زینب مرزوقی: در جریان بررسی برنامه هفتم توسعه در مجلس؛ مصوبه‌ای جنجالی توسط نمایندگان به تصویب رسید؛ مصوبه افزایش سن بازنشستگی. این مصوبه همانطور که از نامش پیداست، با دو دلیلِ «افزایش امید در جامعه» و «بحران‌های مالی صندوق‌های بازنشستگی» توسط نمایندگان به تصویب رسید. آنگونه که رئیس مجلس گفت؛ آقایان شاغل ورودی ۱۴۰۳ به بعد برای بازنشستگی باید ۳۵ سال سابقه خدمت و یا ۶۲ سال سن و بانوان شاغل ورودی همین سال باید ۳۰ سال سابقه خدمت و یا ۵۵ سال سن داشته باشند و این موضوع برای شاغلان در حال خدمت به صورت زمان‌دار بوده که متوسط آن حدود ۲ ماه است.
روابط عمومی مجلس نیز اعلام کرد که براساس مصوبه مجلس، میزان افزایش سنوات خدمت پلکانی است و بیشتر افراد در حد چند ماه به سنوات خدمت‌شان اضافه می‌شود و افرادی که به‌تازگی شروع به کار کنند به میزان سنوات خدمت آنها حداکثر ۵ سال اضافه می‌شود.
اما براساس این مصوبه؛ سن بازنشستگی چگونه محاسبه می‌شود؟
۱. بیمه پردازانی که ۲۸ تا ۳۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنها برای بازنشستگی اضافه نمی‌شود
۲. بیمه پردازانی که ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی دو ماه اضافه می‌شود.
۳. بیمه پردازانی که ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی سه ماه اضافه می‌شود.
۴. بیمه پردازانی که مطابق قوانین ۱۰ تا ۲۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی چهارماه اضافه می‌شود.
۵. بیمه پردازانی که مطابق قوانین تا ۱۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی پنج ماه اضافه می‌شود.
اعتراض‌ها به تصویب افزایش سن بازنشستگی
در همان روز تصویب؛ در خود مجلس اعتراضات و ایرادهایی نسبت به این مصوبه وارد شد. جعفر قادری نماینده مردم شیراز در صحن علنی مجلس گفته بود:« موضوع سن بازنشستگی در کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم مطرح نشده و این مصوبه صحن دارای ابهاماتی است که لازم است برای رسیدگی بیشتر به صحن بازگردد.»
قالیباف در پاسخ به تذکر این نماینده با بیان اینکه این موضوع در مجلس تصویب شده و قابل بازگشت نیست، گفته بود:« روز گذشته در زمان رأی‌گیری و بعد از آن و هنگام ظهر به این موضوع اشاره کردم که خروجی مصوبه مجلس چیست. بر اساس مصوبه مجلس سن بازنشستگی برای آقایان ۶۲ سال است و سنوات خدمتی که انجام می‌دهند ۳۵ سال در نظر گرفته شده است. باید در نظر داشت که این قانون برای افرادی که در حال حاضر در حال خدمت هستند به مرور زمان اجرا می‌شود یعنی اگر به متوسط بنگریم، تقریباً متوسط آن حدود دو ماه تا دو ماه و نیم است، یعنی کسی که ورودی امسال است، با ۳۵ سال خدمت بازنشسته می‌شود البته اگر کسی که در حال حاضر شاغل است به صورت داوطلبانه بخواهد تا ۳۵ سال در کار بماند، مانعی برای او نیست.»
اما این تنها اعتراض و ابهام وارد شده به این مصوبه مجلس نبوده و نیست. احمد امیرآبادی فراهانی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز معتقد است که این لایحه دارای ابهاماتی است و فرد تا بازنشستگی باید 42 سال کار کند. امیرآبادی فراهانی همچنین عنوان کرده بود:« از شورای نگهبان می‌خواهیم تا با بررسی دقیق‌تر، این مصوبه را برای انجام اصلاحات به مجلس برگرداند. به موجب این مصوبه، اگر شخصی ۳۵ سال کار کند و بالتبع ۳۵ سال حق بیمه و بازنشستگی بپردازد، نمی‌توان به وی در زمان بازنشستگی بیشتر از ۳۰ روز حقوق پرداخت کرد و این موضوع دارای اشکال اساسی است. باید روی این مصوبه بیشتر بحث شود و از اعضای شورای نگهبان می‌خواهیم که مصوبه افزایش سن بازنشستگی را به مجلس بازگرداند تا بررسی دقیق‌تری در مجلس شورای اسلامی بر روی آن انجام شود تا در آینده بازنشستگان در این حوزه دچار مشکل نشوند.»
وقتی ورق بر می‌گردد
البته این تمام واکنش‌ها نسبت به افزایش سن بازنشستگی نبود. وقتی که پس از تصویب، افکار عمومی و رسانه‌ها به خطرات و معایب این مصوبه پرداختند؛ برخی از نمایندگان از رای خود برگشتند و اظهاراتی عجیب نسبت به مصوبه داشتند. مثلا مجتبی ذوالنوری درباره چرایی عقب‌نشینی از رای مثبت خود به افزایش سن بازنشستگی گفته بود:«بعضی از نماینده‌ها متوجه نشدند و رای دادند از جمله خود بنده.» نایب‌رئیس مجلس توضیح می‌دهد که پس از توضیحات مجدد قالیباف برای جبران اشتباه خود هم اعلام موضع کرده و هم به دبیر شورای نگهبان نامه نوشته و مصوبه را در اثر خبط خود و برخی دیگر از نمایندگان واجد ایرادهای شرعی توصیف کرده‌ام.
جعفر قادری که از نمایندگان اقتصادخوانده مجلس نیز محسوب می‌شود، این‌گونه از رایی که داده عقب‌نشینی کرده است:«در کمیسیون تلفیق مراقب بودم که افزایش پنج‌ساله سن بازنشستگی تصویب نشود. نمی‌دانم چطور شب آخر این پیشنهاد در کمیسیون تصویب شد. الان حضور ذهن ندارم زمانی که این پیشنهاد به صحن آمد به چه شکلی رأی دادم ولی معمولا خیلی از نمایندگان این‌طور رای می‌دهند که زمانی که ببینند دولت و کمیسیون تلفیق با پیشنهادی موافق هستند، رای موافق می‌دهند.»
همچنین احمد امیرآبادی‌فراهانی که پیش از این اظهاراتش را در مخالفت با این مصوبه نقل کردیم؛ در تشریح چرایی رای مثبت دادن به این مصوبه اعلام کرده در زمان تصویب از مخالفان آن بوده است اما زمانی که می‌خواست به‌عنوان مخالف صحبت کند توسط یکی دیگر از نمایندگان اقناع شده و رای‌اش تغییر کرده است.
البته برخی از اعضای فراکسیون کارگری مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به اعضای شورای نگهبان خواستار رد مصوبه افزایش سن بازنشستگی و بررسی و اصلاح مجدد در مجلس شده‌اند.
کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی هم در جریان بررسی لایحه برنامه هفتم با بندهایی از این لایحه که در آن سقفی برای سن بازنشستگی تعیین شده بود، مخالفت کرده بود.
با مصوبه مجلس شورای اسلامی در لایحه برنامه هفتم توسعه و در صورت تایید شورای نگهبان سقف سن بازنشستگی در مردان به ۶۲ سال و در زنان به ۵۵ سال می‌رسد. بعد از این سن افراد نمی‌توانند در شغل دولتی ادامه فعالیت دهند.
کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه در بندی پیشنهاد داده بودند که افراد در صورت تمایل برای ادامه کار بعد از بازنشستگی حق بیمه‌ای را پرداخت کنند که این موضوع در صحن مجلس شورای اسلامی حذف شد.
روح الله ایزدخواه یکی از نمایندگان مجلس در گفتگو با فرهیختگان از اشکالات احتمالی شورای نگهبان به مصوبه افزایش سن بازنشستگی گفته بود و خبر داده بود که به احتمال زیاد، این مصوبه برای افراد اختیاری خواهد شد.
هنوز نوبت به بررسی مصوبه افزایش سن بازنشستگی نرسیده است
همچنین طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان نیز به پرسشی درباره مصوبه مجلس درباره افزایش سن بازنشستگی پاسخ داد و گفت:«درباره فرایند تصویب آن باید از نمایندگان مجلس پرسش شود؛ اما درباره سرنوشت آن در شورای نگهبان باید بگویم که هنوز نوبت به بررسی این مصوبه در شورای نگهبان نرسیده است. این اطمینان را می‌دهم که هم بررسی دقیقی در صحن شورای نگهبان در این زمینه خواهیم داشت و هم اینکه به محض تعیین تکلیف موضوع، حتماً اطلاع رسانی لازم را انجام خواهیم داد.»
اکنون پس تمام این کش و قوس‌ها مصوبه افزایش سن بازنشستگی به دست شورای نگهبان رسیده است. حالا باید دید بالاخره افراد پس از مرگ بازنشسته خواهند شد یا پیش از مرگ فرصتی برای استراحت هم پیدا می‌کنند؟