میراحمدرضا مشرف- صادق امامی، گروه جهانشهر: در شرایطی که حدود 9 ماه به برگزاری انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا (15 آبانماه 1403) زمان باقی مانده است، کشمکشها و رقابتهای سیاسی در این کشور نهتنها به نقطه اوج خود رسیده، بلکه حتی اوضاع نگرانکنندهای را نیز برای مردم این کشور رقم زده است. همانطور که پیشبینی میشود این انتخابات نیز همچون انتخابات 2020 در یک فضای دو قطبی شدید و حتی احتمالا شدیدتر از دوره پیشین برگزار خواهد شد. در آخرین دوره انتخاباتی که ایالاتمتحده چنین تجربهای را پشتسر گذاشت، وقایع و آشفتگیهای بعد از آنکه به حوادث «6 ژانویه» شهرت یافت، خدشه جبرانناپذیری به اعتبار و حیثیت این کشور و بالاخص نظام لیبرال دموکراسی آن وارد کرد. اکنون نیز تنشهای دوامدار اخیری که دولت فدرال و ایالتها ( بهخصوص ایالت تگزاس) را بر سر مسائل مهاجرت در برابر یکدیگر قرار داده است، مزید بر علت شده تا حتی برخی از شروع فرآیند تجزیه ایالاتمتحده صحبت به میان آورند. دقیقا در سایه چنین روندی است که نظرسنجی اخیر موسسه « گالوپ» نشان میدهد تنها 28 درصد از آمریکاییها به کارآمدی و کارکرد صحیح نظام سیاسی کشورشان باور دارند. در کنار این موضوع، بهنظر میرسد آنها اعتماد و باور خود را به دو حزب سیاسی اصلی کشور هم از دست دادهاند؛ چنانکه بر مبنای نظرسنجی دیگری از سوی همین موسسه، درحالحاضر 43 درصد مردم آمریکا خود را وابسته به هیچ حزبی ندانسته و مستقل معرفی میکنند؛ رقمی که طی یک دهه اخیر بیسابقه بوده است. این موضوع تا حد زیادی به ناکارآمدی و ضعف سیستماتیک دو حزب دموکرات و جمهوریخواه باز میگردد؛ احزابی که به قول برخی تحلیلگران سیاسی از ایدئولوژی و آرمانهای شفاف و روشن سیاسی و اجتماعی خود بیش از پیش فاصله گرفته و صرفا به مکانیسم و درواقع ماشینی برای نقلوانتقالات چهرههای سیاسی به کاخسفید و دیگر ساختارهای سیاسی نظام آمریکا مبدل شدهاند.
در روزهایی که ساختار سیاسی و نظام دموکراسی آمریکایی حال و روز چندان خوبی را سپری نمیکند، مقبولیت و محبوبیت سیاسی هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه نیز از همین شرایط تبعیت میکند. براساس آخرین نظرسنجیهای انجام گرفته از سوی موسسات آمریکایی، کسانی که خود را با هویت دموکرات معرفی میکنند به رقم 27 درصد سقوط کرده است؛ که البته از این جهت تفاوت آماری چندانی با جمهوریخواهان ندارند. با این حال بهنظر میرسد که وضعیت دو حزب در زمانی که رقابتهای مقدماتی و درون حزبی را سپری میکنند، کاملا متفاوت از یکدیگر است. در این مورد باید گفت که تا چند ماه قبل اردوگاه جمهوریخواهان به سبب اختلافنظرها بر سر حضور مجدد ترامپ و همچنین در جریان رقابت میان جناحهای میانهرو و تندرو حزب بر سر تصاحب کرسی ریاست مجلس نمایندگان، با آشفتگیهای فراوانی مواجه بود. اما گویا اکنون آرامش نسبی بر فضای داخلی حزب حاکم شده است که بدونشک بخش عمدهای از آن هم به تسلیم و تعظیم جمهوریخواهان در برابر ترامپ باز میگردد.
در انتخاباتهای پیشین آمریکا، در چنین زمانی تقریبا نامزد نهایی حزب در قدرت، برای استمرار تسلط بر کاخسفید، وارد کارزار انتخابات میشد و حزب رقیب نیز درگیر فرآیندهای درونحزبی برای انتخاب کاندیدای با بیشترین اقبال. اما درحالحاضر نه نامزد حزبی که ریاستجمهوری را در دست دارد، نامزد نهایی است و نه نامزد حزب رقیب که طبق نظرسنجیها بیشترین آرا را در اختیار دارد. در اردوگاه دموکراتها که قدرت را در اختیار دارند، جو بایدن اصلیترین نامزد انتخابات است اما توهمات پیدرپی وی و رفتارهایی که نشاندهنده زوال عقل او بهحساب میآیند، عقلای این حزب را با این پرسش مواجه ساخته که این پیرمرد توان رقابت در انتخابات و مناظره با دونالد ترامپ را خواهد داشت؟ پاسخ منفی است اما آنها نظارهگر هستند تا ببینند در آن سوی میدان قرار است چه اتفاقی بیفتد. برخلاف دموکراتها، جمهوریخواهان تقریبا میدانند چه خواهند کرد ولی مساله اصلی آنها پروندههای قضایی است که برای دونالد ترامپ نامزد احتمالیشان در سیستم قضایی آمریکا باز شده است. نامزد پیشتاز انتخابات فعلی حزب جمهوریخواه در فرآیند محاکمه بر سر اتهامات جنایی در چهار مکان مختلف نیویورک، واشنگتندیسی، جورجیا و فلوریدا است. برخی نظرسنجیها حاکی از آن است که یک حکم مجرمیت میتواند بر تمایل تعداد کمی از مردم، اما بالقوه تعیینکننده برای رأی دادن به ترامپ تاثیر بگذارد. روز جمعه دادگاه مدنی نیویورک ترامپ را در پروندهای که وی در آن به تخلفات مالی متهم شده بود ۳۶۴ میلیون دلار جریمه محکوم کرد. قاضی دادگاه اعلام کرد در این پرونده به این نتیجه رسیده که دونالد ترامپ سالها با صورتحسابهای مالی اغراقشده از میزان ثروتش، بانکها و دیگر موسسههای مالی را فریب داده است. رئیسجمهوری پیشین آمریکا همچنین به مدت سه سال از حضور در راس شرکتهای نیویورکی یا مدیریت آنها محروم شد. قاضی همچنین دو سال ممنوعیت برای پسران ترامپ وضع کرد و دستور داد که هر کدام بیش از 4 میلیون دلار بپردازند. یکی از آنها اریک ترامپ، مدیر اجرایی شرکت است. این حکم این سوال را پیش آورده که آیا هیچ یک از اعضای خانواده میتوانند در کوتاهمدت این تجارت را اداره کنند یا خیر؟
وکلای مدافع دونالد ترامپ گفتهاند که ضمن اعتراض به این حکم درخواست تجدیدنظر خواهند کرد. یکی از وکلای مدافع دونالد ترامپ این پرونده را بخشی از «آزار حقوقی و قضایی موکلش با انگیزههای سیاسی» دانست. حکم صادره یک پیروزی برای دادستان کل نیویورک محسوب میشود که در سال ۲۰۲۲ تصمیم گرفت دونالد ترامپ را تحت تعقیب قضایی قرار دهد. قوانین ایالت نیویورک به دادستان کل اجازه میدهد درباره تخلفها و تقلبهای مکرر در معاملات تجاری تحقیق کند. در دادخواست علیه دونالد ترامپ آمده بود که او ثروت خود را طی یکی از سالهای سپری شده سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار بیشتر از رقم واقعی آن اعلام کرده بود. او به این ترتیب با ارائه چهرهای ثروتمندتر از خود توانسته بود از وامهایی با شرایط بهتر و درصد بهره کمتر استفاده کند. با وجود پروندههای متعدد رئیسجمهور سابق آمریکا، نتایج نظرسنجیها نشان میدهد دونالد ترامپ با فاصله محبوبترین سیاستمدار حزب جمهوریخواه برای انتخابات 2024 است. ترامپ حتی در رقابت با جو بایدن هم در برخی ایالتها پیشتاز است. این وضعیت نشان میدهد، احتمالا جمهوریخواهان بتوانند با ترامپ، طومار بایدن را درهم بپیچند اما نباید این را هم از نظر دور داشت که جمهوریخواهان تمام تشکیلاتشان را پشتسر کسی قرار دادهاند که تنها و اولین رئیسجمهور در تاریخ آمریکاست که با پروندههای کیفری دست و پنجه نرم میکند. پیروزی با کاندیدایی با این سطح از اتهامات و محکومیت، لکه ننگی بر پیشانی حزب جمهوریخواه خواهد بود. حزب جمهوریخواه برای باز پس گرفتن قدرت، حزب را تبدیل به تشکیلات فردی دونالد ترامپ کرد. این قمار بزرگی است که اگر به هر شکل منجر به نتیجه نشود، شرمساری طولانیمدتی را برای جمهوریخواهان بهدنبال خواهد داشت. آنها همین امروز هم متهمند که در شورش 6 ژانویه به ساختمان کنگره، از ارزشهایی همچون دموکراسی دفاع نکردند و با سکوتشان از ترامپ و هوادارانش حمایت کردند.
برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.