فرهیختگان:روز گذشته نرخهای غیررسمی دلار اعداد عجیبوغریبی را به ثبت رساند، اعدادی که آخرین بار در اوایل اسفند سال 1401 ثبت شده بود. کارشناسان اقتصادی میگویند تلاطم فعلی زودگذر بوده و به دلایل سیاسی و امنیتی ناشی از تحولات اخیر رخ داده است که بهزودی آثار آن فروکش خواهد کرد. البته فعالان اقتصادی و تجار نیز میگویند اخیرا یک فشاری روی منابع واردات کالاهای غیراساسی وجود داشته که ظاهرا تاحدودی حل شده و از هفته آینده باید آثار آن بهطور قابلتوجهی حذف شود. به اعتقاد آنها، این اتفاق باعث شده بود یک فشار تقاضای ارزی در یک مقطع کوتاه رو هم انباشته ایجاد شود که این فشار تقاضا در حال رفع است. در سمت دیگر؛ دادههای بانک مرکزی نیز نشان میدهد مازاد عرضه ارز در این سامانه از حدود 20 تا 40 درصد در مهرماه به 60 تا 70 درصد در یک ماه اخیر رسیده است. این یعنی دست بانک مرکزی برای بازارسازی در بازار ارز پر بوده و در موقع مناسب میتواند تلاطمهای مقطعی را مدیریت کند.
گرچه کارشناسان اقتصادی شرایط التهاب ارزی فعلی را قابل دوام نمیدانند و معتقدند بهزودی این جهش و نوسان ارزی مدیریت خواهد شد، اما اقتصاددانان یک نگرانی نیز دارند. به گفته آنان، در بلندمدت نرخ ارز نباید در یک نرخ خاصی تثبیت شود و بهتر است دولت برای آینده یک کریدور ارزی برای سقف مرکز مبادله بهصورت ماهانه تعریف کند تا هم بتوان چند نرخ ارز در کشور را به هم نزدیک کرد و هم بتوان از منابع ارزی باارزش دولت صیانت کرده و جلوی جهشهای احتمالی در آینده را گرفت.
کارشناسان اقتصادی میگویند یکی از موضوعاتی که باید به آن توجه جدی داشت این است که التهابات این روزها در بازار ارز ریشه اقتصادی نداشته و عمدتا محصول جو روانی ناشی از تحولات منطقه است. دادههای بانک مرکزی از وضعیت عرضه و تقاضای ارز در سامانه نیما و میزان تخصیص و تامین ارز واردات کشور نیز این موضوع را تایید میکند. براساس آمارهای ارائه شده از سوی بانک مرکزی، از ابتدای سال تا روزهای گذشته حجم تخصیص ارز وارداتی حدود 69 میلیارد و 845 میلیون دلار و حجم تامین ارز نیز حدود 58 میلیارد دلار بوده است. با توجه به فاصله زمانی تخصیص و تامین ارز، به لحاظ فنی آمارها نشان میدهد وضعیت تامین ارز واردات بسیار مطلوب بوده است. بررسی جزئیات عرضه و تقاضای دلار حواله ارزی در سامانه نیما نیز بیانگر این موضوع است که عرضه ارز از سوی بانک مرکزی در 40 روز اخیر روند قابل تاملی داشته و همه رکوردهای پیشین خود را شکسته است. آنطور که در نمودار قابل مشاهده است، از ابتدای مهرماه 1402 تا انتهای آبان درحالی میانگین عرضه دلار حواله ارزی در سامانه نیما توسط بانک مرکزی حدود 231 میلیون دلار بوده، که این میزان از ابتدای آذرماه تا نهم بهمن به 298 میلیون دلار رسیده است. در دی و بهمن نیز میانگین عرضه روزانه ارز در این سامانه حدود 330 میلیون دلار بوده است. همچنین سهم میانگین مازاد عرضه در سامانه نیما درحالی از ابتدای مهرماه تا انتهای آبان حدود 41 درصد بوده، که این میزان از ابتدای آذرماه تا 9 بهمن به 59 درصد رسیده است. به عبارتی، از ابتدای آذرماه تاکنون بهطور میانگین 60 درصد از عرضههای ارز بانک مرکزی در سامانه نیما خریدار نداشته است. طبق دادههای معاملات سامانه نیما، از ابتدا تا انتهای مهرماه امسال مازاد عرضه ارز در این سامانه بین 20 تا 40 درصد بوده اما حالا این مقدار در بهمن ماه به 60 تا 75 درصد نیز رسیده است. به اعتقاد کارشناسان، اینکه 70 درصد از عرضه ارز بانک مرکزی در سامانه نیما خریدار نداشته، یک پیام قوی به بازار است که بانک مرکزی برای بازارسازی دست پری دارد و در صورت مدیریت تحولات سیاسی-امنیتی اخیر منطقه و کاهش سطح جو روانی در بازار، نوسانگیران در بازار ارز از ترکشهای بازارسازی بانک مرکزی در امان نخواهند بود.
برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.