ندا اظهری - مطهره‌‌سادات قاسمی، گروه دانشگاه: چهاردهمین نمایشگاه نانوی امسال حدودا یک ‌ماه دیرتر از زمان هرسال آن برگزار می‌شود. محصولات شرکت‌ها هم در دو سالن خلیج‌فارس و ملل به‌نمایش درآمده‌اند. دانشگاه آزاد جزء فعال‌ترین دانشگاه‌های کشور در حوزه فناوری نانو به‌شمار می‌رود و امسال هم با رونق بالایی حضور پیدا کرده و محصولات آن حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. آنچه از شواهد مشخص است، مهم‌ترین نقطه تمایزی که غرفه دانشگاه آزاد با سال‌های گذشته دارد، حضور فعال‌تر تهرانی‌هاست. بیش از 100 محصول در دانشگاه آزاد عرضه شدند که برخی از آنها برای نخستین‌بار در این نمایشگاه به نمایش در می‌آید. برخی دیگر هم محصولات سال‌های گذشته هستند که TRL یا سطح آمادگی آنها بالاتر رفته و به بازار نزدیک‌تر شده است. به‌طورکلی حدود 40 درصد محصولات ارائه‌شده در غرفه دانشگاه آزاد تجاری‌سازی شده‌اند. از 100 محصول ارائه‌شده در غرفه دانشگاه آزاد، 40 شرکت از 20 استان و 25 واحد دانشگاهی حضور دارند که 9 دانش‌بنیان از استان‌هایی چون تهران، شیراز، اصفهان و لرستان حضور پیدا کردند.

عبدالله محمدی، مدیر اداره کل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اشاره می‌کند: «حوزه‌های مختلفی در این نمایشگاه به‌نمایش درآمده‌اند که از آن می‌توان به استفاده از نانومواد در فیلتر یخچال، پلاسمای سرد، محصولات آرایشی بهداشتی، نانوجاذب‌ها، لباس‌های نانویی و استفاده از نانو در سنگ و کاشی اشاره کرد.» او درباره فعالیت فناوری نانو در دانشگاه آزاد عنوان می‌کند که ایران از منظر نانو در سطح بالایی در سطح جهانی قرار دارد و دانشگاه آزاد از نظر بین‌المللی به‌عنوان یک موسسه خصوصی و با توجه به تعداد محصولات و تعداد مقالات، رتبه خوبی در دنیا دارد. دانشگاه آزاد در آسیا، در جمع 20 موسسه برتر فناوری نانو قرار دارد اما مساله‌ای که وجود دارد این است که تلاش می‌کنیم تحقیقات نانو در فاز تحقیقاتی و نمونه اولیه باقی نماند و به سمت تجاری‌سازی حرکت کند. حضور فعال ما در نمایشگاه به این دلیل است که بتوانیم مسیر بازاریابی را جدی‌تر دنبال کنیم.

او ادامه می‌دهد: «پشتیبانی از پژوهش‌ها به کمک زیرساخت‌های دانشگاه مانند قبل دنبال می‌شود و اعضای هیات‌علمی دانشگاهی می‌توانند از بستر آزمایشگاهی در قالب پروژه‌ها استفاده کنند، همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان هم با تخفیف ویژه‌ای می‌توانند در آزمایشگاه‌های ما فعالیت و از ما خدمت دریافت کنند. مراکز رشد و سراهای دانشگاه آزاد همچنان فعالند تا زیرساخت‌های لازم را برای پژوهشگران فراهم کنند. در تمام نمایشگاه‌هایی که به‌تازگی شرکت می‌کنیم، صندوق پژوهش و فناوری فعالانه حضور دارد و دیدگاه صندوق این است شرکت‌هایی که در نمایشگاه حضور دارند شناسایی و روی شرکت‌هایی که قابلیت رشد دارند، سرمایه‌گذاری کند.»

زهرا مجیدی، مهندس خط تولید شرکت «نانوساختار کنعان» و وابسته به دانشگاه آزاد واحد علوم‌وتحقیقات در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره محصولات ارائه‌شده این شرکت در نمایشگاه می‌گوید: «ما با سه محصول نانویی در نمایشگاه امسال حضور پیدا کرده‌ایم که شامل تداپان، تدابرن و تداکات است. محصول تداپان برای زخم‌های دیابتیک و زخم‌های بستر طراحی شده است. در این محصول از علاوه‌بر نانوموادی که در آن به کار رفته، از یک‌سری مواد اولیه شامل مواد طبیعی و گیاهی مانند پوست میگو و جلبک‌های دریایی استفاده شده است. این مواد زیست سازگار بوده و ساختارشان بسیار شبیه به ساختار بافت بدن انسان است و به بدن کمک می‌کند تا پانسمان را بافت تهاجمی درنظر نگیرد. از این رو این پانسمان جزء پانسمان‌های پیشرفته اکتیو و تعاملی قرار می‌گیرد. این پانسمان شامل ورقه‌های نانوالیافی نانومتری است که مواد را به‌صورت آهسته‌رهش روی زخم رهاسازی می‌کند. هر ورقه پانسمان برای درمان باید 48 ساعت روی زخم قرار گیرد و به‌طورکلی حدودا 10 روز زمان می‌برد تا زخم به‌طور کامل ترمیم شود. این پانسمان در مقایسه با سایر زخم پوش‌ها به‌ویژه پرده آمنیوتیک هزینه پایین‌تری دارد. اما این پانسمان شرایط نگهداری راحت‌تری دارد و در دمای معمولی قابل‌نگهداری است. استفاده از پلیمرهای طبیعی و آهسته‌رهش بودن مواد به کار رفته در آن باعث رقابتی شدن آن با سایر محصولات زخم پوش‌ها شده است. این محصول تجاری‌سازی شده و در برخی بیمارستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

بهاره فارغ‌زاده هم که از اعضای این شرکت است، درباره دو محصول دیگر نانویی توضیح می‌دهد: «تدابرن پانسمان نانویی برای ترمیم زخم‌های حاصل از سوختگی و تداکات برای ترمیم زخم‌های حاصل از عمل‌های جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ساختار هر سه پانسمان مشابه یکدیگرند و ساختاری مشابه پوست بدن دارند تا مهاجرت سلولی در آن به‌خوبی صورت گیرد. این نوع پانسمان، روند درمانی را تسهیل می‌کند و تفاوتی که در این پانسمان‌ها وجود دارد، در مواد آهسته‌رهشی است که در آنها به کار رفته است.»

محسن چراغی‌زاده، از مرکز تحقیقات مهندسی سطح پیشرفته و نانومواد، دانشگاه آزاد واحد اهواز درباره سیستم مولد پلاسمای سرد می‌گوید: «محصول ما سیستم مولد پلاسمای سرد برای تیمار موادغذایی است. یک‌سری میکروب‌ها و ارگانیسم‌ها روی موادغذایی رشد می‌کنند که طی فعل و انفعالاتی که انجام می‌دهند، مواد را دچار فساد می‌کنند. این دستگاه به‌واسطه پلاسمایی که تولید می‌کند و بی‌خطر است، این میکروب‌ها و ارگانیسم‌ها را که با چشم هم دیده نمی‌شوند، غیرفعال می‌کند و این گونه ماندگاری موادغذایی را بالاتر می‌برد که صرفه اقتصادی بهتری به‌دنبال خواهد داشت.»

او اشاره می‌کند: «این محصول هنوز به مرحله تجاری‌سازی نرسیده و تنها نمونه اولیه‌ای از آن تولید شده است. پلاسما، گازهای یونیزه‌ای هستند که با کمک میدان الکتریکی شتاب می‌گیرند و به موادغذایی برخورد می‌کنند. زمانی که پلاسما ایجاد می‌شود، گونه‌های فعالی چون اکسیژن و نیتروژن موجود در هوا را تولید می‌کند. این گونه‌های فعال با برخورد به موادغذایی، پوسته میکروب‌ها را از بین برده و درنهایت باعث نابودی آنها می‌شود. این دستگاه حتی در نمونه صنعتی پرتابل است. یک نازل و یک منبع تغذیه در این دستگاه قرار می‌گیرد. یک نوار نقاله نیز برای هدایت موادغذایی به‌سمت دستگاه تعبیه شده است. موادغذایی مختلف پس از برداشت محصول، روی نقاله حرکت کرده و پس از رسیده به نازل، طبق هر نوع ماده غذایی، پلاسمایی مانند شعله با فرکانس متفاوت به سطح ماده غذایی دمیده می‌شود.»

برای خواندن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.