ندا اظهری، مترجم: گاهی برخی مقالات مدت‌ها پس از انتشار در ژورنال‌های معتبر جهانی به دلایل مختلفی سلب اعتبار می‌شوند که امتیاز منفی برای نویسنده اثر به‌همراه دارد. در تازه‌ترین آماری که از مقالات محققان ایرانی به دست آمده، 20 مقاله از محققان ایرانی از مجله Genetika مربوط به انجمن ژنتیک صربستان سلب‌ اعتبار شده‌اند. البته درمجموع، 31 مقاله از این مجله به‌دلیل بداخلاقی‌های پژوهشی مانند نقص در داوری، استفاده از داده‌های جعلی و استفاده از ارجاعات نامناسب و نادرست سلب اعتبار شده‌اند که از این بین 20 مقاله مربوط به محققان ایرانی است. شواهد حکایت از آن دارد جریمه‌ای که برای نویسندگان این مقالات تعیین شده، آنها را از انتشار مقاله در این مجله محروم کرده است. سلب اعتبار از مقالاتی که پس از انتشار نقایص آن مشخص می‌شود، نه‌تنها به ضرر و محرومیت نویسنده یا نویسندگان اثر می‌انجامد، بلکه مجله‌ای را هم که مقالات در آنها منتشر شده‌اند، متضرر می‌شود. به‌عنوان مثال در این اتفاق مجله Genetika به‌تازگی از فهرست مجلات نمایه‌شده در Web of Science خارج شده و به‌دلیل بی‌دقتی در انتشار مقالات دارای نقص، ضریب نفوذ خود را هم از دست داده است. بیشترین مشکلی که داوران در مقالات سلب اعتبارشده پیدا کرده‌اند، ارجاعاتی بوده که نویسندگان به مقالات یکدیگر داده‌اند. اما این اتفاق تنها به این مورد ختم نمی‌شود، بلکه در یک سلب اعتبار دسته‌جمعی دیگر مقالات محققان ایرانی، 11 مقاله از محققان ایرانی از مجله Health Science Reports سلب اعتبار شده‌اند و در مورد دیگر هم 16 مقاله از محققان ایرانی از سوی انتشارات Frontiers بازگشت زده شد. این امر اهمیت مساله سلب اعتبار مقالات جعلی و مشکل‌دار را می‌رساند.
مهم‌ترین موضوعی که برای مقالات قابل انتشار در ژورنال‌ها مطرح و باعث می‌شود اعتبار خود را از دست دهند، تقلب یا کسب نکردن شرایط لازم برای نگارش است که حتی می‌تواند بعد از انتشار مقاله را از اعتبار ساقط کند و به‌اصطلاح سلب اعتبار شود. البته گاهی خطاهایی که بعد از انتشار شناسایی شده و به اثبات می‌رسند، به‌طور غیرعمد اتفاق می‌افتند که نمی‌توان به‌طور مستقیم نویسنده یا نویسندگان مقالات را در بروز این خطاها مقصر دانست؛ اما این خطاها هرچه باشند باعث از بین رفتن اعتبار و سندیت مقاله می‌شوند. مقالات بازگشت زده‌شده از ژورنال‌ها حذف نمی‌شوند، بلکه به‌عنوان مقالات دارای نقص، علامت‌گذاری می‌شوند. در برخی موارد ممکن است حذف یک مقاله از انتشار ضروری باشد مانند زمانی که مقاله به‌وضوح توهین‌آمیز است، حریم خصوصی شخصی را نقض کرده، موضوع حکم دادگاه مطرح است یا ممکن است خطر جدی برای سلامتی عموم مردم داشته باشد. مجله nature که یکی از معتبرترین مجلات علمی دنیاست، به‌تازگی جدیدترین آمارها را از تعداد مقالات سلب اعتبار شده منتشر کرده که نشان می‌دهد سال 2023 در نوع خود رکوردشکنی در زمینه سلب اعتبار مقالات در ژورنال‌های دنیا به‌شمار می‌رود.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.