران، آقای دکتر مقیمی پرسید علت تعجیل در این انتصاب چه بود؟ به توصیه چه کسانی این تغییر انجام شد؟ کارنامه بحثبرانگیز علمی و اجرایی زمردی چه تناسبی با موسسهای مانند دهخدا دارد که اعتبار بینالمللی دانشگاه تهران و مهمترین نهاد در حوزه آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان در کشور است؟ پس از مطرح شدن ادعاهایی از جانب رئیس دانشگاه در جلسه معارفه ریاست جدید موسسه، رئیس سابق موسسه، دکتر محمود بیجنخان، در جوابیهای که در رسانهها منتشر شد مطالبی را مطرح کرد. چرا هرگز از جانب دانشگاه پاسخی به سخنان ایشان منتشر نشد؟
2.در همان جلسه معارفه، رئیس دانشگاه ابراز تمایل کرد که رابطهای ساختاری و محتوایی میان موسسه و دانشکده ادبیات برقرار شود. فارغ از اینکه این تمایل چه مقدار با ماموریتها و اساسنامه موسسه تناسب و ارتباط دارد، این پرسش مطرح است که ریاست جدید موسسه چهمقدار به این آرزوی ریاست دانشگاه عمل کرده است؟ آیا درج نام چند تن از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده ادبیات بهجای نام اعضای سابق هیات تالیف در وبگاه موسسه از همین دست است؟ در این مدت، چه فعالیتی در حوزه فرهنگنویسی به دست توانای دانشجویان و منتسبین خانم زمردی انجام یافته است؟ آیا اختصاص دادن دفتری در موسسه به عبدالرضا سیف، رئیس دانشکده ادبیات، تأمینکننده رضایت ریاست دانشگاه در ایجاد رابطه ساختاری و محتوایی است؟
3.در سخنرانی رئیس جدید موسسه در جلسه کذایی، وی پس از ذکر این نکته که سالها فانتزی حضور در موسسه لغتنامه را داشته، این ادعا را مطرح کرد که بهزودی در کنار ادامه کار گروه تالیف لغتنامه که شامل استادانی مانند حسن انوری، سعید نجفی اسداللهی، عبدالرسول شایسته و دیگران میشد، نگارش فرهنگی با نام لغتنامه معاصر دهخدا آغاز خواهد شد. فارغ از مساله صلاحیت و کفایت زمردی برای ریاست چنین موسسهای و دانش ناکافی او در زمینه فرهنگنویسی، برای چنین طرحی تا کنون چه قدمی برداشته شده است؟ فراموش نکنیم که ادعای زمردی در زمانی مطرح شد که استادان و اعضای گروه تالیف لغتنامه (غیر از یک نفر) از همکاری با موسسه انصراف داده بودند.
4.در سال ۱۴۰۰ و حدود یک سال پیش از برکناری مدیریت قبلی موسسه، تدوین جلد نهم لغتنامه فارسی به دست اعضای گروه تالیف به اتمام رسید و در اختیار انتشارات دانشگاه تهران برای انتشار قرار گرفت. سوال اینجاست که در زمان ریاست مقیمی در دانشگاه تهران، چه تلاشی برای انتشار این اثر مهم انجام شده است؟ بهویژه با توجه به اعلام نارضایتی مقیمی از کمیت و کیفیت فعالیت موسسه تا سال ۱۴۰۱ در حوزه فرهنگنویسی، آیا منطقا نباید آنچه مدون و آماده انتشار است، سریعتر در اختیار علاقهمندان و پژوهشگران قرار گیرد؟ مجلد نهم در دست خانم زمردی و رفقایش در موسسه چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟
5.در تاریخ بیستویکم مهرماه امسال، مراسمی بهعنوان بزرگداشت حافظ در موسسه لغتنامه برگزار شد که ضمن اجرای سخنرانی علمی، برنامههای مفرح و برپایی جشن غذا در حاشیه برنامه، از سه کتاب رونمایی شد. وبگاه و صفحات مجازی موسسه چنین اعلام کردند که از سه فرهنگ فارسی با نامهای فرهنگ نوروزنامه، فرهنگ مقدمه قدیم شاهنامه و فرهنگ حدودالعالم من المشرق الی المغرب رونمایی شد. فارغ از ایرادهای علمی وارد به این ادعا و فرهنگ نامیدن یک کار پژوهشی درباره لغات و اصطلاحات یک متن کهن، پرسش اینجاست که در طول چهار ماه گذشته، این کتابهای رونماییشده توسط کدام ناشر منتشر شده است؟ آیا در اختیار انتشارات دانشگاه تهران قرار گرفته است؟ آیا اصلا برای گرفتن مجوز انتشار و صدور فیپا اقدامی شده است؟ جستوجوها و پرسوجوها چنین نشان نمیدهد. رئیس دانشگاه تهران درباره شائبه رونمایی از ماکت یا حتی جلد کتابهایی که هنوز وجود خارجی ندارد، از رئیس موسسه چگونه پیگیری و راستیآزمایی خواهد کرد؟
6.لازم است بهواسطه رئیس دانشگاه از رئیس موسسه لغتنامه دهخدا بپرسیم که از تابستان گذشته و در دوران رهایی از سایه شوم ویروس کرونا و مشکلات آن تا کنون، تعداد زبانآموزانی که در دورههای آموزشی مرکز بینالمللی زبان فارسی موسسه شرکت کردهاند به چند نفر رسیده است؟ این عدد با دوران مدیریت قبلی چه نسبتی پیدا میکند؟ علت تغییرات عمده در ترکیب و تعداد مدرسان موسسه چیست؟ معیار استخدام و جذب همکاران جدید از جمله برخی از بستگان رئیس موسسه در این بخش چیست؟
7.علت کاهش شدید تعداد کارکنان موسسه در یک سال گذشته چیست؟ پس از برکناری مسئول روابط عمومی موسسه در همان هفته ابتدایی مدیریت زمردی، مسئول روابط عمومی موسسه چه کسی یا کسانی است؟ چرا در این مدت افراد مختلفی بهعنوان صاحب این سمت معرفی شدهاند؟ هماکنون این مسئولیت بهعهده کیست و مسئولیت خروجیهای بعضا غیرحرفهای، عجیب و مغلوط رسانهای موسسه با چه کسی است؟ دیگر آنکه علت تعطیلی تقریبی کلاسهای آزادی که در موسسه برگزار میشد در ترم گذشته چیست؟
8.آیا خبر اجاره دادن دو طبقه از فضای موسسه به یک شرکت نامرتبط، یا اجاره دادن پارکینگ به یکی از رستورانهای مجاور صحت دارد؟ اگر رئیس دانشگاه تهران این خبر را تایید میکند، باید پرسید حفظ شان چنین نهادی که پیشانی فرهنگی دانشگاه تهران بهعنوان دانشگاه مادر است، برای ایشان و سایر معاونان و مدیران دانشگاه تهران چه اصالت و اهمیتی دارد؟
9.آیا رئیس دانشگاه تهران از اختلالات پیشآمده در تامین خوابگاه زبانآموزان خارجی موسسه در ترم گذشته و جزئیات آن خبر دارد؟ آیا اخبار و تصاویر رویدادهایی مانند جشن غذا در این موسسه و به نمایش گذاشتن دستپخت رئیس موسسه در ضمن آن، به حوزه ریاست میرسد و برای مقیمی در راستای اهداف علمی و ترویجی تعریف میشود و رضایتبخش است؟
10.وضعیت مالی نابسامان موسسه در یک سال گذشته تا چه حد به اطلاع ریاست دانشگاه رسیده است؟ رویکرد به موسسه برمبنای سرمایهگذاری و حمایت است، یا تنها به موسسه بهعنوان محلی برای درآمدی محدود برای دانشگاه نگاه میشود؟ آیا مدیریت موسسه دانش و توان مدیریتی کافی برای رسیدن به همین هدف ابتدایی و ساده را داشته است؟ اساسا اگر ریاست دانشگاه میخواست موسسه را به نهادی مطلقا زیانده و در سرازیری تعطیلی رسمی تبدیل کند، دقیقا باید چه سیاستی اتخاذ میکرد؟!