منابع فلسطینی مدعی هستند که حماس زیرساختهای ارتباطی «ضد اسرائیل» را در شبکه گسترده تونلهای خود در زیر نوار غزه نصب کرده است. گفته میشود که دهها کیلومتر کابل با محافظ الکترومغناطیسی قوی برای جلوگیری از تشخیص و رهگیری سیگنالها گذاشته است. این تجهیزات که در مدرنترین تونلها نصب شدهاند، در مکانهای بسیار عمیق قرار گرفتهاند و تقریبا بهطور کامل در برابر اسرائیلیهای کنجکاو ایمن هستند.
در این گزارش آمده است:
حمله ترکیبی قوی اسرائیل به غزه که از جمعهشب آغاز شد و تا روز شنبه ادامه یافت، هنوز مشخص نیست که آیا اولین گام در حرکت بزرگی است که اسرائیل اعلام کرده یا فقط یک بررسی دیگر برای آزمودن مقاومت فلسطین است. ارتش اسرائیل چهارشنبه و پنجشنبهشب دو «یورش زمینی» (attack: تلاش برای کسب، تغییر، نابودی، از میان برداشتن، کاشتن یا کشف اطلاعات بدون دسترسی یا اجازه مجاز) با دامنه محدود انجام داد و ویدئوهایی را برای استفاده از آنها در تبلیغات منتشر کرد. در هر دو مورد، آنها قبل از طلوع فجر به سمت اسرائیل عقبنشینی کردند. به نظر میرسد یورشی که هنوز ادامه دارد، «یورش بزرگ» نیست. اما بهعنوان گسترش آشکار دو تهاجم قبلی به غزه، ممکن است زمینهسازی برای یک «تجاوز همهجانبه» (offensive) باشد.گزارشهای روز شنبه از غزه ممکن است آخرین گزارشهایی باشد که از طریق شبکههای تلفن همراه و اینترنت زمینی منتشر شده است. نیروهای اسرائیلی به زیرساختهای مخابرتی ضربه زدند و غزه اکنون تقریبا در خاموشی کامل ارتباطات قرار دارد. تنها راه برای رساندن اطلاعات به جهان، تعداد کمی از تلفنهای ماهوارهای باقیمانده است؛ اما آنها میتوانند در هر زمانی مورد هدف قرار گیرند. هواپیماهای جنگ الکترونیک اختصاصی نیروی هوایی اسرائیل میتوانند هر وسیلهای را که با ماهوارههای ارتباطی در مدار پایین مبادله میکند، مشخص کنند و با موشکهای مرگبار هوا به زمین دست به حمله علیه آن بزنند.
این تکنیک چندان جدید نیست: برای اولینبار توسط روسها در سال1996 برای ترور «جوخار دودایف»، رئیسجمهور چچن استفاده شد؛ درحالیکه از تلفن ماهوارهای استفاده میکرد. اسرائیلیها سابقه طولانی قتلهای هدفمند با استفاده از تلفنها برای شناسایی و مکانیابی هدف را دارند. یکی از اولین قربانیان این تکنیک «یحیی عیاش» رهبر حماس بود که در همان سالی کشته شد که دودایف هدف قرار گرفت و کشته شد. با این حال، تخریب راههای ارتباطی و استفاده از اقدامات متقابل الکترونیکی برای مسدود کردن خطوط عمومی باقیمانده، آسیبی به جنگجویان حماس که با دانستن تاکتیکها و تواناییهای اسرائیل، برای این اقدام آماده شدهاند، نخواهد رساند. منابع فلسطینی مدعی هستند که حماس زیرساختهای ارتباطی «ضد اسرائیل» را در شبکه گسترده تونلهای خود در زیر نوار غزه نصب کرده است.
گفته میشود که دهها کیلومتر کابل با محافظ الکترومغناطیسی قوی برای جلوگیری از تشخیص و رهگیری سیگنالها گذاشته است. این تجهیزات که در مدرنترین تونلها نصب شدهاند، در مکانهای بسیار عمیق قرار گرفتهاند و تقریبا بهطور کامل در برابر اسرائیلیهای کنجکاو ایمن هستند. کابلها حداقل مقدار تابش الکترومغناطیسی را ساطع میکنند و عمق زیاد آن که تقریبا در 20متری زیر زمین قرار گرفتهاند، در عمل از تشخیص و رهگیری سیگنال جلوگیری میکند. این ابزارهای ارتباطی جدید و امن ممکن است توضیح دهند که چگونه حماس موفق شد برنامههای خود را برای حمله 7اکتبر مخفی نگه دارد.
روز شنبه، یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل اعتراف کرد که نیروهای وی بهطور خاص این تونلها را هدف قرار دادهاند. اسرائیل مدعی شد که بیش از 150هدف زیرزمینی را هدف قرار داده است؛ اما این ادعا را نمیشود به آسانی باور کرد. شاید 150تونل به هم پیوسته وجود داشته باشد. از زمانی که حماس برای اولینبار جنگ زیرزمینی را آغاز کرد، تونلهای آن از گودالهای بدوی اولیه به عمق چندین متر منتقل شده و به سازههای پیچیده، مهندسیشده و با پوشش بتنی تبدیل شدهاند که طبق گزارشها تا عمق 20متری (66 فوت) زیر سطح قرار دارند. دلایل این عمق زیاد -شاهکاری که نیاز به تلاش مهندسی قابل توجه و استفاده از نیروی انسانی دارد - عبور از زیر موانع مرزی اسرائیل است، از جمله دیوارهای بتنی بلند که تا عمق هشت متر (26فوت) زیر سطح امتداد دارند.حفاری در عمق به حماس مزیت بیشتری میدهد که تونلهایشان نسبت به بمباران اسرائیل مصون بماند. بمبهای آهنی معمولی- بهصورت سقوط آزاد یا هدایتشونده لیزری- نفوذ ضعیفی به عمق دارند. هر چیزی عمیقتر از یک متر (3فوت) نسبتا امن است. برای از بین بردن اهدافی که بیشتر در عمق زمین پنهان شدهاند، مهمات ویژه مورد نیاز است. بمبهای شتابدار راکتی که در اصل برای نفوذ به بتن ضخیم و قوی باند فرودگاه و انفجار در زمین نرم زیر آن ساخته شدهاند و سطح سنگفرش را بالا میبرند و آن را برای هواپیما غیرقابل استفاده میکنند، میتوانند علیه تونلها و پناهگاههای زیرزمینی استفاده شوند. اما در غزه، کارآیی آنها مشکوک است؛ زیرا توانایی نفوذ به عمق 20متری زمین را ندارند. حماس با پشت سر گذاشتن بمبارانهای بسیار، مراقبت خوبی برای موقعیتیابی و قرار دادن تاسیسات زیرزمینی خود در زیر سازههای سطحی انجام داد. تونلهای آن احتمالا تا جایی که ممکن است زیر ساختمانها امتداد مییابد.
این امر باعث حفاظت از تونلها در چندین طبقه بتنی میشود که حتی مهمات بزرگتر نیز در نفوذ به آنها مشکل دارند. بمبها و راکتها معمولا وقتی به مانعی سخت برخورد میکنند، منفجر میشوند و به اولین طبقه بتنی نفوذ میکنند؛ اما قدرت عبور از طبقههای بعدی را ندارند. اگر قرار باشد تخریبی صورت بگیرد، این تخریب با کلاهکهای پشت سر هم عملیاتی میشود. یعنی همانجایی که اولین انفجار صورت گرفت، باید انفجارهای بعدی هم در همانجا صورت بگیرد تا طبقات زیرین یکی یکی فرو بریزد. اکثر این کلاهکها برای از بین بردن دو سطح یا دو طبقه – و حداکثر سهطبقه- طراحی شده است؛ اما هیچکدام نمیتوانند از سه یا چهار طبقه عبور کنند. «بمبهای سنگرشکن» هم که اهمیت خاصی دارند و برای زدن بزرگترین و سختترین پناهگاههای زیرزمینی طراحی شدهاند، بیتردید در این درگیری «تغییردهنده بازی» نیستند. چنین نفوذگرهای عمیقی برای شکستن سقفهای بتنی عظیم سنگرهای صدام حسین، رهبر سابق عراق، طراحی شده بودند.
اما آنها راهحلی بسیار غیرعملی و بسیار پرهزینه خواهند بود؛ زیرا با وجود فناوری برتر اسرائیل، هنوز شانس بسیار کمی برای شناسایی دقیق تونلهای عمیق حماس وجود دارد. هدر دادن هزاران بمب بدون هیچ نتیجهای راه موثری نیست. در نهایت ایالات متحده از این «ابر نفوذگر» برای حمله به عراق استفاده نکرد. اسرائیل تعداد نامعلومی از بمبهای «به عمق رونده» 2100کیلوگرمی (4500پوندی) GBU-28 خریداری کرد؛ اما بعید است این بمبها بتوانند تفاوت استراتژیک ایجاد کنند. عراق چندین ده سنگر فرماندهی اصلی داشت که مکان آنها بهطور کلی شناخته شده بود؛ درحالیکه حماس دارای امکانات کوچکتر است که بیشتر آنها در زیر ساختمانها پنهان شده است. باید ببینیم که این شرایط چگونه پیش میرود. آیا منجر به حمله بزرگ میشود؟باید ببینیم که تشدید اخیر چگونه توسعه خواهد یافت، آیا منجر به حملهای در چندین جهت با استفاده از حداقل 30هزار نیروی زمینی خواهد شد یا اینکه شرایط به سمت آرام شدن خواهد رفت؟ طی چند روز گذشته اسرائیل تاکنون نشان داده که نمیتواند به یک ابتکار استراتژیک بزرگ برای پیروزی در جنگ روی زمین دست بزند. گامهای بعدی اسرائیل نشان خواهد داد که چقدر از عملکرد خود -و حماس- درس گرفته است.