سیدمهدی طالبی، خبرنگار گروه جهان‌شهر: جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا هفته گذشته ابراز امیدواری کرده بود که تا امروز دوشنبه (3 مارس، 3 اسفند) آتش‌بس در غزه برقرار می‌شود، پس از کارشکنی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی در آتش‌بس، بایدن پنجشنبه هفته گذشته سخن خود را تغییر داد و به خبرنگاران گفت به‌نظر نمی‌رسد آتش‌بسی حاصل شود. رئیس‌جمهور آمریکا اما دست بسته ننشست و تصمیم گرفت در قبال رد اظهارات و اقدامات خود از سوی نخست‌وزیر رژیم انتقام سختی از او بگیرد.
بر همین اساس روز جمعه بنی گانتز رقیب سیاسی و همکار دولتی نتانیاهو به وی اطلاع داد برای سفری مهم راهی آمریکا و انگلیس خواهد شد. گانتز از سال 2019 تاکنون رقیب اصلی نتانیاهو بوده است. او پس از حمله 7 اکتبر تصمیم گرفت جزئی از دولت اضطراری به رهبری نتانیاهو باشد. منابع نزدیک به نتانیاهو گفته‌اند وی از این خبر خشمگین شده و به گانتز در قبال سفر بدون اجازه‌اش یادآوری کرده رژیم تنها «یک» نخست‌وزیر دارد. سازمان رادیو و تلویزیون رژیم روز گذشته (یکشنبه) گزارش داد نخست‌وزیر به سفیرش در واشنگتن دستور داده است با سفر بنی گانتز همکاری نداشته باشد. دفتر نتانیاهو همچنین اعلام کرده وی روز دوشنبه در جلسه هفتگی دولت به‌دلیل سرماخوردگی شرکت نمی‌کند؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد نشان‌دهنده خشم و قهر نخست‌وزیر است.
گانتز به‌دلیل مخالفت نتانیاهو، با هزینه حزب اردوگاه ملی که رهبری آن را برعهده دارد به تور سیاسی می‌رود اما با وجود این وی عضو دولت و یکی از پنج نفر حاضر در کابینه جنگ است. مسئولیت دولتی وی بر جایگاه حزبی‌اش سایه افکنده است. او همچنین قرار است در واشنگتن با کامالا هریس معاون رئیس‌جمهور و جیک سالیوان مشاور امنیت ملی دیدار کند که نشان‌دهنده تعامل با وی به‌عنوان یک مقام برجسته دولتی است. نادیده گرفتن یا حذف نتانیاهو از تعامل، نشان‌دهنده آمادگی قدرت‌های غربی برای عبور از وی است. آن‌گونه که از اقدام آشکار این قدرت‌ها و همچنین خبرهای داخلی از تحرکات گانتز برمی‌آید، وی گزینه اصلی برای جایگزینی با نتانیاهو است.
القدس العربی به نقل از رادیو ارتش اسرائیل پیش‌تر گزارش داده گانتز طی هفته‌های گذشته با حمایت برخی هم‌حزبی‌های نتانیاهو درصدد براندازی وی بود که این طرح شکست خورد. به‌نظر می‌رسد تحرکات بعدی آمریکا و انگلیس برای اعمال فشار موثر جهت تکمیل پروژه جایگزینی نتانیاهو باشد. این فشارها آتش‌بس را نیز در دسترس قرار داده‌اند. روز یکشنبه خبرگزاری فرانسه گزارش کرد یک منبع وابسته به حماس در گفت‌وگو با این خبرگزاری از امکان رسیدن به توافق آتش‌بس در غزه طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت آینده خبر داده است.
دستورکار سفر
رسانه‌های عبری می‌گویند مساله مبادله اسرا و آتش‌بس در غزه محور رایزنی‌های گانتز در رایزنی با مقامات آمریکایی خواهد بود. کاخ سفید پیش از این تهدید کرده بود: «درصورتی‌که ثابت شود نتانیاهو در روند دو پرونده مذکور برای مقاصد سیاسی خود کارشکنی می‌کند، در این صورت با برخورد جدی کاخ سفید مواجه خواهد شد.» تعدادی از اسرا در دستان مقاومت غزه، تابعیت آمریکایی دارند و این مساله باعث شده دولت بایدن احساس نگرانی کند. به‌دلیل برداشت‌ها از هژمونی آمریکا در جهان و همچنین توقع داخلی، حفاظت از اتباع آمریکایی در جهان اهمیت بالایی برای دولت این کشور دارد. سازمان رادیو- تلویزیون رژیم نیز هدف از این سفر را تقویت اتحاد استراتژیک میان تل‌آویو و واشنگتن، حفظ مشروعیت عملیات زمینی کنونی در غزه و تقویت حل‌وفصل امنیتی با لبنان عنوان کرده است.
ارتباط با لابی صهیونیسم
بایدن هفته گذشته به رژیم هشدار داد تداوم حملات علیه غزه و محاصره این منطقه می‌تواند برای تل‌آویو در افکار عمومی گران تمام شود؛ موضوعی که با واکنش تمسخرگونه نتانیاهو روبه‌رو شده و وی در فیلمی ویدئویی تاکید کرد رژیم در آمریکا محبوب است.
مارک میلی، رئیس اسبق ستاد ارتش آمریکا اخیر اعلام کرده رژیم از نظر نظامی و به‌لحاظ تاکتیکی موفق شده اما به‌لحاظ راهبردی جایگاهش در میان متحدان تضعیف شده است. صهیونیست‌ها به‌شدت نگران افزایش تنفر علیه خود در سراسر جهان و از دست دادن حمایت متحدان قدرتمندشان هستند. با توجه به وجود ظرفیت‌های عظیم «یهودی‌ستیزی» در غرب و به‌طور ویژه اروپا، تداوم جنایات رژیم می‌تواند اروپا، جهان اسلام و کشورهای نزدیک به این دو مجموعه را نسبت به یهودیان ساکن در جهان و رژیم یهودی حاضر در فلسطین اشغالی در موضع اقدام قرار دهد. این اقدامات نظامی نیستند اما می‌توانند به دشواری فعالیت‌ها و زندگی یهودیان منجر شوند. با درک تشدید روند یهودی‌ستیزی در جهان به‌دلیل جنگ غزه، بخشی از یهودیان حاضر در غرب، ازجمله در آمریکا علیه جنایات در غزه فعال شده‌اند تا به افکار عمومی نشان‌دهنده با این اقدامات مخالفند.
هرچند تلاش برای تفکیک‌گذاری میان یهودیان با رژیم بنا به مصالحی صورت می‌گیرد اما ریشه‌های حقیقی نیز دارد. به‌طور سنتی سه‌چهارم رای‌دهندگان یهودی آمریکایی به حزب دموکرات رای می‌دهند که اغلب نشان‌دهنده دیدگاه‌های لیبرالی آنهاست که در تضاد با دیدگاه‌های محافظه‌کارانه دولت نتانیاهو قرار دارد. به‌نظر می‌رسد این دسته از یهودیان که نبردی طولانی‌مدت با محافظه‌کاران در داخل فلسطین اشغالی داشته‌اند، امروز به‌دلیل منافع مهم‌تری با نتانیاهو درگیر شده‌اند.
رقابت نتانیاهو و گانتز
نتانیاهو سیاستمداری قدیمی است. او در دهه 1990 میلادی با رهبری اعتراضات علیه توافق صلح دولت وقت رژیم با فلسطینی‌ها به شهرت رسید. او سوار بر موج اعتراضی موفق شد در سال 1997 برای اولین‌بار به نخست‌وزیری برسد و آن را تا سال 1999 حفظ کند. نتانیاهو برای بار دوم در سال 2009 به نخست‌وزیری رسید. وی تا اواسط سال 2021 در منصب نخست‌وزیری ماند اما بالاخره زور مخالفان بر وی چربید. بااین‌حال او در آخرین روز سال 2022 به نخست‌وزیری بازگشت. اگر دوره کوتاه دور بودن وی از نخست‌وزیری نادیده گرفته شود، وی بی‌وقفه از سال 2009 قدرت را در دست داشته است.
در مقابل سوابق سیاسی بیش از سه دهه‌ای نتانیاهو، گانتز پس از آنکه در سال 2015 ماموریتش به‌عنوان رئیس ستادکل ارتش به اتمام رسید، وارد سیاست شد.
رویارویی او با نتانیاهو از انتخابات زودهنگام پارلمانی سال 2019 آغاز شد. این انتخابات پس از آن برگزار شد که بحران سیاسی در اواخر سال 2018 به انحلال پارلمان منجر شد. گانتز در رقابت با نتانیاهو توفیقی به‌دست نیاورد و در برهه‌ای برای جلوگیری از انسداد سیاسی با وی ائتلاف کرده و وزیر دفاع شد؛ هرچند طبق توافق با نتانیاهو قرار بود نیمی از مدت دولت را گانتز نخست‌وزیر باشد. این وعده اما با خلف وعده نتانیاهو عملی نشد تا انتخابات زودهنگام چند بار تکرار شود. وی با وجود پایداری سیاسی در فضای سیاسی، سوابق قابل‌توجه و اقبال قدرت‌های خارجی تاکنون از دستیابی به نخست‌وزیری محروم بوده است. این درحالی است که طی سال‌های 2021 و 2022 افرادی مانند نفتالی بنت و یائیر لاپید موفق شدند هرچند برای مدتی اندک رئیس دولت شوند.
گانتز امروز اما شانس بیشتری یافته است. او شاید در مانورهای سیاسی ضعیف عمل کرده باشد، اما پایداری‌اش در فضای سیاسی او را به موفقیت نزدیک‌تر کرده است؛ درحالی‌که فردی مانند بنت پس از یک ظهور و بروز جدی، پس از نخست‌وزیری تصمیم گرفت به‌صورت موقت از فعالیت‌های سیاسی دور شود. جدیدترین نظرسنجی روزنامه معاریو نشان از آن دارد که اگر انتخابات زودهنگام در رژیم برگزار شود، حزب حاکم لیکود تنها 18 کرسی به دست خواهد آورد. در مقابل اصلی‌ترین رقیب این حزب دست‌راستی که ائتلافی میانه‌رو به رهبری بنی گانتز است، 41 کرسی را از آن خود خواهد کرد. این موضوع نشان می‌دهد محبوبیت گانتز دوبرابر محبوبیت نتانیاهو در جامعه است. از سوی دیگر وی مورد پذیرش خارجی نیز قرار گرفته است.
درحالی‌که نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم است، گانتز بدون اطلاع او با آمریکا و انگلیس زد و بند کرده و به‌عنوان مقامی دولتی با مقامات دولتی و نمایندگان پارلمانی در این دو کشور دیدار خواهد کرد. گانتز انتخاب جدید غرب یا حزب دموکرات نیست. وی مدت‌هاست مورد علاقه واشنگتن است. جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ که در دوره ریاست‌جمهوری وی مشاورش بود، در کتاب خود آورده است رئیس‌جمهور سابق آمریکا گانتز را فرد مناسبی برای نخست‌وزیری رژیم می‌دانست. محبوبیت دوبرابری گانتز و پذیرشش توسط قدرت‌های خارجی، عملا ضرباتی عمیق به پایه قدرت نتانیاهو وارد آورده‌اند و در صورت تحمیل آتش‌بس بر وی، دولت در معرض سقوط قریب‌الوقوع قرار می‌گیرد.
خشم واشنگتن و دموکرات‌ها
نتانیاهو نخست‌وزیری است که سیاست سنتی رژیم در روابط خوب با هر دو حزب آمریکا را تغییر داد. او در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما رئیس‌جمهور اسبق و دموکرات آمریکا تلاش کرد با سخنرانی در کنگره این کشور، کاخ سفید را به چالش بکشد. نتانیاهو با این اقدام خود از سیاست سنتی صهیونیست‌ها عدول کرده و علیه دولت دموکرات‌ها شمشیر کشید. این اقدام بذر کینه از نتانیاهو را در دل دولتمردان دموکرات کاشت. نخست‌وزیر رژیم پس از آنکه در سال 2017 دونالد ترامپ دوره ریاست‌جمهوری‌اش را آغاز کرد، به همکار وی برای ضدیت با سیاست دموکرات‌ها تبدیل شد تا کینه آنها از خود را عمیق‌تر کند.
با آغاز ریاست‌جمهوری بایدن اختلافات وی با نتانیاهو به بایکوت او انجامید. او مدت‌ها از تماس تلفنی و دیدار با بایدن محروم بود. واگرایی نتانیاهو از دموکرات‌ها به نقاط حساسی رسید تا جایی که بایدن مجبور شد به‌شکل علنی وی را تهدید کند، ازجمله در قضایای اختلافات بر سر لایحه قضائی که منجر به صدور دستور برکناری یوآف گالانت از وزارت دفاع شد. با وجود این تمام اختلافات نتانیاهو با دموکرات‌ها نیست. او در مواقعی حیثیت آمریکا را هم زیرسوال برده است.
رابرت فورد یکی از افراد موسسه میدل ایست و سفیر بازنشسته آمریکا در سوریه و الجزایر اخیرا به یکی از این موارد اشاره کرده است. او می‌گوید تصمیم برای روی آوردن به کمک‌های هوایی در غزه نشان‌دهنده «تحقیر» آمریکا توسط متحدش است. او گفته است: «این کار علنا پوچ و غیرمنطقی است. ما باید از ارتش خود برای انجام کمک‌های هوایی برای ارسال کمک‌های بشردوستانه استفاده کنیم، زیرا ارتش دریافت‌کننده کمک‌های آمریکایی و متحد ویژه ما در خاورمیانه، همین کمک‌های بشردوستانه را مسدود می‌کند.»
دلایل واشنگتن برای دلخوری از رژیم بر سر پرتاب هوایی کمک‌ها اما عمیق‌تر است. آمریکا این مساله را که اجازه مشابهی به مصر و اردن داده شده است نوعی تحقیر مضاعف برای خود تلقی می‌کند.