نادیا آهنجان، خبرنگار: اخیرا جلسه هم‌اندیشی بین جمعی از بانوان مدیرعامل و تاسیس‌کننده استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان با تعدادی از نمایندگان مجلس در ساختمان مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در این جلسه که سمیه رفیعی، نماینده مجلس و رئیس بنیاد زنان متخصص و سیدمحسن دهنوی، عضو هیات‌رئیسه مجلس حضور داشتند زنان کارآفرین حوزه استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به طرح چالش‌ها و مسائل این حوزه پرداختند. در این جلسه که مدیرانی از شرکت‌های کلاژن پلیمر، دارو رستاژن، رادین زیست فناور، نور آبی لیزر، پارس‌جویان آوا، موسسه توانمندسازان کیمیا دانش، علوم زیستی حیان، پردیس توانمند‌سازی پیشگامان قاصد و... حضور داشتند، زنان کارآفرین مواردی همچون عدم یکسان‌سازی تخصیص ارز، واردات بی‌رویه و لابی‌گری‌های موجود در بعضی از بازار‌ها را به‌عنوان چالش حوزه استارتاپی و دانش‌بنیان‌ها ذکر کردند.
تبعیض در تخصیص ارز به انحصار دامن می‌زند
فاطمه نعمت‌پور، مدیرعامل رابین زیست فناور در حاشیه جلسه گفت: «در زمینه بایوتکنولوژی واردکننده‌ای با ارز ترجیحی اقدام به واردات می‌کند درحالی‌که ما با ارز آزاد مواد اولیه خود را تهیه کرده و بومی‌سازی می‌کنیم، فارغ از ضرر مادی‌ای که به تولید‌کننده وارد می‌شود افزایش حجم واردات به اندازه نیاز مصرف‌کننده، مصرف‌کننده را از توجه به تولید داخلی بی‌نیاز می‌کند. واردات اقلام به کشور باعث ایجاد زمینه رقابتی شده و از این جهت مفید است اما به شرطی که توازن در تخصیص، کنترل واردات و مقابله با قاچاق توأمان انجام شود.» آتوساسادات عربانیان، مدیرعامل نورآبی لیزر نیز افزود: «ما محصول را با بهترین کیفیت ساخته‌ایم و نصف قیمت نمونه خارجی به بازار عرضه کرده‌ایم با این حال تاکنون قادر به فروش پنج نمونه از محصولات خود شدیم درحالی‌که جامعه هدف ما بیش از 200 عدد از آنها را نیاز داشت و علی‌رغم آنکه فیشر‌های ما از نمونه خارجی قوی‌تر هستند نیاز بازار توسط نمونه‌های وارداتی تامین شد و ما مغلوب وارد‌کنندگان شدیم.»
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان عادلانه باشد
در ادامه سپیده کریمی‌افشار، مدیرعامل رستاژن‌دارو با اشاره به ورشکستگی تعداد زیادی از شرکت‌ها به سبب بازپرداخت سریع وام‌های اعطایی گفت: «حد حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در دو طیف شرکت‌های کوچک و بزرگ قرار می‌گیرد و شرکت‌هایی که در میانه طیف قرار دارند مشمول تسهیلات نمی‌شوند. از طرف دیگر ضوابط و حمایت‌ها در تناقض با یکدیگر قرار دارند، شرکت‌های دانش‌بنیان برای اخذ گرنت تحقیق و توسعه (R&D) باید از اعضای هیات علمی استفاده کنند و نمی‌توانند خودشان مجری باشند و برای شرکت و پروژه خود استفاده کنند این درحالی است که عضو افزوده شده کارایی و حضوری در شرکت ندارد اما به‌واسطه مطرح شدن نام خود و گرفتن گرنت R&D مطالبه سهمی قابل‌توجه می‌کند و این امر مجددا شرکت‌هارا با چالش روبه‌رو می‌سازد.» شقایق حق‌جو، سرپرست مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی و مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان نیز ضمن تایید این مطالبات گفت: «در مقام سیاستگذاری باید فکری اساسی کرد، درصورت ممانعت در انجام واردات بخشی از نیاز بازار بدون پاسخ باقی خواهد ماند اما می‌توان نیاز‌سنجی کرد و بر حسب ظرفیت قابل توسعه برآورد‌ها را انجام داد. همچنین ما متوجه این نقص هستیم که همه شرکت‌ها تحت شمول حمایت قرار نمی‌گیرند بنابراین جایزه ملی نکست (NEXT) را تعریف کردیم تا شرکت‌هایی که تاکنون سه محصول طراحی کردند برای نکست پروداکت (تولید بعدی) خود از این جایزه بهره ببرند و محصول خود را توسعه دهند البته در این بین نیاز به ابزار‌های مالی، بیمه‌ای و سرمایه‌گذار خطرپذیر نیز داریم.»
مصوبات جدید مانع می‌سازند!
فاطمه سخایی، مدیرعامل شرکت پارس‌جویان آوا سخنران بعدی این جلسه بود که ضمن درخواست از ارگان‌های دولتی برای خرید اقلام مورد نیاز از بخش خصوصی گفت: «حمایت‌ها و تسهیلاتی که وعده داده می‌شوند و مجلس مصوب می‌کند که از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت انجام شود، نه‌تنها محقق نمی‌شوند بلکه می‌توان گفت ضوابط و حمایت‌ها در تناقض با یکدیگر قرار دارند. ما برای دریافت تسهیلات به بانک مراجعه کردیم عنوان کردند که باید افزایش سرمایه دهید درحالی‌که در شرایط دریافت چنین موردی لحاظ نشده بود، بعد از افزایش سرمایه مراجعه کردیم و بانک ما را به بعد از عید حواله کرد، بعد از عید نیز گفتند مصوبه جدیدی آمده و ما ملزم به پرداخت تسهیلات نیستیم. اگر قانونی وضع می‌شود باید بعد از آن پیگیری شود که چند درصد از جامعه هدف توانستند از این تسهیلات بهره ببرند.» در ادامه جلسه مطالبات دیگری نیز مطرح شد که به‌صورت مختصر به آنها می‌پردازیم؛ نیاز به کمک‌های بلاعوض از جانب دولت، ایجاد نتورکینگ و شبکه‌سازی میان کارآفرینان برای استفاده از تجارب یکدیگر، افزایش بازدید مسئولان از پارک‌های علم و فناوری و بررسی وضعیت زنانی که شرکت‌های دانش‌بنیان دارند، عدم تغییر کوتاه‌مدت تبصره‌ها و سرمایه در گردش، مقابله با واردات انحصاری و لابی‌گری‌ها، تحقق وعده‌های عنوان‌شده، خریداری اقلام مورد نیاز ارگان‌های دولتی از بخش خصوصی و حمایت دولت از محصولات تولیدشده در این بخش، تاسیس مهد کودک در پارک‌های علم و فناوری برای عدم افتراق میان مادران کارآفرین و فرزندان آنها، پیگیری قانون وضع‌شده و بررسی این امر که چند متقاضی توانستند از تسهیلات وضع‌شده بهره ببرند، کاهش درصد‌های بالای بهره وام‌های بانکی و تضامین آن و عدم رقابت بخش دولتی با بخش خصوصی.
سمیه رفیعی و محسن دهنوی نیز در این جلسه به کارآفرینان وعده رسیدگی به مطالبات را دادند و سمیه رفیعی با دعوت از دیگر زنان متخصص به لزوم عضویت در بنیاد زنان متخصص برای ایجاد یک شبکه ارتباطی میان متخصصان و ارجاع سریع‌تر مشکلات به مسئولان برای گشایش موثر‌تر و پیشبرد اهداف آنها اشاره کرد.