نیلوفر مژدهی، خبرنگار: این روزها دیگر حضور مربیان خارجی در لیگ برتر و یا حتی لیگ‌های پایین‌تر اتفاقی عجیب و خارق‌العاده‌ای برای فوتبال ایران نیست. در واقع نه نام‌هایی که وارد فوتبال ایران می‌شوند آنقدر بزرگ هستند، که ما را شگفت‌زده کنند و نه باشگاه‌ها توان مذاکره با مربیان نامی را دارند. با این حال واسطه‌ها و دلالان حال حاضر فوتبال ایران به خوبی کارشان را بلدند و به محض اینکه تیمی به دنبال مربی باشد انواع و اقسام مربیان مختلف با ملیت‌های متفاوت را به آنها معرفی می‌کنند. البته این گزینه‌های موجود قبل از حضور در ایران، فعالیت در آسیا را تجربه کرده‌اند و اینطور نیست که برای اولین بار مربیگری در آسیا را با فوتبال ایران تجربه کنند. از این رو به نوعی امتحان‌شان را پس داده و حضورشان در لیگ برتر حاشیه امنیت مدیرانی است که می‌خواهند برای چنین مربیانی پول خرج کنند.
در شرایط فعلی بیشتر این مربیان اسپانیایی و پرتغالی هستند و اخیرا نیز مربیان یونانی راهشان را به فوتبال ایران باز کرده‌اند. به نظر می‌رسد دوره حکومت مربیان کروات در فوتبال ایران تمام شده و از این به بعد به جای مربیانی با پسوند ویچ باید شاهد فعالیت مربیان با سبک و سیاق اسپانیایی_پرتغالی باشیم. نکته قابل توجه در مورد مربیان خارجی اخیر در فوتبال ایران این است که آنها اغلب موفق به فتح جام نشده‌اند و از ناکامان به حساب می‌آیند. در واقع برانکو ایوانکوویچ همراه پرسپولیس آخرین مربی خارجی در لیگ ایران بود که موفق شد جام بگیرد. حالا نیز چهار مربی خارجی در لیگ فعالیت می‌کنند که هر کدام شرایط مختلفی داشته و البته عملکردشان بد نیست اما حضورشان در لیگ برتر ایران و کارنامه‌ای که تاکنون از خود به جا گذاشته‌اند این نکته را ثابت می‌کند که بدون این مربیان هم می‌توانیم فوتبال خوب ببینیم و جام کسب کنیم. از این رو به نظر می‌رسد بیشترین موضوعی که باشگاه‌ها را به سوی استفاده از مربی خارجی سوق می‌دهد در ابتدا دوری از حاشیه و در ادامه کمبود مربیان توانا در لیگ برتر است، چرا‌که اگر می‌خواهیم از حضور مربیان خارجی در فوتبال‌مان بهره ببریم باید لول و سطح انتخاب‌هایمان را کمی افزایش دهیم.
اگر امثال برخی مربیان موفق در فوتبال ایران بیشتر بودند چه‌بسا نیاز به استفاده از مربیان خارجی کمتر می‌شد با این حال ورود سبک‌های مختلف با توجه به حضور مربیان خارجی در لیگ برتر، از جذابیت‌های غیرقابل‌انکار فوتبال است که می‌تواند توجه دوستداران این رشته را به خود جلب کند.
سپاهان-مورایس؛ روندی موفق با تیمی پرستاره
سپاهان هنوز دو بازی کمتر از رقبا انجام داده؛ با این حال در جایگاه چهارم جدول رده‌بندی قرار دارد. این تیم اگر دو بازی عقب افتاده خود را با پیروزی پشت سر بگذار‌د، می‌تواند حتی به صدر جدول برسد. در حالی که فصل قبل در هفته یازدهم با وجود برگزاری تمام بازی‌ها با ۲۰ امتیاز در همین جایگاه قرار داشت. از این رو می‌توانیم ادعا کنیم سپاهان از فصل گذشته خود جلوتر است. همان‌طور که مورایس پیش از این نیز به آن اشاره کرد تعدد بازیکنان ملی‌پوش گواهی بر توانمندی این تیم است و اگر حالا آنها به جای صدرنشینی در رده چهارم جدول جای گرفته‌اند نه به دلیل ناتوانی‌شان بلکه به دلیل دو بازی عقب‌افتاده آنهاست.
مورایس با‌ثبات‌ترین مربی خارجی لیگ برتر در نتیجه‌گیری است. او تاکنون از ۹ بازی که انجام داده ۷ پیروزی داشته و فقط در مقطعی بعد از تعطیلی بی‌دلیل مسابقات لیگ برتر دچار افت شد که نتیجه آن یک مساوی و یک شکست است. شاگردان این مربی در بازی با تراکتور، ذوب‌آهن، استقلال و پیکان به چهار پیروزی متوالی دست یافتند. در ادامه نیز آنها موفق شدند صنعت نفت را شکست دهند اما مقابل نساجی به تساوی رضایت داده و در نهایت به ملوان در هفته نهم رقابت‌های لیگ برتر باختند. در حالی که به نظر می‌رسید سپاهان بعد از دو نتیجه نامطلوب افت کرده، شاگردان مورایس دو پیروزی مقابل پرسپولیس و استقلال خوزستان کسب کردند که بسیار ارزشمند بود و دوباره خود را به صدر جدول نزدیک کرده و به کورس رقابت برگشتند.
البته این مربی پرتغالی امتحان خود را در فصل گذشته پس داده بود. بازی‌های زیبا از تیم سپاهان، در حالی که عملکرد تک تک بازیکنان به جد متفاوت شده است، نشان از توانمندی و هوش بالای این مربی دارد. طبیعی است؛ از مربی‌ای که به عنوان دستیار مورینیو فعالیت کند بیش از این هم انتظار نمی‌رود. در لیگ قهرمانان آسیا اما اگر اتفاقاتی که در بازی با الاتحاد به وجود آمد رخ نمی‌داد، شاهد عملکرد بهتری از تیم مورایس بودیم. با این حال می‌توان گفت که سپاهان شرایط موازی را در لیگ قهرمانان و لیگ برتر پشت سر می‌گذرد.
تراکتور-خمز؛ پرنوسان و پرحرف
تراکتور با ۱۸ امتیاز اصلی‌ترین تعقیب‌کننده سپاهان است با این تفاوت که تیم خمز هر ۱۱ بازی خود را پشت سر گذاشته و جالب اینکه با وجود شش برد و پنج باختی که در کارنامه دارد هنوز موفق به کسب هیچ تساوی‌ای نشده است. فصل قبل پاکو خمز دقیقا پس از هفته یازدهم و در حالی که بردیف را در جایگاه هفتم با ۱۵ امتیاز تحویل داده بود، سرمربی تراکتور شد و عملکرد خیلی خوبی از خود به جای گذاشت. تراکتوری‌ها تصور می‌کردند با سپردن تیم‌شان از ابتدای فصل به این مربی می‌توانند خود را به عنوان یک مدعی مطرح کنند. عملکرد پرنوسان پاکو خمز اما نشان داد او هنوز خطاهای زیادی در کارش دارد و برای رسیدن به یک مربی ایده‌آل به زمان بیشتری نیازمند است.
سرمربی تراکتور توانسته به هر زحمتی شده تیمش را در بالای جدول حفظ کند اما واقعیت این است که هنوز رقبایی در تعقیب او هستند که می‌توانند با کوچک‌ترین لغزش جایگاه پنجم را از او گرفته و حتی این تیم را به نیمه پایینی جدول سوق دهند. این سرمربی که برای کنفرانس‌های خبری بیشتر از تیمش تمرکز می‌کند اگر همین تمرکز را در تمرینات داشت اوضاع تراکتور بهتر بود. تراکتور که به دلیل نتایج سینوسی خمز اوضاع خوبی ندارد به خوبی می‌داند قرار گرفتن در جایگاه پنجم جدول به واقع حق آنها نیست. تراکتوری‌ها که فصل را با دو باخت پی‌در‌پی مقابل سپاهان و پرسپولیس آغاز کردند، خوش‌شانس بودند و در هفته سوم به مصاف استقلال خوزستان رفته و با یک برد ارزشمند خود را از بحران خارج کردند. دو بازی بعدی آنها با مس و هوادار نیز به همین شکل پیش رفت. به نظر می‌رسید تیم خمز از بحران فاصله گرفته و روی نوار پیروزی قرار گرفته است. این اما خیالی بیهوده بود چرا که سرمربی اسپانیایی تیم تراکتور نتوانست به این روند ادامه دهد. به ترتیب در هفته‌های بعد با یک حرکت سینوسی یکی در میان موفق به کسب پیروزی شد.
تراکتوری‌ها هفته ششم به شمس آذر باختند، هفته هفتم آلومینیوم را بردند و در هفته هشتم از ذوب‌آهن شکست خوردند. سپس نساجی را شکست دادند اما مقابل استقلال تهران دوام نیاورده و باختند ولی فولاد را -در حالی که به نظر نمی‌رسید با توجه به جو بد ورزشگاه پیروز شوند- شکست داده و ثابت کردند به حرکت سینوسی خود وفادارند. این روند تراکتور را به موفقیت نمی‌رساند و خمز اگر می‌خواهد باورهای فصل گذشته در مورد او از بین نرود باید از این شرایط فاصله گرفته و ترکیب برنده خود را پیدا کند. خمز به نظر گیج می‌رسد و شاید چون با آنچه در تصوراتش بود فاصله دارد هنوز نتوانسته با داشته‌هایش کنار بیاید. با توقعاتی که از این مربی می‌رفت نمی‌توانیم علی‌رغم همه تلاش‌هایش از عملکرد او راضی باشیم.
اوزونیدیس-گل‌گهر؛ جانشین خلفی نبودی
مارینوس اوزونیدیس یونانی که با وسواس زیادی از سوی مدیران گل‌گهر به عنوان جانشین امیر قلعه‌نویی انتخاب شد هنوز توقعات را برآورده نکرده است. قرار بود با جدایی امیر قلعه‌نویی، مدیران این باشگاه به دنبال مربی بهتری بگردند تا جانشین سرمربی تیم ملی را انتخاب کنند. قرار بود فردی را جانشین سرمربی تیم ملی کنند که عملکرد بهتری داشته و چند سال ناکامی تیم گل‌گهر در لیگ برتر را خنثی کند. توقع می‌رفت این مربی یونانی که با بررسی زیادی هم انتخاب شد، شرایط را نسبت به فصول قبل بهتر کرده و ضعف‌ها را ترمیم کند اما این انتخاب چیزی بیشتر از آنچه قلعه‌نویی در چند سال حضور لیگ برتری تیم گل‌گهر به دست آورده بود، انجام نداده است. گل‌گهری‌ها فصل قبل با وجود ۱۱ بازی که برگزار کرده بودند با ۲۱ امتیاز در جایگاه سوم قرار داشتند و همین هفته‌ها اوج کار امیر قلعه‌نویی برای گل‌گهر بود.
تنها می‌توانیم به دو بازی عقب‌افتاده تیم گل‌گهر امیدوار باشیم تا شاید با برگزاری این دو بازی جدول تغییر کرده، جایگاه بهتری را کسب کند. این مربی تاکنون از ۹ بازی برگزار‌شده فقط ۱۴ امتیاز کسب کرده است و با وجود باختی که در کارنامه دارند شاید همان پنج تساوی برایشان حاشیه امنیت ایجاد کرده باشد. پیش‌بینی می‌شد با توجه به علاقه اوزونیدیس به بازی تدافعی، آنها در خط حمله با مشکلاتی مواجه شوند. آمار می‌گوید که این تیم به همان اندازه که در دفاع موفق بود در حمله اینچنین نیست و این پنج تساوی می‌تواند حاصل همین تفکرات دفاعی باشد. اوزونیدیس در خوشبینانه‌ترین حالت در صورت پیروزی در دو بازی عقب‌افتاده می‌تواند تیم خود را ۱۹ امتیازی کند و نهایتا تا رده چهارم پنجم بالا بیاید.
مارتینز-فولاد؛ هنوز خوب نیستی
ایگناسیو مارتینز از هفته ششم مسئولیت تیم فولاد را بر‌عهده گرفت و جانشین علیرضا منصوریان شد. نتایج مارتینز با توجه به افتضاحی که منصوریان در این تیم به وجود آورده بود به مراتب بهتر از اوست. این بدان معنی نیست که این مربی اسپانیایی توقعات را برآورده کرده است. فولادی‌ها که با اصرار هواداران در نهایت به استخدام مربی خارجی تن دادند، توقع داشتند با هزینه‌ای که انجام می‌شود نتایج بهتری بگیرند اما آنها همچنان عملکرد راضی‌کننده‌ای نداشتند.
تیم فولاد تا قبل از هفته پنجم به گل‌گهر، صنعت نفت، ملوان و پرسپولیس باخته بود. بازی هفته پنجم هم که طبق معمول برگزار نشد. در نتیجه همه امید آنها به بازی با استقلال خوزستان و اولین حضور مارتینز بود که اتفاقا با پیروزی همراه شد. در ادامه آنها هوادار را نیز شکست دادند اما در دو بازی پی‌در‌پی مقابل تیم شمس‌آذر و مس شکست خوردند. هفته دهم موفق به شکست آلومینیوم شدند اما مقابل تراکتور شکست دیگری را پذیرفتند.
مارتینز در مدت حضور در تیم فولاد سه برد و سه باخت داشت و هنوز هیچ تساوی‌ای در کارنامه ندارد. هرچند عملکرد این مربی به دلیل اینکه از هفته ششم به جمع فولادی‌ها اضافه شد چندان قابل ارزیابی نیست اما تا همین‌جا هم راضی‌کننده ظاهر نشده است. شاگردان مارتینز با یک بازی عقب‌افتاده ۹ امتیازی هستند و در جایگاه چهاردهم جای گرفته‌اند. در حالی که فصل گذشته با همین تعداد بازی ۱۲ امتیازی بوده و در رتبه دهم قرار داشتند. به این ترتیب اگر اسپانیایی تازه‌وارد لیگ برتر می‌خواهد به فعالیتش در ایران ادامه دهد باید شرایط بهتری را برای فولاد به وجود بیاورد.