فرهیختگان: اقدام واکنشی ایران به مورد هدف قرار گرفتن کنسولگری‌اش در دمشق توسط رژیم‌صهیونیستی به قدری در منطقه و جهان بازتاب پیدا کرده است که نمی‌توان توقع داشت طرف آمریکایی در پاسخ به این اقدام هیچ واکنشی نشان دهد، اما در مورد اینکه جنس این واکنش نظامی یا غیر‌نظامی باشد امری مبهم است که باید برای مهار آن هشیارانه عمل کرد. برای بررسی واکنش‌های احتمالی رژیم‌صهیونیستی و آمریکا به اقدام تقابلی ایران با حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل به گفتوگو پرداخته‌ایم. بهشتی‌پور معتقد است با توجه به اقدام اسرائیل در حمله به کنسولگری، آمریکا قدرت محکوم کردن ایران در شورای امنیت را نداشته و احتمالا با وتو چین و روسیه مواجه شود، لذا مسیر دومی را در پیش گرفته و در هماهنگی با اعضای G20 به‌دنبال افزودن بر حجم تحریم‌های ایران خواهد بود؛ امری که خیلی نمی‌توان آن را موثر دانست. مشروح گفتوگو با این کارشناس مسائل بین‌الملل را در ادامه می‌خوانید.
آمریکا تقابل با ایران را از مسیر گروه 7 پیگیری می‌کند
بهشتی‌پور فضای آتی و واکنش‌های آمریکا به اقدام ایران را این‌گونه تحلیل می‌کند: «به‌نظر آمریکا نمی‌خواهد منطقه را درگیر جنگ گسترده کند. درگیری ایران و اسرائیل صرفا دو‌طرفه نبوده و یک جنگ منطقه‌ای را در پی خواهد داشت. این امر حداقل در وضعیت فعلی مطلوب آمریکا نیست؛ چراکه ۸ ماه دیگر انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا برگزار می‌شود. به‌نظر می‌رسد آمریکا دنبال این است که اسرائیل و شخص نتانیاهو را قانع کند که پاسخی به ایران ندهد، اما اینکه چقدر گوش کنند موضوع دیگری است؛ چراکه نتانیاهو حیات سیاسی‌اش در بحران تداوم پیدا می‌کند.»
این تحلیلگر حوزه بین‌الملل همچنین معتقد است در بعد بین‌المللی آمریکایی‌ها ناتوان از محکوم کردن ایران در شورای امنیت بودند و لذا اعضای گروه ۷ را جمع کرده‌اند تا در جلسه‌ای در مورد واکنش به اقدام ایران صحبت کنند. او چرایی این مساله را این‌گونه توضیح می‌دهد: «در سازمان ملل چین و روسیه حداقل در تعدیل قطعنامه‌های پیشنهادی از طرف آمریکا یا سایر کشورهای طرفدار اسرائیل نقش‌آفرینی خواهند کرد و حتی ممکن است آن را وتو کنند اگر در چهارچوب سیاست‌هایشان نباشد. آمریکایی‌ها عادت دارند زمانی که کارشان در شورای امنیت پیش نرفت به‌سمت متحدان خود در گروه ۷ بروند. پیش‌بینی آمریکایی‌ها این است که نمی‌توانند با طرف چینی بر سر نگارش قطعنامه ضد ایرانی به توافق برسند؛ چراکه اسرائیل شروع‌کننده این تقابل بوده است. بنابراین به گروه ۷ رجوع می‌کنند تا اقدامی انجام داده باشند. اقدامی که به‌دلیل قرار نداشتن در ذیل سازمان ملل مشروعیت بین‌المللی نداشته و برای سایر کشورها لازم‌الاجرا نیست. لذا احتمالا گزینه‌ای جز تحریم بیشتر ندارند که فکر نمی‌کنم بیشتر از حد فعلی چیزی برای تحریم وجود داشته باشد. ممکن است در سازمان ملل قطعنامه متعادلی صادر کنند که در آن صورت احتمال عدم وتو از جانب چین و روسیه هم وجود دارد، اما اگر قطعنامه‌ای یکطرفه و کاملا علیه ایران باشد به احتمال زیاد وتو خواهد شد. لذا باید اقدامات سیاسی و دیپلماتیک احتمالی را در چهارچوب گروه ۷ پیگیر باشیم و بدانیم که آنها در این زمینه چه کار می‌کنند.»
فصل هفتم منشور ملل حق کشورها برای دفاع از حاکمیت‌شان را مشروع می‌داند
بهشتی‌پور در تشریح این موضع که اقدام واکنشی ایران در چهارچوب حقوق بین‌الملل چگونه قابل توجیه است، می‌گوید: «حقوق بین‌الملل در محاصره قدرت است و نظام بین‌المللی تحت امر آمریکا حقوق بین‌الملل را به نفع خودش مصادره می‌کند. هرجا که بتوانند تعریفی از حقوق بین‌الملل می‌دهند که منافع خودشان را تامین کند اما این نباید به معنای بی‌اعتبار‌سازی سازمان ملل و کنار گذاشتن کامل حقوق بین‌المللی شود. ایالات متحده آمریکا حملاتش به عراق را دفاع از خود تعبیر می‌کرد. می‌گفت هرجا منافع آمریکا امنیت آنجاست پس هر جا که امنیت باشد اقدامات دفاع از خود تلقی می‌شود، پس ما داریم از خود دفاع می‌کنیم؛ اگرچه سفارتخانه به معنی خاک یک کشور نیست، اما محترم شمردن مصونیت دیپلمات‌ها و کنسولگری جزء حقوق بین‌الملل است که کشورهای میزبان و سایر دولت‌ها باید به آن احترام بگذارند.
دیپلمات‌ها از هرگونه برخورد حقوقی مصون هستند اما صهیونیست‌ها پا را فراتر گذاشته و حتی حمله نظامی کرده‌اند. ماده ۵۱ ذیل فصل هفتم است و حق دفاع را برای هر کشوری مشروع می‌داند. فصل هفتم منشور ملل از ماده ۳۹ تا ۵۱ شروع می‌شود. در این ماده صراحتا آماده است که کشورها حق دارند از حاکمیت ملی خودشان دفاع کنند اما چون این تفسیر وسیع است و تعابیری همچون حاکمیت ملی و مرزهای ملی مرزهای باریکی دارد اثبات نقض حاکمیت ملی کمی پیچیده است، به همین دلیل نیز شورای امنیت و کشورهای دارای قدرت آن را تفسیر می‌کنند. یک جا دولتی با حمله به کنسولگری تمام قواعد بین‌المللی را زیر سوال برده است و محکوم نمی‌شود اما طرف مقابل که از خود دفاع می‌کند محکوم می‌شود. این تناقض ناشی از رفتار قدرت‌هایی است که قواعد بین‌المللی را به نفع خودشان تفسیر می‌کنند. ما می‌توانیم از این ماده استفاده کنیم اما این ماده صرفا از طرف کشورهایی مورد پذیرش قرار می‌گیرد که قائل به مورد تعدی قرار گرفتن ایران توسط رژیم‌صهیونیستی باشند.
حمله نظامی اسرائیل به کنسولگری هیچ توجیهی ندارد اما خود آمریکا در جنگ بلگراد به سفارت چین حمله کرد و آن را با موشک مورد هدف قرار داد بعد هم بیل کلینتون رئیس‌جمهور وقت آمریکا عذرخواهی کرد و خسارات چین را هم داد. هرچند بعید می‌دانم این کار را به خطا انجام داده باشند اما به هرحال عذرخواهی کردند. آنها هواپیمای مسافربری ایران و کره جنوبی را زده‌اند اما با تعبیر خطا اقدام خودشان را توجیه کردند. اسرائیل همین کار را هم نکرد.»
نباید در برابر اظهارات مقامات اسرائیل فریب بخوریم
پس از اقدام واکنشی ایران، مقامات صهیونیست اظهاراتی را مطرح کردند که به نظر می‌رسید قصد ندارند وارد تقابل نظامی با ایران شوند. بهشتی‌پور معتقد است در قبال این اظهارات باید هوشمندانه عمل کرد. او در‌این‌باره توضیح می‌دهد: «باید ابتدا پاسخ را دقیقا تعریف کنیم. پاسخ می‌تواند نظامی یا غیر‌نظامی باشد. صهیونیست‌ها انسان‌هایی هستند که تمام ارزش‌های بین‌المللی را زیر سوال برده و هزاران انسان بی‌گناه را در غزه کشته‌اند. با توجه به اینکه در مواردی نیز در ایران نفوذ دارند مسئولان ما باید آمادگی کامل داشته باشند و در تحلیل‌های خود درصدی را لحاظ کنند و متوجه باشند که چه‌بسا رژیم‌صهیونیستی به دنبال غافلگیری ایران باشد. من امیدوارم جنگ در همین نقطه تمام شود. من این را از روی ترس نمی‌گویم اما جنگ بدون تبعات هم نیست، لذا ما باید هشیارانه و محکم دفاع کنیم. حتی اگر اسرائیل گفت اقدام متقابل انجام نمی‌دهد ما باید آن را قطعی تلقی نکنیم، چه‌بسا که این اظهارات فریب باشد. ما باید بتوانیم در هر شرایطی از خودمان دفاع کنیم. در این شرایط مسئولان ایرانی نباید اسیر فضا‌سازی و تبلیغات شوند. چه اسرائیل پاسخ بدهد و چه ندهد باید همه امکانات کشور را دخیل کنیم تا آمادگی مقابله با هرگونه حمله‌ای را داشته باشیم؛ چراکه اسرائیلی‌ها ممکن است اقدام نظامی نکنند اما جنایت‌هایی در داخل خاک ایران را در دستورکار داشته باشند.»