علی ملکی؛ فرهیختگان آنلاین: کشورمان ایران به دلیل دارا بودن جاذبه‌های گردشگری مختلف اعم از تاریخی، فرهنگی و تکثر اجتماعی ظرفیت بسیار بالایی برای صنعت گردشگری دارد که البته تا کنون اقدامات چندان موثری از سوی مسئولان مربوطه جهت پرداختن به این ظرفیت انجام نشده است.
پیش‌بینی‌های انجام‌شده به‌وسیله شورای جهانی مسافرت و گردشگری نشان داده است که تا سال ۲۰۲۶ قسمت گردشگری ۴درصد به سهم تولید ناخالص داخلی کمک می‌کند و باعث ایجاد ۳۷۰ میلیون فرصت شغلی در تمام دنیا می‌شود.
این صنعت در کشورهای مختلفی همچون همسایه شمال غربی خودمان، «ترکیه» تبدیل به منبع اقتصادی بزرگی شده است. «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه اوایل ۲۰۲۰ گفته بود که صنعت توریسم این کشور که مدتی بود به علت حملات شدید داخلی و خارجی دچار افت شده بود رو به بهبودی است و پیش‌بینی کرد که تا آخر امسال با جذب ۴۰ میلیون گردشگر به اوج می‌رسد. وی اعتقاد دارد گه تا به امروز که با برنامه‌ریزی‌ها و در راستای اهداف ۲۰۲۳، کشور ترکیه جزو ۱۰ اقتصاد بزرگ دنیا شود. بنابراین اینگونه یک فعالیت ساده که از دیرباز در جهان وجود داشته موجب درآمدزایی کلان برای یک کشور می‌شود.
گردشگری حلال
شاید بهانه‌ای مطرح شود که کشور ما به دلیل حاکمیت فرهنگ اسلامی و ممنوعیت برخی افعال، در جذب حداکثری گردشگر ناکام مانده است. اما وجود گردشگری حلال در برخی کشورها این فرضیه را کاملا رد می‌کند.
کشورهایی همچون مالزی و ترکیه که در ورود انواع گردشگر به خصوص گردشگران مذهبی یا مسلمان پیشرو هستند، ترتیبی اتخاذ کرده‌اند تا با جذب گردشگران مسلمان، این بخش از صنعت گردشگری کشور خود یعنی «گردشگری حلال» را نیز رونق دهند.
به همین جهت در کنار انواع فرصت‌هایی که برای جذب گردشگر داخلی تدارک دیده اند امکاناتی را نیز برای استفاده گردشگران مسلمان فراهم کرده‌اند. به طور مثال در تور مالزی و پروازهایی که خطوط هوایی به صنعت گردشگری حلال اختصاص داده‌اند از سرو الکل و گوشت خوک و امثال آن برای این دسته از گردشگران مسلمانان اجتناب می شود و در بسیاری از هتل‌های بین المللی با آموزش‌های انجام شده در خصوص ذبح شرعی، غذای حلال ارائه می گردد.
همچنین در اغلب هتل‌های مالزی و ترکیه، مردان و زنان می‌توانند در بخش بانوان و آقایان اقامت کنند و یا به استخرهای جداگانه بروند. حتی یک شرکت سنگاپوری در راستای توسعه گردشگری حلال اقدام به ارائه گواهینامه ویژه سرو غذای حلال و عرضه امکانات اقامتی ویژه مسلمانان به رستوران‌ها و هتل‌های این کشور کرده است.
ایران و گردشگران
«شبیه به چیزی که فکر می‌کردم نبود» واکنش مشترک اکثر گردشگرانی است که از گوشه و کنار دنیا و با پیش‌زمینه‌هایی برخاسته از فیک‌نیوزها با ایران واقعی مواجه می‌شوند. به هرحال چه دوست داشته باشیم و چه نه در دنیای ما حرف اول را کسی می‌زند که صدای رساتری دارد. این صدای رسا در حال حاضر همان رسانه‌است. ابزاری که می‌تواند بدون در نظر گرفتن ماهیت موضوعات، تعیین‌‌کننده خوب و بد آن‌ها باشد. نکته مهم ماجرا اما این است که دست امروز ما از این نعمت بزرگ به دلایل بسیار و تا حد زیادی خالی است. صدای رسایی نداریم، پس از بازنمایی کشور خود بازمی‌مانیم.
اما یکی از خبرهای خوبی که اخیرا در همین حوزه شنیدیم و البته خلأ نقش رسانه در آن دیده می‌شود، «لغو روادید 33 کشور» در جلسه هیأت دولت به تاریخ 22 آذرماه 1402 بود. عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث و گردشگری کشور درباره‌ی این طرح گفت:«اعتقاد ما این است که گردشگری حق همه مردم دنیاست و ایران دیدنی‌ترین کشور برای گردشگران است.»
از مجموع این کشورهایی که شامل لغو روادید شده‌اند، سهم آسیایی‌ها تقریبا بیش از سه برابر سایر قاره‌هاست، با توجه به اینکه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران در آسیا به سرعت در حال توسعه است، دور از انتظار هم نبود، بنابراین ۱۷ کشور آسیایی، ۶ کشور آفریقایی، و 10 کشور از قاره‌های اروپا و آمریکای لاتین با تصمیم دولت روادیدشان یک طرفه لغو شد.
مسلم شجاعی، دکترای مدیریت گردشگری و دستیار معاون وزیر میراث فرهنگی در خصوص تغییر روند ورود گردشگران لغو روادید شده از چین و عمان می‌گوید:« ما چین را در تیرماه ۱۳۹۸ لغو روادید کردیم. طبق آمار از فروردین تا تیرماه ۱۳۹۸ سیر ورود گردشگر چینی به ایران تا ۴۰درصد منفی بود و مرتب روند نزولی داشت. اما در تیرماه که لغو روادید یک طرفه از سمت ایران اتفاق افتاد، آمار مردادماه صفر شد. یعنی از منفی ۴۰ به صفر رسید. در ماه بعد 9 درصد رشد داشت، مهر ۱۲درصد آبان ۲۲درصد و آذر هم ۲۹درصد رشد وورد گردشگر چینی به ایران داشتیم. که البته متاسفانه بعد از این شیوع بیماری کرونا اتفاق افتاد و این روند مختل شد. درباره عمان نیز همین اتفاق افتاد. وقتی روادید خودمان را با عمان در شهریورماه لغو کردیم، در ماه‌های مهر، آبان و آذر رشد ورود گردشگر عمانی به ایران داشتیم.»
لغو یک طرفه روادید با این کشورها در واقع چراغ سبزی‌است که می‌تواند همه‌ی هجمه‌های دروغین کسانی که با تکیه بر رسانه‌های دروغ‌پرداز قصد دارند ایران را ناایمن و بدوی نشان‌دهند، پاسخ می‌دهد.
کشورهای لغو روادید شده
۱- جمهوری هند، ۲- فدراسیون روسیه(به صورت گروهی)، ۳- امارات متحده عربی، ۴- پادشاهی بحرین، ۵- پادشاهی عربستان، ۶- پادشاهی قطر، ۷- پادشاهی کویت، ۸- جمهوری لبنان، ۹- جمهوری ازبکستان, ۱۰- جمهوری قرقیزستان، ۱۱- جمهوری تاجیکستان، ۱۲- جمهوری تونس، ۱۳- جمهوری اسلامی موریتانی، ۱۴- جمهوری متحده تانزانیا، ۱۵- جمهوری زیمباوه، ۱۶- جمهوری موریس، ۱۷- جمهوری سیشل- ۱۸- جمهوری اندونزی، ۱۹- برونئی دارالسلام، ۲۰- پادشاهی ژاپن، ۲۱- جمهوری سنگاپور، ۲۲- پادشاهی کامبوج، ۲۳- پادشاهی مالزی، ۲۴- جمهوری سوسیالیستی ویتنام، ۲۵- جمهوری فدرال برزیل، ۲۶- جمهوری پرو، ۲۷- جمهوری کوبا، ۲۸- ایالات متحده مکزیک، ۲۹- جمهوری بولیواری ونزوئلا، ۳۰- فدراسیون بوسنی و هرزگوئین، ۳۱- جمهوری صربستان، ۳۲- جمهوری کرواسی و ۳۳- جمهوری بلاروس.
البته تا پیش از این ایران با برخی از کشورها مانند ترکیه، جمهوری‌آذربایجان، عمان، چین، ارمنستان، لبنان، سوریه، پیمان لغو روادید داشته است، با برخی یک طرفه، برخی دوطرفه و برخی هم لغو روادید گروهی است. آمارها نشان می‌دهد که کشورهایی مثل ترکیه و آذربایجان سهم بالایی از گردشگری در ایران را دارا هستند.
شاید نام برخی از کشورهای حاضر در لیست کشورهای لغو روادید شده حتی یک‌بار هم به گوش‌تان نخورده باشد، اما این اقدام به عنوان آغاز اتخاذ سیاست‌های جدید برای جذب گردشگران خارجی حائز اهمیت است. البته تاکنون جزئیاتی نظیر مدت‌زمان روادید اعلام نشده و باید ببینیم که برنامه دقیق دولت و وزارت گردشگری در این خصوص چیست؟