فرهیختگان: محسن فائضی، پژوهشگر مسائل فلسطین دیگر کارشناسی بود که برای بررسی استراتژی فعلی صهیونیستها و سرنوشت آتش‌بس احتمالی غزه با او گفت‌وگو کردیم. او تن دادن رژیم‌صهیونیستی به یک آتش‌بس در غزه را ناشی از عدم تحقق اهداف این رژیم در جنگ می‌داند. مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
اهداف صهیونیستها از جنگ محقق نشد
فائضی در توضیح اینکه صهیونیستها تا چه حد توانسته‌اند در رسیدن به اهداف خود در غزه دست پیدا کنند گفت: «درباره آتش‌بس برای اولین‌بار توضیحاتی از توافق در رسانه‌ها گفته می‌شود، یعنی مذاکرات برای توافق فعلا مطرح است. در همین دو، سه هفته گذشته هروقت بحث آتش‌بس مطرح شد، چه رسانه‌های رژیم‌صهیونیستی و چه مقامات رسمی آمریکایی، از موقت بودن آن صحبت کردند و این آتش‌بس برای صهیونیستها آتش‌بس نهایی نخواهد بود. صهیونیستها فعلا چه در بحث آزادی اسرا یا به‌قول خودشان گروگان‌ها و چه در موضوع نابودی حماس به اهداف خود نرسیده‌اند. آنها با این دو هدف و دو مساله وارد جنگ شدند و فعلا با تحقق آن خیلی فاصله دارند، لذا فعلا حرف از آتش‌بس موقت است. به‌هرحال فشارهایی که در این 45 روز علیه غزه رخ داده، چه درخصوص حمله زمینی، چه حجم کشتار و چه فشار اجتماعی خیلی‌جدی است، حتی عدم ورود سوخت این فشارها را بیشتر کرده است. صهیونیستها می‌خواهند اینها را تبدیل به یک امتیاز سیاسی کنند، ولو امتیاز موقت که در مقابل آن حرف از آزادسازی اسرا باشد. درحال‌حاضر مساله آزادسازی اسرا مطرح است و حدود 50 نفر از اسرا- که نصف‌شان خارجی هستند- قرار است آزاد شوند. فشار آمریکا به‌ویژه برای آزادی همه اسرای دوتابعیتی خیلی بیشتر شده است. از طرفی اسرائیلی‌ها الان اصلا به‌دنبال آتش‌بس نیستند؛ چراکه با هدف جنگ خیلی فاصله دارند و به‌نظرم فشار جریان مقاومت، تلفات در غزه، اقدامات لبنان و یمن و اقداماتی که عراق و سوریه انجام می‌دهد به اضافه فشار جهانی، باعث شده که رژیم‌صهیونیستی مجبور به پایان جنگ شود، لذا آتش‌بس محدودی می‌خواهد که تعدادی از اسرایش آزاد شوند که حداقل بخشی از اهدافش محقق شود تا بتواند هم افکار عمومی جهان را ترمیم و هم ادعا کند که تن به یک آتش‌بس داده و سوخت و اقلام وارد غزه شده است و دیگر اینکه با آزادسازی ولو تعداد کمی از 250 نفر اسیر که خودش ادعا کرده، افکار عمومی داخلی خود را ترمیم کند. البته فعلا حماس حتی تعداد دقیق اسرا را اعلام نمی‌کند و می‌خواهد به‌عنوان اهرم فشار مذاکره به آن نگاه کند. اما چیزی که مطرح است این است که احتمالا ورود اقلام و سوخت در مقابل آزادسازی اسرایی است که حماس دارد. فعلا حرف‌ها از آتش‌بس در این موضوعات هستند و طرح آتش‌بس کامل نبوده به این دلیل که صهیونیستها به هیچ یک از اهداف‌شان در جنگ نرسیده‌اند.»
پلن نهایی صهیونیستها تخلیه نوار غزه است
فائضی درباره هدف و راهبرد نهایی صهیونیستها در حمله زمینی گفت: «پلن نهایی اسرائیلی‌ها که صراحتا هم مطرح می‌کنند، تخلیه نوار غزه است. اما مرحله قبل‌تر و آنچه برای اسرائیلی‌ها منطقی‌تر است، این است که پایان جنگ اتفاق بیفتد. آنها می‌خواهند مدیریت نوار غزه در اختیار هر طرفی غیر از حماس باشد. حالا یا تاسیسات خودگردان یا خود اسرائیلی‌ها یا حتی کشورهای عربی، این چیزی است که به‌نظر من اینها دنبالش هستند. اما این با واقعیت خیلی فاصله دارد و خودشان هم می‌دانند، لذا برای همین است که از جنگ طولانی‌مدت حرف می‌زنند و سعی می‌کنند افکار عمومی را برای جنگ طولانی‌مدت مجاب کنند. پلن نهایی‌شان این است. هدف بلندمدت تخلیه غزه است که صراحتا هم مطرح می‌کنند. هدف میان‌مدت گرفتن کنترل غزه از حماس است. حالا ممکن است این تصرف حاشیه‌هایی داشته باشد، مثلا اختیارات تشکیلات خودگردان بیشتر شود یا خودشان مدیریت کنند. اتفاقی که بعد از توافق اسلو افتاد. طبق توافق اسلو قرار بود غزه دست فلسطینی‌ها بیفتد، لذا کنترل نوار غزه را به تشکیلات خود گردان دادند. آن موقع به محمد دحلان دادند، در سال 2006 اسرائیل به‌طور کامل خارج شد و غزه به دست حماس افتاد. اما هدف کوتاه‌مدت و مجبور به پایان جنگ شوند، حداقل هدف آتش‌بس کوتاه‌مدت است و اینکه اتفاق طوفان الاقصی دیگر تکرار نشود. درکنار آن آزادسازی اسرا را هم به‌عنوان هدف درنظر دارند. این آزادسازی اسرا برای اسرائیل یک مساله‌ای دارد و آن هم این است که مابه ازای آن چه خواهد بود، یعنی حماس به تبادل چند اسیر راضی خواهد شد؟ بسیار مساله مهمی است، یعنی آنها می‌خواهند بیشترین اسرا را بگیرند ولی کمترین اسیر از فلسطینی‌ها آزاد کنند، لذا شما می‌بینید الان آماری که مرکز اسرای فلسطین اعلام می‌کند، این است که بعد از 7 اکتبر، حداقل دوهزار فلسطینی در کرانه باختری بازداشت شدند. رقم عجیبی است. ما قبل از 7 اکتبر جمعا شش‌هزار اسیر داشتیم. الان این شش‌هزار به هشت‌هزار رسیده است. اینها برای آن است که در تبادل بتواند مبادله کند.»
فائضی در ادامه اشاره‌ای نیز به ادعای صهیونیستها درباره وجود تونل‌ها در بیمارستان‌های غزه داشت و گفت: «این حجم از فضاسازی صهیونیستها عجیب است. مثلا الان موشک‌هایی ساخته‌اند که صفحه ارتش اسرائیل و شخص نتانیاهو اینها را در توییتر منتشر می‌کرد. مثلا اتاق‌های بیمارستان الشفا را نشان می‌دهند و ادعاهایی در چنین سطحی مطرح می‌کنند. تفاوت این ادعاها با واقعیت عجیب است. اینکه چرا آنها برای چیزی که شبیهش هم وجود ندارد، باید این همه فضاسازی کنند؟ بیمارستان الشفا از منظر استراتژی هم هیچ چیز خاصی نبود. نزدیک ساحل در غزه است و اصلا خارج از غزه محسوب می‌شود. اینطور نیست که رسیدن به الشفا، مانند رسیدن به مرکز شهر غزه باشد. محل مهم شهر غزه، شهرک الزیتون است. در جنگ قبلی هم در همین محل اسرائیل نتوانست ورود پیدا کند و مجبور به پایان دادن جنگ شد. اینها در شهر غزه است. این حجم از فضاسازی برای یک بیمارستان واقعا اتفاق عجیبی بود. یک موقعی شما می‌گویید این مرکز، مرکز مهمی است و دست به هر دروغی می‌زنید تا به آن برسید. به‌نظر من بیشتر یک شکست اطلاعاتی عجیب‌و‌غریب بود. اینکه چرا صهیونیستها این حجم تبلیغات برای این بیمارستان داشتند را نمی‌دانم. اما در فضای عربی به‌شدت مورد تمسخر واقع شدند و دو سه روز رسانه‌های داخلی رژیم‌صهیونیستی، انتقادات شدیدی مطرح کردند و رسوایی تمام عیاری برای این رژیم اتفاق افتاد.»
آتش‌بس موقتی است اما مختصر نخواهد بود
فائضی در ادامه به این نکته اشاره کرد که حماس نیز از آتش‌بس موقت در غزه استقبال می‌کند: «اولین چیزی که در رسانه‌های اسرائیلی، آمریکایی و یا عربی مطرح می‌شود، حرف از آتش‌بس موقت بشردوستانه است. حماس هم از این استقبال می‌کند. به چند دلیل؛ اول اینکه فشار اجتماعی را کم کند. مخصوصا با ورود سوخت و کالا این اتفاق محقق می‌شود. الان ما در بخش‌های مختلف و مخصوصا پزشکی با یک فاجعه عجیب مواجه هستیم. چرا رژیم‌صهیونیستی اینقدر روی بیمارستان‌ها حساس است؟ برای این است که این را به عنوان پذیرش شروط در آتش‌بس نهایی بدانند و حماس دیگر چیزی برای از دست دادن نداشته باشد. از نظر اجتماعی الان واقعا بیمارستان با این حجم از مجروحان و کشته‌شدگان مورد توجه قرار دارد. نکته دیگر این است که حماس هم دوست دارد از این اسیران دوتابعیتی، رهایی پیدا کند، حتی اسرای غیرنظامی هم برای حماس خیلی مساله‌ای نیستند و احتمالا آنها را آزاد خواهد کرد. اصل مساله تبادل اسرای نظامی است که آن موقع حماس می‌تواند امتیاز بگیرد. در این مرحله حماس به دنبال کم کردن فشار است و رژیم‌صهیونیستی هم به دنبال آزادی اسراست که حداقل دستاوردی داشته باشد. اینکه چرا تا الان رژیم‌صهیونیستی تن به آتش‌بس نداده است و الان راضی شده، به دلیل بیشتر شدن فشارها است. مثلا هفته گذشته گفته می‌شد که چهار ساعت در روز، آتش‌بس برقرار شود. بعد گفتند سه روز و حالا این تبدیل به پنج روز شده است. این یعنی حماس در حال فشار آوردن است. هر‌چند قرار است آتش‌بس موقتی باشد، نباید مختصر باشد. باید به نحوی باشد که حماس واقعا دستاوردی داشته باشد.»
فائضی در ادامه این نکته را مورد تاکید قرار داد که اسرائیلی‌ها فعلا نمی‌توانند آتش‌بس را نهایی کنند: «الان اسرائیلی‌ها واقعا در موقعیتی نیستند که آتش‌بس را نهایی کنند، چون هم دستاورد به دست نیاورده‌اند و هم اینکه فشار روی آنها زیاد است. الان فشارهای افکار عمومی آنقدر اهمیت دارد که می‌خواهند جنگ را تمام کنند. لذا اگر این دو مولفه تغییرکند، ما به سمت پایان جنگ می‌رویم. البته شما می‌دانید اقدامات محور مقاومت در لبنان روز به روز بیشتر می‌شود. دیدیم حجم حملات بیشتر شده است، توقیف کشتی توسط یمن و امثالهم به‌نظرم پلن‌هایی است که محور مقاومت اجرا می‌کند تا اسرائیل را به سمتی ببرد که به آتش‌بس دائمی برسند. گذر زمان از این باب، به‌نظر من به نفع ما نیست. رژیم‌صهیونیستی به دنبال اجرای پلنی است تا ضربه به حماس وارد کند و بعد از آن به سراغ نابودی حماس برود. درنهایت هم واگذاری تشکیلات به گزینه‌ای دیگر است. لذا اگر جنگ تمام شود، ما بیشترین دستاورد را نسبت به چیزی که اسرائیلی‌ها دنبال آن هستند، داریم. بنابراین پایان جنگ فعلا به نفع ماست.»