زهرا طیبی، خبرنگار گروه نقد روز: «گوترش» روز چهارشنبه (‌6 دسامبر) ماده 99 منشور سازمان ملل را فعال کرد، این در‌حالی است که از اکتبر 1945 تا دسامبر 2023 سازمان ملل تنها 9 بار این ماده را فعال کرده است. اقدامی که دبیرکل سازمان ملل برای اولین‌بار از آغاز فعالیت خود در سال 2017 آن را انجام داد. براساس ماده 99 منشور سازمان ملل، دبیرکل سازمان می‌تواند در مواردی که احساس کرد صلح و امنیت جهانی در‌خطر است، خواستار تشکیل جلسه‌ای فوری توسط شورای امنیت و تصمیم‌گیری اضطراری در این رابطه شود. گوترش این تصمیم را ناظر به اتفاقات و درگیری‌های در‌حال وقوع در غزه گرفته است. تا اینجای ماجرا و با توجه به اینکه سازمان ملل و دبیرکل این سازمان صرفا به اظهارنظر و محکوم کردن جنگ در غزه اکتفا کردند، می‌توان فعال کردن ماده 99 را جدی‌ترین و مهم‌ترین تصمیم سازمان ملل درباره غزه از آغاز درگیری‌ها تاکنون دانست.

سال‌هاست رژیم‌صهیونیستی رابطه دوستانه‌ای با سازمان ملل ندارد
از آغاز درگیری در نوار غزه، تلاش‌های زیادی از جانب کشورهای عربی، روسیه و چین برای تصویب قطعنامه‌ای علیه صهیونیست‌ها صورت گرفت که عموما با وتوی آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی همراه شد. در میان این عدم‌تصویب و وتوها بالاخره بعد از 40 روز از آغاز جنگ، قطعنامه حمایت از وقفه بشردوستانه در غزه توسط کشورهای عضو شورای امنیت به تصویب رسید که نهایتا از برقراری یک آتش‌بس چندروزه در غزه حمایت کردند. در بخشی از قطعنامه به این موضوع اشاره شده بود که دوطرف از محروم کردن غیرنظامیان نوار غزه از کمک‌های بشردوستانه خودداری کنند. با این حال این قطعنامه از آتش‌بس دائمی در غزه سخنی به میان نیاورده بود و حرفی نیز از محکومیت صهیونیست‌ها نسبت به اقدامات و جنایاتی که در غزه در‌حال وقوع بود، نبود و قطعنامه شروط را خطاب به دوطرف مورد تاکید قرار داده بود. به‌نظر می‌رسید این قطعنامه چندان به مذاق صهیونیست‌ها خوش نیامده است. نماینده رژیم‌صهیونیستی در سازمان ملل در واکنش به تصویب این قطعنامه گفت: «شرم‌آور است که شورای امنیت حتی به کشتاری که حماس در اسرائیل انجام داده، اشاره‌ای نکرده و همچنان از محکوم کردن آن خودداری می‌کند. راهبرد حماس این است که عمدا وضعیت انسانی در غزه را وخیم‌تر کند و تلفات فلسطینی‌ها را افزایش دهد تا شورای امنیت را برای متوقف کردن اسرائیل ترغیب کند، اما چنین نخواهد شد و اسرائیل تا نابودی حماس و آزادی گروگان‌ها به اقدامات خود ادامه خواهد داد.» این البته تنها واکنش منفی صهیونیست‌ها نسبت به مواضع و اقدامات سازمان ملل در جریانات درگیری‌های اخیر نبوده است. تصاویر و گزارش‌های منتشر شده از آنچه در حمله به مناطق مسکونی، بیمارستان‌ها و کشتن زنان و کودکان در غزه منتشر می‌شد، امری نبود که بتوان درباره آن سکوت کرد. این موضوع در وهله اول با واکنش منفی افکار عمومی جهان همراه شد و برگزاری تجمع‌ها در اعتراض به این کشتارها، نمود عینی واکنش به جنایت‌ها بود. دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در میان فشار افکارعمومی جهان ناشی از اینکه چرا سازمان ملل اقدامی در این رابطه انجام نمی‌دهد، به اظهار نگرانی از وضع و شرایط غیرانسانی در غزه و در مواردی نیز به محکوم کردن اقدامات اسرائیل در غزه پرداخت. این امر نیز از‌جمله مواردی بود که مورد پسند صهیونیست‌ها قرار نگرفت و واکنش‌های منفی نسبت به اظهارات گوترش و پاسخ گوترش به اظهارات صهیونیست‌ها آنقدر ادامه پیدا کرد که بعد از صحبت‌های دبیرکل سازمان ملل در مورد اسرائیل و محکوم کردن صهیونیست‌ها به نقض قوانین حقوق بشری و اظهار نگرانی درباره اقدامات آنها، نماینده صهیونیست‌ها در 25 اکتبر اعلام کرد که صدور ویزا برای مقام‌های سازمان ملل را متوقف خواهد کرد. «الی کوهن»، وزیر خارجه اسرائیل نیز دیدار خود با گوترش را لغو کرد. این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شد که تا الان هیچ قطعنامه یا اقدام عملی که تلویحا و مشخصا صهیونیست‌ها را به انجام اقدامات ضد قواعد حقوق بشری محکوم کرده و برای آنها تبعات بین‌المللی داشته باشد، صورت نگرفته است. محکوم کردن اقدامات صهیونیست‌ها آن هم نه به‌منظور حمایت از حماس بلکه نسبت به وضعیت نگران‌کننده غیرنظامیان صورت گرفته است، اما به‌نظر می‌رسد همین اظهارنظرها برای صهیونیست‌ها نیز چندان مطلوب نبوده و واکنش‌های منفی زیادی نسبت به این اظهارات نشان دادند تا آنجا که از برکناری آنتونیو گوترش نیز صحبت به میان آوردند. اما به قول خبرنگار صهیونیستی اینترنشنال«سال‌هاست، داستان میان سازمان ملل، گوترش و اسرائیل، داستان عاشقانه‌ای نیست و صهیونیست‌ها سال‌هاست روابط دوستانه‌ای با سازمان ملل ندارند و آنها را محکوم می‌کنند که یکطرفه و جانبدارانه از فلسطینی‌ها دفاع می‌کند.»

فشار افکار عمومی منجر به موضع‌گیری گوترش شد
دور دوم حملات صهیونیست‌ها و تنگ‌کردن حلقه محاصره در مرز غزه بعد از اتمام زمان‌ آتش‌بس دوباره از سرگرفته شد. آمار کشته و زخمی‌های فلسطینی همچنان افزایشی است، در آخرین آمار تعداد شهدای فلسطینی در نوار غزه به 15 هزار و 899 نفر رسیده است. تکرار حملات به اردوگاه‌ها و غیرنظامیان فلسطینی به‌وضوح از نقض قواعد بین‌المللی در غزه حکایت دارد. امری که منجر شد گوترش، دبیرکل سازمان با استفاده از اختیارات خود درخواست تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت برای تصمیم‌گیری در این رابطه را منتشر کند. به‌نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین دلایل اقدام اخیر گوترش، واکنش منفی‌ای است که در میان افکار عمومی جهان نسبت به ادامه این حملات به‌وجود آمده است. امری که همواره این اتهام را متوجه سازمان ملل می‌کند که هیچ اقدام ویژه و قابل توجهی برای مقابله با این حملات صورت نگرفته است. بر این اساس به‌نظر می‌رسد اقدام تازه دبیرکل سازمان و استفاده از ماده 99 منشور سازمان ملل به‌منظور کم کردن فشار افکار عمومی بر سازمان ملل صورت گرفته است. با این حال اگر نتیجه جلسه شورای امنیت نیز منجر به تصمیم قطعی درباره آتش‌بس نشود هم مقدار قابل توجهی از فشارها را بر سازمان ملل کم خواهد کرد. طبیعی است که در سمت دیگر ماجرا صهیونیست‌ها نظر دیگری دارند و معتقدند حملات می‌بایست تا نابودی حماس ادامه پیدا کند البته مسائل داخلی سرزمین‌های اشغالی نیز در ادامه حملات زمینی بی‌تاثیر نیست و می‌توان گفت حیات سیاسی نتانیاهو به نتیجه این درگیری در غزه بستگی دارد.

ادامه مطلب را اینجا بخوانید.