
میلاد جلیلزاده - هومن جعفری، گروه فرهنگ: تا بهحال هیچجا تعریفی رسمی از فیلم «حالخوبکن» ارائه نشده اما سخت است انکار کنیم که چنین دستهبندی خاصی را میتوان برای یکسری از فیلمها قائل شد. هیچجا ننوشتهاند فیلم حالخوبکن چیست اما همه میدانند که چیست. اگر از کسی معنای این عبارت را بپرسید، احتمالا خواهد گفت «فیلمی که بشوید و ببرد.» یا اگر دقیقتر پاسخ بدهد میگوید «فیلمی که گزندگی خاصی نداشته باشد، بانشاط باشد و آرامبخش.» اما اگر بخواهیم دقیقتر شویم و معنای مشخصی برای فیلم حالخوبکن پیدا کنیم باید ابتدا این عبارت را از عبارات همجوارش تفکیک کرده باشیم. فیلمهایی که نوستالژیک هستند ممکن است حال کسی را جا بیاورند اما در این تعریف نمیگنجند. کمدیهایی که قهقهه میآورند، اکشنهایی که هیجانانگیزند، فیلمهای اجتماعی که خوب طعنه میزنند و با متلکهایشان دل مخاطبان را خنک میکنند، فیلمهایی که ارزشها و غرور ملی و مذهبی مخاطب را پررنگ میکنند و خیلی چیزهای دیگر که سرگرمکننده هستند و احتمالا قابلیت این را دارند که «بشویند و ببرند»، هرکدام تعریفی مستقل از فیلم حالخوبکن دارند. این عبارت حالخوبکن که همه معنیاش را میدانند اما تعریفش را نمیتوانند دقیق ارائه کنند، اساسا چیز خاصی است که فقط خودش را میتوان مثل خودش دانست. فیلم حالخوبکن عموما از کلیشههای جذابیت بخش متداول سری سوا دارد و درعین ظاهر سادهاش، یک مساله روانشناختی و احتمالا اجتماعی را تا ژرفا میکاود. ما ایرانیها معمولا به فیلمهایی حالخوبکن میگوییم که ارتباط فرد با محیط پیرامون را بهشکلی شرقی و اینجایی نمایش میدهند. از این رو چنین آثاری یا جمعمحور هستند، مثل عمده کارهای مرحوم مهرجویی یا سفر بیرونی و درعینحال درونی یک فرد را نشان میدهند؛ مثل عمده آثار مرحوم کیارستمی. این درونمایهها هر دو بهشکلی شرقی و ایرانی اجرا میشوند، یعنی بهشکلی شرقی و ایرانی یا برونگرا هستند یا درونگرا و مهرجویی و کیارستمی را میتوان بهعنوان اصلیترین نمایندههای هرکدام درنظر گرفت که روی طیف گستردهای از فیلمسازان اثر گذاشتهاند. فیلم حالخوبکن نجیب است نه مبتذل، ملیح است نه کمدی و صمیمی است نه تابوشکن و فریادزن. اگرچه سینمای ایران از اصغر فرهادی تا ابراهیم حاتمیکیا و از بیضایی تا تجاریسازان عامهپسند به طیف گستردهای از فیلمسازان نیاز دارد و همه اینها ممکن است محترم و تاثیرگذار و دارای جذابیت باشند اما ما در اینجا راجعبه فیلمهای حالخوبکن نجیب و ملیح و صمیمی حرف میزنیم که این به معنی نفی حال خوب بهدستآمده با سایر آثار یا نفی وجود چنین صفاتی در باقی فیلمها نیست.
برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.